Meer zomergraan en korrelmaïs uitgezaaid, contractteelten verliezen terrein
Meer zomergraan, meer korrelmaïs en opvallend minder groenten hebben de Vlaamse land- en tuinbouwers dit jaar op hun akkers staan. Dat blijkt uit de eerste en voorlopige analyse van de totale aangegeven oppervlakte in de verzamelaanvraag 2022. De hoge graanprijzen en de moeilijke contractprijzen in de groentesector laten zich duidelijk voelen in de teeltkeuze van de Vlaamse boer.
Het Departement Landbouw en Visserij waarschuwt eerst en vooral dat het gaat om een eerste analyse. “Het gaat dus om voorlopige cijfers en door een methodologische wijziging in de verwerking van de registraties, moet er rekening mee gehouden worden dat vergelijkingen over de jaren heen met de nodige voorzichtigheid moeten gebeuren”, klinkt het. Toch probeert het departement al een eerste duiding te geven bij de voorlopige cijfers.
20% minder groenten
Het areaal groenten neemt dit jaar een flinke duik. Waar er vorig jaar nog ruim 35.800 hectare groenten stonden, is dat dit jaar slechts zo’n 28.600 hectare. Dat is een daling van 20 procent. De sterk gestegen teeltkosten van onder meer zaden en meststoffen, de verminderde vraag van de groenteverwerkende industrie en de geopolitieke situatie liggen aan de basis van die daling, volgens de landbouwadministratie.
Bovendien werden de boeren geconfronteerd met tegenvallende contractprijzen voor diepvriesgroenten. Half februari werd daarom nog betoogd door honderden boeren aan de fabriekspoorten van vier groenteverwerkers. Na die protestactie kwam er een akkoord uit de bus, al was er van tevredenheid bij de landbouwers niet echt sprake. “Niet alle prijsvoorstellen zijn wat de landbouwers voor ogen hadden om een rendabele teelt te realiseren en dat roept vragen op”, was onder meer te horen bij ABS.
Het sterkst gedaald is het areaal bonen (-49,7%). De bonenteelt is enorm gevoelig voor droogte of overvloedige regenval, wat de afgelopen jaren vaak een probleem was. Ook vorig jaar al daalde het areaal bonen tegenover 2020. Dit jaar werd slechts 855 hectare uitgezaaid. Het areaal wortelen daalt, na een stijging in 2021, met zo’n 30 procent tot ongeveer 2.450 hectare. Deze teelt staat onder druk door een moeilijke prijsvorming en de moeilijke oogstomstandigheden vorig jaar.
Opvallend is ook dat het areaal ajuinen voor het eerst afneemt (-16%), terwijl de teelt daarvan tien jaar lang in stijgende lijn ging. Ook hier zijn er opnieuw diverse oorzaken: de moeilijke prijsvorming vorig seizoen, de hoge teeltkosten en teeltrisico’s. Een bij een andere relatief grote groenteteelt, spruitkolen, daalt het areaal. Dit is volgens het Departement Landbouw en Visserij te wijten aan de veel minder vraag naar diepvriesspruiten voor de export. Zo was de VS een grote afnemer van Belgische spruiten, maar onder meer door de sterk gestegen containerkost voor overzees transport is de vraag sterk teruggevallen.
Suikerbieten en aardappelen
Ook een andere contractteelt, de suikerbietenteelt, kent een terugval. Het areaal daalt met bijna 4 procent tot zo’n 18.200 hectare. Begin februari maakte de Confederatie van de Belgische Bietenplanters (CBB) bekend dat het rendement van de afgelopen suikerbietcampagne de laagste was van de afgelopen tien jaar. Al voor de oorlog in Oekraïne zagen de telers zich geconfronteerd met stijgende productiekosten die niet konden doorgerekend worden. Door de oorlog gingen die productiekosten verder uit hun dak waardoor Tiense Suiker op eigen houtje besliste om de minimumprijs voor een ton suikerbieten met 10 euro te verhogen. Dat trok wellicht nog een aantal telers over de streep om toch verder suikerbieten in te zaaien. Bovendien kunnen telers hun productierechten verliezen wanneer ze een jaar geen suikerbieten aan hun fabriek leveren.
Na een inkrimping van het areaal aardappelen in 2021 als reactie op de coronacrisis neemt het areaal opnieuw lichtjes toe. In totaal werd ruim 52.000 hectare aardappelen geplant, een stijging met 2,7 procent tegenover 2021. Tijdens de coronapandemie gingen consumenten beduidend minder uit eten en dat vertaalde zich in een minder verbruik van frietjes, kroketten en puree.
Granen en maïs
Hoewel het areaal zomertarwe en zomergerst fors is toegenomen, heeft dit geen impact op het totale areaal graan. Dit jaar zaaiden landbouwers ruim 85.000 hectare gerst, tarwe, triticale, spelt en andere granen in. De hoofdmoot (90%) bestaat uit wintertarwe en -gerst. Door de natte weersomstandigheden in het najaar konden evenwel minder wintergranen worden gezaaid, wat zorgde voor minder areaal wintertarwe (-4,1%), triticale (-22,9%) en spelt (-28,9%). Wintergerst vormt hierop een uitzondering (+7,9%).
Toen de oorlog in Oekraïne uitbrak en de graanprijzen fors de hoogte in gingen, zorgde dit voor allerhande oproepen naar landbouwers om meer zomergranen in te zaaien als compensatie van de wegvallende productie in Oekraïne, het land dat ook wel de ‘graanschuur van Europa’ wordt genoemd. Een omschakeling die gezien de beperkte speelruimte in de teeltplannen van landbouwers geen evidentie is. Bovendien was zomergraan in het verleden nauwelijks rendabel.
Door de hoge graanprijzen en de mindere uitzaai van wintertarwe hebben een aantal landbouwers dan toch de sprong naar zomertarwe gemaakt, want het areaal verdubbelde ruimschoots naar zo’n 1.690 hectare (+116%), dat van zomergerst steeg met 57 procent (1.700 hectare). Korrelmaïs, waarvan de prijs die van granen volgt, kon wel meer profiteren van de geopolitieke situatie in Oekraïne. Het areaal steeg met net geen 30 procent tot ruim 56.000 hectare.
Nijverheidsgewassen en pre-ecoregelingen
Het areaal vezelvlas daalt ook dit jaar verder (-10,8%). Vlaanderen telt nog maar een 3.000 hectare vezelvlas. Door de toenemende vraag naar suikervervangende producten, zoals inuline uit cichorei, heeft de grootste inulineproducent zijn capaciteit gevoelig verhoogd en is het areaal cichorei mee gestegen (+8,1%) tot ruim 2.000 hectare. Tot slot is er een stijgende interesse in koolzaad omwille van de gunstige prijsvorming. De teelt van koolzaad zorgt bovendien voor een extra teeltrotatie op de Vlaamse landbouwbedrijven. Het areaal stijgt met net geen 20 procent tot 687 hectare.
Landbouwers hebben dit jaar ongeveer 450 hectare eiwithoudende teelten aangemeld onder pre-ecoregeling, waarvan 45 hectare quinoa en 38 hectare soja.
Fruit en sierteelt
In de fruitsector valt de daling van het areaal aardbeien op. Daalt met ruim 8 procent, tot net geen 1.075 hectare. Het areaal appelen tekent opnieuw een kleine daling op (-2,36%), waar het areaal peren status quo blijft. Het areaal peren (9.525 ha) is vandaag dubbel zo groot als het areaal appelen (4.700 ha). In de sierteelt daalt het globale areaal zeer licht (-1,83% tot zo’n 5.400 hectare.
Bron: Eigen berichtgeving
