Groenteverwerkende industrie draait op halve kracht door wateroverlast bij boeren
Kletsnatte velden en aanhoudende regen weerhouden boeren ervan hun groenten te oogsten. Dit wordt gevoeld bij de veilingen en de industriële verwerkers. Ardo, bekend van zijn diepvriesgroenten, draait momenteel op halve kracht en heeft economische werkloosheid aangevraagd voor een deel van het personeel. “Normaal is november een drukke maand, maar doordat de boeren het veld niet op kunnen, is er momenteel minder te doen”, klink het. Ook REO Veiling constateert een sterk verminderde aanvoer van groenten.
De voorbije weken halen vooral de aardappelboeren de krantenkoppen als het gaat om de gevolgen van de wateroverlast. Naar schatting 30 procent van de aardappelen is nog niet geoogst en verrotting ligt op de loer voor een groot gedeelte hiervan. Door de aanhoudende regen en kletsnatte velden kunnen machines voorlopig het land nog niet op. Deze “aardappelproblemen” gelden ook voor de groentetelers.
Prei, witte kool, rode kool, spruiten, wortelen, knolselderij en tal van andere wintergroenten: normaal draait de oogst nu op volle toeren, maar door de extreme regenval van de voorbije weken en de kletsnatte velden kunnen machines nauwelijks het veld op. Hierdoor wordt er niet of in het beste geval met mondjesmaat geoogst. “Dit heb ik in mijn 39-jarige carrière nog nooit meegemaakt”, vertelt Jan Hanssens, hoofdagronoom bij diepvriesgroenteverwerker Ardo dat fabrieken heeft in het West-Vlaamse Ardooie en Koolskamp.
Economische werkloosheid
November staat normaal als één van de drukste momenten van het jaar te boek, maar door de verstoorde aanvoer draaien beide fabrieken op halve kracht. “Eind oktober is de productielijn gestopt waar wortelen en wortelgewassen zoals knolselderij, rapen en pastinaak verwerkt worden. De productielijn voor de verwerking van prei en spruiten draait maar op halve kracht”, vervolgt Hanssens die aangeeft dat de volledige fabriek op halve kracht draait en er economische werkloosheid is aangevraagd wegens overmacht door weer.
Ook andere industriële groenteverwerkers kampen met een verstoorde aanvoer van groenten, vertelt Luc De Waele, key-accountmanager bij Ingro, een Vlaamse coöperatie van industriële groentetelers. De Waele vreest ook voor de economische schade bij zijn leden die door de kletsnatte velden niet het land op kunnen om te oogsten. “Van de grote wortelen is op het moment minder dan de helft geoogst. Door de verzadigde en blank staande percelen rotten deze in de grond. In de prei is er sprake van een grotere ziektedruk en na langere tijd in de natte grond kan het wortelgestel ook afsterven.”
Dezelfde problemen doen zich voor bij spruiten. Alhoewel de vruchten bovengronds groeien, hebben problemen met het wortelgestel uiteraard een impact. “Zo kunnen de spruitkolen omvallen”, vertelt De Waele. Dit heeft ook een grote impact op de oogst als die dadelijk wel weer mogelijk is. De omgevallen spruitkoolplanten moeten handmatig rechtgezet worden voordat de machine het veld op gaat. In het uiterste geval moeten de spruiten handmatig afgehakt worden. “Daardoor wordt het werk veel arbeidsintensiever en heb je in plaats van drie of vier mensen tot acht mensen nodig”, vertelt Hanssens.
Voortbestaan teelten in gevaar?
Los van de waterproblemen is het al een problematisch jaar voor spruittelers, vervolgt De Waele die verwacht dat er 20 tot 25 procent minder opbrengst zal zijn in deze teelt. “Door de weersomstandigheden tijdens het groeiseizoen is er weinig vruchtvolume aangemaakt. Waar de opbrengst per hectare normaal gezien 28 ton per hectare is, ligt dat dit jaar op 18 tot 22 ton per hectare. Nu komt hier de mogelijke waterschade nog bovenop”, vertelt hij.
De huidige omstandigheden baren de telers veel zorgen, zo geeft hij mee. “Vele telers zitten op hun tandvlees. Prei en spruiten zijn dure teelten. Als er maar iets tegenzit, gaan de telers in de min. Nu al horen we telers die denken aan stoppen of zeer sterk verminderen. Jammer voor teelten waar we in onze regio vroegen zo sterk in waren”, aldus De Waele. Hij verwacht dat sommige telers hun contracten met de industrie niet volledig zullen kunnen nakomen. “Er zal zeker een tekort zijn aan spruiten, prei en wortelen.”
Voor Ardo is het nog te vroeg om conclusies te trekken, maar dat er productuitval is door de wateroverlast staat voor Hanssens als een paal boven water. “In sommige teelten, bijvoorbeeld de wortelen, verwachten we zeker nog heel veel uitval.” Daarnaast is het volgens hem vooral hopen dat de regen snel stopt en ook de winter nog even uitblijft. “Als het net zoals vorige jaar vroeg begint te vriezen, hebben we nog grotere problemen.”
Goede prijzen door sterk verminderde aanvoer op de veiling
REO Veiling kan op vandaag moeilijk inschatten voor welke teelten er mogelijke tekorten zullen zijn. “Als het snel ophoudt met regenen en de tractoren het land weer op kunnen, kan het nog meevallen met de schade”, vertelt Rik Decadt, directeur productie. Net zoals de diepvriesindustrie kent de veiling op dit moment een verminderde aanvoer van wintergroenten. “Vooral in de Westhoek is de situatie ernstig. Door de kletsnatte velden kunnen onze leden het veld niet op voor de oogst”, aldus Decadt.
De veiling heeft vooral een lagere of zeer beperkte aanvoer van kolen (witte, rode en savooikool), spruiten en prei. “De aanvoer is maar een fractie van wat deze normaal is”, vervolgt Decadt. Het lagere aanbod leidt tot een goede prijszetting. Zo ontvangt een teler bijvoorbeeld tot zeventig cent voor een witte of rode kool.
