Europese Commissie bereid om toepassing ontbossingswet uit te stellen

De nieuwe verordening tegen ontbossing zou eind dit jaar van kracht moeten worden. De wet verbiedt de invoer van producten die afkomstig zijn van gronden die sinds begin 2021 ontbost werden. Het gaat onder meer om palmolie, rundvlees, hout, koffie, cacao, rubber, soja en aantal afgeleide producten, zoals chocolade, meubels, printpapier en een reeks palmoliederivaten. Importeurs moeten de opspoorbaarheid van die producten verzekeren.

Overgangsperiode om correcte uitvoering te garanderen

De voorbije weken hadden lidstaten als Duitsland, maar ook belangrijke handelspartners als Brazilië, aan de alarmbel getrokken en om extra tijd gevraagd. Hun bede wordt nu gehoord. De Commissie biedt aan om de wet voor grote bedrijven toe te passen vanaf 30 december 2025 en voor kleine bedrijven vanaf 30 juni 2026. De lidstaten en het Europees Parlement moeten het uitstel nog goedkeuren. 

De Commissie benadrukt dat het verlengingsvoorstel geenszins de doelstellingen of de inhoud van de wet in vraag stelt. "Met deze stap willen we zekerheid bieden over de te volgen weg en het succes verzekeren van de ontbossingsverordening, die van het allergrootste belang is voor de Europese bijdrage in het dringende wereldwijde probleem van de ontbossing", zo stelde de Commissie woensdag in een persbericht. "Alle uitvoeringsinstrumenten zijn nu technisch klaar dus kunnen de extra 12 maanden dienen als overgangsperiode om een correcte en doeltreffende uitvoering te garanderen", klinkt het.

Tegelijkertijd publiceerde de Commissie bijkomende adviezen voor bedrijven en voor autoriteiten die moeten toezien op de naleving van de verordening, en een strategisch kader voor internationale samenwerking rondom de implementatie van de wet.

Daarnaast biedt de Commissie ook meer inzage in de risicocategorieën waarin landen zullen worden ingedeeld. De grote meerderheid van landen zal als "laag risico" worden ingeschaald, wat moet toelaten om de inspanningen te focussen op die landen waar de ontbossingsproblemen het meest acuut zijn, stelt de Commissie. Ten slotte komt er ook een nieuw strategisch kader voor samenwerking met handelspartners omtrent de toepassing van de wet. 

Verdeelde reacties

In het Europees Parlement roept het voorstel tot uitstel verdeelde reacties op. Volgens de Duitser Peter Liese van de christendemocratische en conservatieve EVP zou een inwerkingtreding eind dit jaar "ons in een onverantwoorde chaos storten". De toepassingsvoorwaarden zijn onduidelijk, voert hij aan, en kleine boeren in derde landen hebben veel meer steun nodig. Zo hebben onder meer middelgrote koffiebranders die fair trade biologische koffie invoeren geklaagd dat enkel grote ondernemingen deze regels snel kunnen implementeren, stelt Liese.

Aan de andere kant van het halfrond luidt echter dat de Commissie veel te lang heeft gewacht met het publiceren van richtlijnen over de toepassing van de wet. "De Commissie had dit gewoon kunnen vermijden door haar job te doen", stelt Kathleen Van Brempt (Vooruit) op X. Volgens haar is dit "slecht nieuws voor het klimaat" en ondergraaft het "de positie en de rechtszekerheid van onze bedrijven". "Uitstel kan en mag niet leiden tot afzwakking of uitholling" van de wet, waarschuwt Van Brempt.   

Sarah Matthieu (Groen) spreekt van "een regelrechte aanval op de Green Deal". Ook zij hekelt dat de Commissie te lang heeft gewacht met richtlijnen. "Uitstel is geen afstel. Conservatieve fracties, die aanvankelijk voor de wet hebben gestemd die massale ontbossing tegengaat, moeten het belang van bossen in de strijd tegen klimaatopwarming en voor biodiversiteit voor ogen houden", reageert Matthieu op X. 

Goedgekeurd met ruime meerderheid

De verordening werd in de lente van vorig jaar met ruime meerderheden goedgekeurd, zowel door de lidstaten als het Europees Parlement. Geen enkele lidstaat stemde tegen. Polen, Zweden, Finland, Bulgarije en Letland kozen voor een onthouding. In het Europees Parlement schaarde een meerderheid van 552 tegen 44 stemmen (43 onthoudingen) zich achter de tekst.