Europees milieurapport: "Green Deal moet sneller en sterker worden uitgevoerd"
nieuwsHet gaat niet goed met het milieu in Europa. Dat blijkt uit het vijfjaarlijkse rapport van het Europees Milieuagentschap EMA. De vooruitzichten voor de meeste milieutrends zijn zorgwekkend en vormen niet alleen een groot risico voor onze veiligheid en levenskwaliteit, maar ook voor de economische welvaart. Het rapport dringt dus aan om meer te doen. Ook België moet meer inspanningen leveren, al zijn we lang niet de slechtste van de klas.
Inspanningen doen voor het milieu gaat vaak gepaard met een economische kost, maar niets doen is duurder. Dat blijkt uit het rapport van EMA. De onderzoekers benadrukken dat klimaatverandering en de milieuverontreiniging een directe bedreiging vormen voor het concurrentievermogen van Europa, dat afhankelijk is van natuurlijke hulpbronnen. Bovendien zijn we niet op koers om de doelstelling van klimaatneutraliteit tegen 2050 te halen.
Het rapport dringt aan op een intensievere uitvoering van de beleidsmaatregelen overeengekomen in de Europese Green Deal. De huidige inspanningen zijn niet genoeg, al erkent het rapport wel dat de Europese Unie niettemin wereldleider is op het gebied van klimaatinspanningen. Er is de afgelopen 15 jaar in heel Europa vooruitgang geboekt in het verbeteren van de luchtkwaliteit en efficiënt grondstoffengebruik en ook afvalrecycling is fors toegenomen.
België op koers voor circulariteit, energieverbruik en afvalproductie
Specifiek voor ons land zijn de resultaten zeker niet slecht. België zou een leidende positie innemen in Europa op het gebied van circulair materiaalgebruik, al is er vanaf 2020 een neerwaartse trend zichtbaar. De Belgische bouwsector is een voorbeeld op het vlak van circulariteit, maar volgens het rapport is dat niet het geval voor andere sectoren. Ook onze afvalproductie moet verder verminderd worden, al neemt dat niet weg dat België wel degelijk op koers is om de Europese doelstellingen inzake circulariteit, energieverbruik en afvalproductie te behalen.
Bio overschrijdt voor eerst 10.000 hectare, maar groei blijft beperkt
23 september 2025Kritiek op beperkt aandeel biolandbouw
Op andere vlakken zijn meer inspanningen nodig. EMA stelt dat vooral transport, verstedelijking en intensieve landbouw de milieudruk in België opvoeren. “Het is van essentieel belang deze druk te verminderen om het verlies aan biodiversiteit te vertragen en de waterkwaliteit en bodemgezondheid te verbeteren”, stelt de Europese instelling. De doelstelling om tegen 2030 25 procent van ons landbouwoppervlak biologisch te beheren, wordt in de verste verte niet gehaald. Tussen 2012 en 2022 is het bio-aandeel slechts beperkt vermeerderd, van 4,5 procent naar 7,6 procent.
Dat de groei van de biosector stokt, wijt EMA aan verschillende factoren. De groei van de sector sinds 2005 werd gestimuleerd door een toename van de vraag naar biologische producten en door enthousiasme bij sommige landbouwers voor de werkwijze. In 2020 heeft de gezondheidscrisis (COVID-19) de vraag nog iets verder doen stijgen. “Maar in 2022 heeft de inflatie geleid tot een stijging van de grondstofprijzen en een daling van de koopkracht van de consument, waardoor de groei van de biologische sector is vertraagd”, aldus de onderzoekers.
Nood aan meer beschermde natuurgebieden
De onderzoekers van EMA stellen ook dat België meer beschermde natuurgebieden moet creëren. Dat het aandeel natuur in België ver onder het Europese gemiddelde ligt, heeft gevolgen voor onze fauna en flora. Zo zoomt het rapport in op de toestand van onze akkervogels, wiens populaties tussen 2000 en 2023 aanzienlijk zijn afgenomen.
Op zee doen we het beter dan op land en in de lucht: 37,8 procent van onze wateren is marien beschermd gebied, wat meer is dan het Europese minimumdoel van 30 procent.
Uitstoot van broeikasgassen moet sneller dalen
De uitstoot van broeikasgassen is in België afgenomen, maar het tempo van de daling moet eveneens worden opgevoerd om de ESR-doelstelling (Effort Sharing Regulation doelstelling) tegen 2030 te halen.
Hoewel België mooie cijfers voorlegt wat betreft energiezuinigheid, voornamelijk van de industrie, transport en gebouwen, loopt de toename van het aandeel hernieuwbare energie te traag. België is een koploper op het gebied van offshore windenergie, maar de bestaande infrastructuren moeten worden aangepast om het potentieel van de productie van hernieuwbare energie in het binnenland te vergroten.
Waalse overstromingen en 'institutionele complexiteit'
Een domein waar België het historisch goed doet, maar nu plots niet meer, zijn de ‘klimaatgerelateerde economische verliezen’. Dat is grotendeels te wijten aan de zware overstromingen van juli 2021 in Wallonië. Opmerkelijk is dat twee derde van de bevraagde Belgische burgers het risico dat klimaatverandering hen persoonlijk treft als slecht matig aangeven. EMA vraagt zich dus ook af of burgers zich voldoende bewust zijn van de urgentie van de klimaatkwestie en de gevolgen daarvan voor hun levensstijl.
EMA erkent tot slot dat België beleid, programma's en fondsen heeft opgezet om de doelstelling van een rechtvaardige transitie te verwezenlijken, maar de onderzoekers zien ook “structurele uitdagingen in een context van institutionele complexiteit.”
Het volledige rapport valt te lezen op deze link.
Bron: Eigen berichtgeving
