Westhoek: “Evacuatie van melkveebedrijven is een bijzonder moeilijke oefening”

Vanassche baat in Woumen, vlakbij de Blankaart, samen met zijn vrouw ’t Madeliefje uit: een gemengd landbouwbedrijf met ijssalon. “Aan de hand van zware pompen en zelfaangelegde dijken kon ik de wateroverlast lang beheersen, maar in de nacht van woensdag op donderdag heb ik het moeten opgeven en is alles overstroomd.” Sindsdien is het alle hens aan dek en raadde de brandweer aan om samen met enkele nabijgelegen bedrijven en woningen, de boerderij te evacueren. “Maar 150 dieren krijg je niet zomaar weg”, duidt hij. Vanassche heeft melkvee en jongvee. “Deze zijn moeilijker te evacueren in vergelijking met vleesvee aangezien ze ingerichte stallen nodig hebben waar gemolken en gekalfd kan worden.”

Rekenen op solidariteit

De provincie West-Vlaanderen heeft geen algemeen coördinatieplan specifiek om vee te evacueren. “Momenteel wordt er veel beroep gedaan op de solidariteit tussen de boeren zelf”, laat de provincie weten. “In de evacuatieprocedure gaan de politie- en brandweerdiensten naar de getroffen boerderijen en wordt er bekeken hoe de dieren geëvacueerd kunnen worden. Dat er landbouwers zijn die geen opvangplaats vinden voor hun vee, is een bezorgdheid die we telkens meenemen in het overleg en de werkgroep", klinkt het.

In die werkgroep zetelen ook de polderbesturen. "Zij hebben nauw contact met landbouwers en helpen mee zoeken naar plaatsen voor vee dat geëvacueerd moet worden. Zo zijn er nu twee boerderijen gevonden waar vleesvee naartoe gebracht kan worden. Voor melkvee blijft het een moeilijke oefening, maar wordt er nog steeds verder gezocht naar oplossingen.” De provincie geeft ook mee dat het zich extra inzet op het monitoren en duidelijk aflijnen waar de impact telkens zal zijn. “Met deze preventieve aanpak proberen we het aantal mensen en dieren te beperken die moeten geëvacueerd worden.”

Ondertussen staat er op de weg naar ’t Madeliefje ook 70 centimeter water. Daardoor kan de melkophaler niet meer tot bij de boerderij geraken. “Straks zal ik terug al de melk moeten lozen in de beerput”, zegt de veehouder die er al vier dagen en nachten alles aan doet om zijn bedrijf in de mate van het mogelijke up en running te houden. Maar het is moeilijk om de economische schade te beperken.

Want naast de melk en het hooi, zal ook de rooi van zijn bieten die momenteel volledig onder water staan, niets meer opleveren. “Ik weet momenteel niet goed welke richting ik uit moet”, zegt hij vertwijfeld. “Het water zal hier waarschijnlijk nog 3 tot 4 weken blijven staan. Normaal organiseren we in december ook altijd een degustatieweekend voor onze ijstaarten. Binnenkort wordt een bestelling van enkele duizenden euro’s geleverd waarmee we onze ijstaarten kunnen versieren. Maar we weten nog niet of we in staat zullen zijn om die ijstaarten te maken en ze erna nog verkocht te krijgen, nu het degustatieweekend ook in het water valt.”

Hij zit op zijn tandvlees maar blijft doorgaan. “Het is de hele dag werken, regelen en bellen”, zegt hij. “Gisteren moesten ze krachtvoer voor de dieren komen leveren, maar de chauffeur kreeg geen toegang van de brandweer omdat de weg vrij moest blijven. Maar vandaag is de weg ondertussen overstroomd en lukt het niet meer om met het veevoeder hier te geraken. Nu ben ik zelf aan het regelen hoe ik broodnodige krachtvoer tot hier kan krijgen. Waarschijnlijk zal ik er zelf omgaan”, zegt Vanassche.

“Ik ben trouwens niet de enige die de klok rond doorwerkt. De brandweer is hier al dag en nacht in de weer geweest en heeft ook veel manschappen te kort.” Vanassche kreeg geen hulp van externen of overheidsinstanties. “Er is wel solidariteit van de buren en ik heb al veel hulp gekregen van de gasten van de KLJ, zij staan altijd paraat. Echt chapeau voor hen. Maar overdag moeten die uiteraard ook gaan werken.”

Wat er zal gebeuren met zijn overige koeien weet de veehouder nog niet. “Het is te zien hoeveel neerslag we vandaag en morgen te verwerken krijgen, we moeten telkens van halve dag tot halve dag kijken. Maar momenteel heb ik nog geen oplossing voor mijn 80 andere melkkoeien en vaarzen. Bovendien komt de kalftijd er ook aan.”

Hoger en droger

Eén straat verderop ligt ’t Hof van de Rhille, de zuivelboerderij van Ans Delepierre en haar familie. Delepierre kijkt uit op weides en akkers die volledig blank staan. Ze ziet het water dichter komen, maar schiet nog niet in grote paniek. “Wij zitten aan de hoge en, tot nu toe nog, droge kant van Woumen”, schetst ze. “Er ligt nog een zone tussen het water en onze boerderij. Maar we zien het water stijgen en er zal waarschijnlijk nog veel water afvloeien van Frankrijk.”

De brandweer en politie passeren dagelijks bij de boerderij. "Hoedje af voor alle hulpverleners die dag en nacht paraat staan", aldus Delepierre. "Iedereen doet zijn uiterste best, maar de natuur blijft helaas de baas. Heel de dag door zien we blauwe lichten passeren, wat duidt op de ernst van de situatie en dat komt toch wel binnen."

Delepierre staat in contact met haar collega's waar de stallen wel al onder water staan. "We proberen zoveel mogelijk te helpen waar kan. Zo hebben we onder meer onze machines al uitgeleend om het hooi en stro weg te halen uit overstroomde loodsen", duidt ze. Helaas kan hun boerderij ook niet veel melkvee van de buren erbij nemen. “We hebben zelf niet veel plaats over aangezien onze dieren uiteraard ook allemaal op stal staan. Daarnaast moeten we er ook rekening mee houden dat de kans bestaat dat we zelf zullen moeten evacueren.”

Ondertussen blijft de hoevewinkel met zuivel en ijs op 't Hof van de Rhille open. "We krijgen veel vragen van onze klanten en vrienden of ze een handje moeten toesteken, de solidariteit is groot", getuigt Delepierre. Een back-upplan voor haar 230 melkkoeien en jongvee heeft ze nog niet, moest het zover komen. “Melkvee kan je niet zomaar ergens verplaatsen waar het droog is zoals vleesvee. Daar wordt niet altijd bij stilgestaan. Maar we hopen alvast dat er geen evacuatie nodig is en dat we kunnen blijven doorwerken en bereikbaar blijven voor onze klanten.”