Indisch exportverbod stuwt tarwe naar recordprijs

Op de Parijse termijnmarkt werd maandag tot 438,25 euro per ton voor baktarwe betaald, dat is 6 procent meer dan voor het weekend. Het vorige record dateert van 7 maart 2022, toen 422,50 euro per ton werd genoteerd. De nieuwe recordprijs volgt op de aankondiging door India om de uitvoer van tarwe te verbieden. Door de aanhoudende hitte dreigen de oogsten er zwaar tegen te vallen en zijn de binnenlandse prijzen gestegen.

New Delhi maakt een bocht van 180 graden en drijft de traders nu tot wanhoop. Begin mei wou premier Narendra Modi nog ­handelsdelegaties uitsturen om nieuwe afzetmarkten voor zijn tarwe te veroveren in de Afrikaanse landen die afhankelijk waren van Russische en Oekraïense export. Marokko, Tunesië, Turkije, Algerije, Libanon, Thailand en Vietnam waren evidente handelspartners. Eerder haalde Delhi een nieuwe overeenkomst binnen met Egypte en klopten ook Nicaragua en Syrië voor het eerst aan bij India.

USDA, het Amerikaanse ministerie van Landbouw, verwacht een wereldwijde daling van de tarweproductie in 2022 met 4,5 miljoen ton ten opzichte van vorig jaar. De totale tarweoogst komt dan op circa 775 miljoen ton. De lagere productie komt vooral voor rekening van Oekraïne, maar ook Australië en Marokko die met droogte kampen. De kleinere oogsten worden maar voor een deel gecompenseerd door grotere producties in Canada, de Verenigde Staten en Rusland.

Paniek

Maar Rusland heeft de export van een zestal graangewassen tot 30 juni stopgezet en Oekraïense tarwe zit vast. Dat alles maakte Indiase tarwe voor het eerst competitief. India, dat vorig jaar een record van 7 miljoen ton tarwe exporteerde, zag een lucratieve kans om 10 miljoen ton te verhandelen.

Maar vorige zaterdag schortte Delhi de verkoop van tarwe voor onbepaalde tijd op. Dat moet de 'binnenlandse voedselveiligheid verzekeren'. Delhi beweert dat het voor sommige landen nog achterpoortjes voorziet, maar daar hangt veel vaagheid rond. “Er blijven gewoon geen grote aanbieders over op de markt”, zei een graanhandelaar tegen de nieuwszender CNBC.

Vooral landen als Bangladesh, Sri Lanka (waar de honger nu al zwaar toeslaat) en Indonesië die onder normale omstandigheden afnemers zijn van India lopen  gevaar. Door de paniekerige reactie van India gaan rijke landen meer graanvoorraden inslaan en wordt de prijs voor armere landen nog verder opgedreven.

“Dit verbod zou lang kunnen ­duren en stuwt de inflatie van voedselprijzen in Azië omhoog”, waarschuwen analisten van de Japanse bank Nomura. De bekende commodities-analist Javier Blas maakt zich op Twitter zorgen over het besmettingseffect naar de rijstmarkten.

“Heat dome”

India kampt zoals we eerder al schreven met een zware hittegolf. Analisten hadden geschat dat tot 15 procent van de oogst verloren zou gaan. De realiteit lijkt erger. In Madhya Pradesh is de oogst gehalveerd. Zelfs zonder de hitte blijft kunstmest voor veel Indiase boeren onbetaalbaar.

USDA voorspelt dat de strategische voorraad van tarwe in India met 5 miljoen ton zal krimpen. Volgens de journalist Sayantan Bera verkeek de regering zich danig op de stocks en moet ze nu snel het roer omgooien.. 'Wat een gezichtsverlies' tweette hij.

De overheid subsidieert veel rantsoenen voor arme Indiërs en maakt het zichzelf met de opschorting iets makkelijker. Stijgende voedselprijzen zijn politiek explosieve materie: ze brachten in 2014 de Congrespartij ten val en ruimden de baan voor Modi's BJP-partij.

Voedselnationalisme

De G7 leverde kritiek op Delhi omdat het de prijzen op een al krappe markt nog volatieler maakt, ook al staat het niet in de top tien van exporteurs. Maar de rijke landen kunnen het om zich heen grijpende voedselnationalisme niet stoppen. China hamstert meer gewassen dan normaal, ­Indonesië stopte met de export van palmolie, Argentinië met die van rundvlees.

De wereldhandel in tarwe stijgt volgens de cijfers van USDA in 2022-2023 met 5 miljoen ton tot een record van bijna 205 miljoen ton, maar die prognoses zijn fragiel. De verwachting is dat met name Rusland en Canada weer meer tarwe gaan exporteren en Oekraïne en Australië juist minder. USDA gaat ervan uit dat Rusland opnieuw de grootste exporteur van tarwe wordt met 39 miljoen ton. De EU, Australië, Canada en de VS volgen als belangrijkste leveranciers op de wereldmarkt.

Alles bij elkaar dalen de wereldvoorraden van tarwe 5 procent. Een berekende eindvoorraad van 267 miljoen ton is goed voor ongeveer 17,5 weken consumptie en dat is het laagste niveau sinds seizoen 2016-2017.