“Supermarkten kunnen veel meer doen voor milieu en klimaat”

Plantaardig

Het Vlaams Instituut voor Gezond Leven heeft een nieuw campagne gelanceerd die de naam 'half-half' draagt. Het roept de consumenten op om de helft van de week te kiezen voor een plantaardige maaltijd. Deze campagne past binnen de ‘Green Deal Eiwitshift’ van de Vlaamse overheid, die wil dat we tegen 2030 meer plantaardig en minder vlees en zuivel eten. De verhouding moet tegen de deadline verschoven zijn naar 60 procent plantaardig en 40 procent dierlijk voedsel. Volgens Superlijst, dat onderzoek voert naar duurzaamheid bij supermarkten, is het plantaardig voedingsaanbod in supermarkten karig. Zo blijkt bijvoorbeeld dat slechts vier procent van de kant-en-klaarmaaltijden in de Belgische supermarkten volledig plantaardig zijn. Bovendien zou slechts zeven procent van alle onderzochte aanbiedingen in promotiefolders een plantaardig alternatief aanprijzen. Het onderzoek stelt wel vast dat er losstaande initiatieven bestaan zoals ‘Donderdag Veggiedag’, maar sterke maatregelen met duidelijke doelstellingen zouden daarbij ontbreken. Ook blijkt bijgevolg dat de supermarkten geen concrete doelen konden voorleggen om de plantaardige verkoop te vergroten. Het besluit van de studie luidt: “Supermarkten kunnen veel meer doen voor milieu en klimaat.”

“De resultaten van de studie stroken niet met de engagementen van supermarkten om plantaardige consumptie in Vlaanderen te verhogen tegen 2030”, klinkt het bij Rikolto, de internationale ngo die ijvert voor milieuvriendelijke en eerlijke voedselsystemen. "Want de vijf grootste supermarkten ondertekenden mee de ‘Green Deal Eiwitshift’." Volgens het Superlijst-onderzoek hebben de supermarkten nog een lange weg te gaan.

Naar aanleiding van de halfhalf-campagne om meer plantaardig te eten, roepen Rikolto, Bond Beter Leefmilieu en BOS+ supermarkten op om sneller en meer in te zetten op plantaardig. “85 procent van wat we in België eten, komt via de supermarkt op ons bord”, zegt Jelle Goossens van Rikolto. “Supermarkten kunnen van plantaardig een gemakkelijke, vanzelfsprekende keuze maken via hun assortiment, promoties, winkelomgeving en beleid. Helaas doen ze vaak het omgekeerde: via hun assortiment en promoties stimuleren ze de consumptie van vlees en zuivel.” 

“Supermarkten erkennen hun verantwoordelijkheid wel, dat zien we in enkele veelbelovende initiatieven en dat voelen we ook als we met hen in gesprek gaan”, zegt Goossens nog. “Maar het is nu zaak om de engagementen in daden om te zetten.”

Duurzaamheid

Die daden zijn nodig, vindt ook Karolien Byttebier van Bond Beter Leefmilieu: “Er is een markt voor producten op basis van lokale eiwitrijke gewassen. Het Vlaamse klimaat is voor sommige soorten, zoals de gele erwt, erg geschikt. Hierop inzetten betekent minder stikstof in de lucht, minder meststoffen in de grond, minder waterverbruik, gezonde vleesvervangers en nieuwe economische kansen voor onze landbouwers.” 

Daarnaast is vleesconsumptie zowat de grootste rechtstreekse oorzaak van wereldwijde ontbossing, weet Pieter Van de Sype van Bos+: “Graasland voor veeteelt is goed voor 40 procent van de wereldwijde ontbossing, en een aanzienlijk deel van de landbouwgronden zijn bestemd voor de productie van veevoer. Meer plantaardig eten is cruciaal in de strijd tegen de klimaat- en biodiversiteitscrisis.” In 2024 wordt het Belgische Superlijst-onderzoek over klimaat en milieu opnieuw uitgevoerd. Dan zal blijken of ook Belgische supermarkten stappen in een meer plantaardige richting zetten.