Duurder vlees, kansen voor pluimvee en mondiale concurrentie: EU voorspelt landbouw in 2035

Geleidelijk minder grote veestapel, behalve pluimvee

Het rapport legt ook enkele trends voor. De productie van rundvlees, varkensvlees en schapen- en geitenvlees zal naar verwachting geleidelijk blijven dalen als gevolg van krimpende veestapels en veranderende consumentenvoorkeuren.

De duurzaamheidskwesties zullen het komende decennium de productie en consumptie van vlees drukken. De Commissie voorspelt dat de gemiddelde Europeaan tegen 2035 minder vlees per capita zal eten – wat haaks staat op grote globale trends. De vooruitblik spreekt wel van een ‘marginale’ daling. Het voorspelt ook een extensivering van de veehouderij.

Door het dalende aanbod zullen de EU-prijzen voor de komende tien jaar blijven stijgen. Ook de stijgende productiekosten en veranderingen in de wereldprijzen spelen hier mee.

Pluimvee en eieren zullen volgens het rapport de enige dierlijke sectoren zijn die zullen blijven groeien in termen van productie en consumptie. De EU verwacht dat de kansen voor exportgroei van de EU ook vooral binnen de pluimvee- en eiersector liggen.

De verspreiding van dierziekten en geopolitieke conflicten blijven echter een belangrijke bron van onzekerheid.

Voor oliehoudende zaden en peulvruchten voorspelt de Commissie dan weer dat het areaal zal uitbreiden, wat leidt tot meer productie. De zuivelproductie zou over het algemeen relatief stabiel blijven, maar de toename in de productie van melkpoeder, boter en magere melkpoeder duidt op een positieve ontwikkeling in de segmenten met een hogere waarde.

Steeds minder landbouwgrond

Het areaal landbouw- en bosgrond in de EU zal naar verwachting tegen 2035 licht afnemen. Naast het beleid kunnen ook extreme weersomstandigheden en waterschaarste leiden tot verschuivingen binnen het landgebruik. De prognose voorspelt een afname in het areaal grasland, granen en blijvende teelten.

De volatiliteit in zowel de betaalbaarheid als de beschikbaarheid van productiemiddelen die van invloed zijn op het concurrentievermogen van akkerbouwgewassen in de EU, en de lagere vraag naar veevoer en biobrandstoffen, ontmoedigen een uitbreiding van het akkerbouwareaal. Technieken zoals precisielandbouw moeten de duurdere kosten van bepaalde inputs enigszins compenseren.

Ook de vraag naar akkergewassen die dienen voor diervoeder zal volgens het rapport afnemen. De EU verwacht een gestegen vraag naar gezondere voeding en meer plantaardige eiwitten.

Suiker krijgt het moeilijk

Over de suikerbietenteelt heeft de Commissie weinig rooskleurigs te vertellen. De Europese Unie blijft een belangrijke speler op de suikermarkt, maar ondervindt hevige concurrentie van landen als Brazilië, India en Thailand. Het rapport erkent dat deze landen hun lagere productiekosten hiervoor benutten. Bovendien beschikken ze over gunstige klimatologische omstandigheden en een goed ontwikkelde exportlogistiek.

“Bovendien veroveren deze andere landen op agressieve wijze nieuwe markten door in te spelen op veranderende consumentenvoorkeuren en handelsovereenkomsten”, meldt het rapport, mogelijk verwijzend naar Mercosur.

Daartegenover worden suikerproducenten in de EU geconfronteerd met toenemende uitdagingen, waaronder een verminderde beschikbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen en stijgende meststofkosten, uitdagingen waar wel meer teelten mee worstelen.

De prijzen voor witte suiker in de EU stegen tot een recordhoogte aan het begin van het seizoen 2022/2023 en daalden vervolgens scherp in de twee daaropvolgende jaren, wat de sector onder grote druk zette. “Consolidatie van de sector is een belangrijke factor voor het vergroten van het concurrentievermogen van de suikersector in de EU. Op het gebied van duurzaamheid zouden nieuwe genomische technieken en nieuwe bietensoorten een bijdrage kunnen leveren”, luidt de prognose.

Eiwitconsumptie blijft toenemen

De eiwitconsumptie in de EU zal naar verwachting iets boven het huidige niveau blijven. De EU-bevolking vergrijst, en dat gaat gepaard met een toenemende eiwitbehoefte. Wat plantaardige eiwitgewassen betreft, voorspelt de EU dat de opbrengst nagenoeg gelijk zal blijven. Hoewel klimaatverandering negatieve effecten kan hebben op de opbrengsten, gelooft men wel dat de opbrengsten van soja en koolzaad stabiel zullen blijven. Vooral koolzaad worstelt met een lagere beschikbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen, maar technologische innovatie, biobestrijdingsmiddelen en andere duurzame praktijken die ondersteund worden door EU-beleid moeten dit compenseren, stelt de prognose.

Herstellende markten

Maar hoe kijkt de EU naar sectoren die momenteel in het slop zitten? De olijfolieproductie zal zich naar verwachting herstellen van de dieptepunten van de afgelopen jaren, terwijl de productie van tafelolijven daalt en de tomatenmarkten zich blijven diversifiëren met een groei in de categorieën 'verwerking' en 'snacks, ondanks een zwakkere vraag naar verse tomaten in sommige regio's. Ook de vraag naar verwerkte sinaasappelen zou licht stijgen, wat de dalende consumptie en productie van verse sinaasappelen moet compenseren.

Naast gedetailleerde informatie over afzonderlijke sectoren behandelt het verslag verschillende thema's, zoals zelfvoorziening, concurrentievermogen en voedselzekerheid, zowel op EU- als op mondiaal niveau. Kort samengevat blijft de EU zelfvoorzienend op het gebied van essentiële gewassen, vlees en zuivelproducten, maar de handelsprestaties van de EU dreigen te lijden onder concurrentieproblemen. De landbouwbedrijven in de EU zullen naar verwachting zowel de uitstoot van broeikasgassen als de stikstofoverschotten verder verminderen.

Veranderende trends

Andere observaties zijn dalende uitgaven van huishoudens aan voedsel en verschuivingen in eiwitbronnen. Hoewel mensen minder geld uitgeven aan eten, voorspelt men toch een toename van de gemiddelde calorie-inname.

De prognose erkent ook dat vele factoren moeilijk te voorspellen zijn. De afgelopen jaren is de volatiliteit van de landbouwsector toegenomen als gevolg van de COVID-19-pandemie, geopolitieke conflicten en vaker voorkomende ongunstige weersomstandigheden die bepaalde regio's treffen. Het is dus belangrijk dat de sector blijft inspelen op veranderende energieprijzen en andere externe factoren zoals het weer, ziekten en veranderende consumentenvoorkeuren.