Chocolade dreigt duurder te worden door ‘uitgeregende’ cacao-oogst in West-Afrika
De cacaoprijs kent een recordhoogte door moeilijke oogsten in West-Afrika als gevolg van extreme regenval en overstromingen. De prijsstijging van het basisproduct van chocolade treft ook de Belgische chocolademarkt. Voedingsfederatie Fevia verwacht dat chocolade in de toekomst nog duurder zal worden.
Prijsstijging
Cacao is een basisproduct van onze nationale trots: Belgische chocolade. Maar het culinaire erfgoed dreigt duurder te worden omdat wereldwijd de prijs van cacao de hoogte inschiet. Dinsdag bereikte de cacaoprijs op de termijnmarkt in New York 4.147 dollar (€3.776) per ton, het hoogste niveau sinds 1977. Dat rapporteert persagentschap Bloomberg. De prijs klom dinsdag met 0,9 procent tot een recordniveau maar viel daarna weer wat terug. Mogelijks speelt de groeiende vraag naar chocolade door de start van de koopjesperiode met ‘Black Friday’ ook een rol bij de prijsstijging.
Ivoorkust en Ghana in West-Afrika zijn wereldwijd veruit de twee grootste producenten van cacao, samen goed voor meer dan 50 procent van de cacaoproductie. Ivoorkust is de meest toonaangevende cacaoproducent ter wereld. De cacaoreus produceerde in het oogstjaar 2021-2022 ongeveer 2,1 miljard ton cacaobonen.
Maar West-Afrika krijgt dit jaar te kampen met ongewoon zware regens waardoor de oogst uitzonderlijk moeilijk verloopt. Vergeleken met dezelfde periode vorig jaar ligt de export uit Ivoorkust een derde lager. Frequente extreme weersomstandigheden veroorzaakt door weerfenomeen El Nino en klimaatverandering schaden de cacaoproductie, zo schrijft de Amerikaanse nieuwswebsite CNBC. Temperatuurschommelingen en verschuivingen in regenpatronen kunnen ook de ontwikkeling van cacaopeulen schaden en de verspreiding van ziekten en plagen bevorderen. Volgens CNBC zou een versterkt en frequent El Nino-effect een negatief gevolg kunnen hebben op de hoeveelheid bouwland voor de cacaoteelt. Niet enkel de voedselzekerheid komt hiermee op de helling te staan, maar ook het levensonderhoud van de boeren in West-Afrika.
Belgische chocolade
België staat wereldwijd bekend als hét land van de chocolade en zorgt voor een tewerkstelling van zo’n 8.500 mensen in de productie. De prijsstijging van cacao is ook hier hard voelbaar, luidt het bij voedingsfederatie Fevia. "Cacaomassa en cacaoboter zijn de basisingrediënten voor de productie van chocolade. Een Europese richtlijn legt de minimumbestanddelen op, dus zomaar de receptuur aanpassen om de kosten te drukken ligt niet voor de hand."
Om de prijsstijging te compenseren proberen de producenten de dure grondstoffen zoveel mogelijk door te rekenen aan hun klanten. Fevia verwacht dat chocolade in de toekomst nog duurder zal worden. "Gezien de enorme prijsstijging van cacao als grondstof, ziet het ernaar uit dat dit een opwaartse trend zal voortbrengen, met als resultaat een prijsstijging voor de consument. Zeker wanneer er door slechte oogsten volgende seizoenen opnieuw minder volume beschikbaar zal zijn op de wereldmarkt.” De voedingsfederatie onderstreept bovendien dat ook de suikerprijs in Europa sterk gestegen is.
Fevia ziet nog meer uitdagingen voor de sector zoals nieuwe Europese wetgeving die aanpassingen zal vergen in de bevoorradingsketen. "Bijvoorbeeld de wetgeving op ontbossingsvrije producten (EUDR) voor cacao en chocolade. Daarnaast zijn er de zorgvuldigheidswetgeving, (CSDD en CSDR) en de wetgeving op dwangarbeid (EUFL), inclusief kinderarbeid, die bedrijven verplicht zorgvuldig de risico's in te schatten en te elimineren", luidt het.
Tot slot is ook de loonkost een belangrijk element voor de Belgische chocoladefabrikanten. Die loonkost is sterk gestegen door de automatische indexering, wat een concurrentieel nadeel betekent voor een product waarvan de helft van de Belgische productie (2,8 miljard euro per jaar) wordt geëxporteerd, aldus Fevia.
Toekomst cacaoteelt
Cacaobomen komen oorspronkelijk voor in Midden- en Zuid-Amerika en gedijen alleen onder specifieke omstandigheden. De optimale leef- en groeisituatie van de bomen zijn: redelijk uniforme temperaturen, hoge luchtvochtigheid, overvloedige regen, stikstofrijke grond en bescherming tegen wind. Kortom, cacaobomen gedijen in regenwouden en kunnen alleen groeien binnen een straal van ongeveer 20°C ten noorden en ten zuiden van de evenaar.
De West-Afrikaanse landen zoals Ivoorkust en Ghana produceren vandaag meer dan de helft van de chocolade in de wereld. Maar een rapport van het Intergouvernementeel Panel over Klimaatverandering (IPCC) geeft aan dat deze landen onder een ‘business as usual’-scenario een temperatuurstijging van 2,1°C zullen ervaren tegen 2050 met als gevolg een duidelijke vermindering van het geschikte teeltgebied. Dat schrijft Climate.gov, een Amerikaans wetenschaps- en informatieportaal over klimaatverandering.
Tegen 2050 zullen de stijgende temperaturen de geschikte cacaoteeltgebieden bergopwaarts duwen. Het IPCC meldt dat de optimale hoogte van Ivoorkust en Ghana voor de cacaoteelt naar verwachting zal stijgen van 100 - 250 meter tot 450 - 500 meter boven zeeniveau.
Relatieve klimatologische geschiktheid (in procent) voor cacao uit de cacaogordel van West-Afrika onder de huidige en verwachte klimaatomstandigheden in de jaren 2050, evenals veranderingen in de geschiktheid, volgens een Maxent-model gebaseerd op 24 klimaatvariabelen (zie Schroth et al., 2016 ). De rode lijnen tonen de cacaoproductiegebieden.
Nu de optimale hoogte voor de cacaoteelt naar verwachting zal stijgen, kunnen cacaoboeren gedwongen worden hun oogsten naar hoger gelegen gebieden te verplaatsen. Volgens Climate.gov zullen de stijgende temperaturen alleen niet noodzakelijkerwijs de cacaoproductie schaden. De cacaoteeltgebieden in Maleisië kennen bijvoorbeeld nu al een warmer klimaat dan in West-Afrika, zonder enig duidelijk negatief effect.
Het gevaar ligt eerder in een toename van de verdamping, vooral omdat de verwachte hogere temperaturen in West-Afrika in 2050 waarschijnlijk niet gepaard zullen gaan met een toename van de regenval. Dat blijkt uit de business-as-usual-scenario's voor de uitstoot van koolstofdioxide. Met andere woorden: naarmate hogere temperaturen meer water uit de bodem en planten zullen onttrekken, is het onwaarschijnlijk dat de regenval voldoende zal toenemen om het vochtverlies te compenseren.
De financiële schade van de klimaatverandering kan extreem kostbaar zijn, vooral omdat topcacaoproducenten als Ivoorkust, Ghana en Indonesië kwetsbaar zijn voor extreme weersomstandigheden.
Bron: Belga / CNBC / climate.gov
