België installeert eerste ”flitspaal” voor luchtvervuiling op zee

De internationale scheepvaart is verantwoordelijk voor ongeveer 2,5 procent van de wereldwijde uitstoot van vervuilende stoffen. In de Belgische Noordzee passeren elk jaar zowat 200.000 schepen, die de anders gezonde zeelucht aantasten in de dichtbevolkte kustgebieden. Hoewel schepen in dichtbevolkte gebieden moeten varen op een – veel duurdere – brandstof die minder zwavel bevat, worden deze regels niet altijd nageleefd. De afgelopen 5 à 6 jaar legde de DG Scheepvaart slechts een dertigtal boetes op voor in totaal ruim 1 miljoen euro. 

In de praktijk zijn er mogelijks veel meer overtreders, maar controle is moeilijk. Dit gebeurt gewoonlijk met een sniffervliegtuig, een toestel dat vanuit de lucht een staal van de scheepspluim neemt. Dit toestel kan maar 300 uur per jaar vliegen, en dus ontsnappen de meeste vaartuigen aan dat toezicht. 

Om daar een mouw aan te passen ontwikkelde het BIRA op vraag van minister van Justitie Vincent Van Quickenborne (Open Vld), een nieuw instrument. De SEMPAS-sensor, wat staat voor 'Ship Emission Monitoring by Passive Remote Sensing', kan zich richten op de scheepspluimen van passerende vaartuigen, de uitstoot scannen en de samenstelling ervan nagaan. Een flitspaal tegen uitstoot, als het ware. Het gaat om een wereldwijde primeur, al zijn er in Zweden en Duitsland wel al testen uitgevoerd met een gelijkaardig maar minder geavanceerd systeem. 

Het instrument zal ongeveer 18 schepen per dag kunnen controleren, afhankelijk van de weersomstandigheden. Bij dichte mist kan de sensor bijvoorbeeld niet scannen. 's Nachts kan het wel, aan de hand van een infraroodmeter. 

De SEMPAS-sensor wordt in het voorjaar van 2024 geïnstalleerd op het Mermaid-windmolenpark voor de kust van Oostende, zo dicht mogelijk bij de belangrijkste scheepvaartroutes in de Belgische Noordzee. Bij positief resultaat zullen andere locaties volgen.