EU-commissarissen krijgen practicum bio-economie van Merchtemse melkboeren
nieuwsDe Europese Unie ziet bio-economie als een belangrijke schakel in haar toekomstige landbouwbeleid. Om deze visie beter te begrijpen en praktijkvoorbeelden te zien, brachten Eurocommissarissen Christophe Hansen (Landbouw) en Jessika Roswall (Omgeving en Bio-economie) een bezoek aan Koeweidehof in Merchtem. Op deze innovatieve melkveehouderij kregen ze heel wat Vlaamse inzichten mee van Bart Vanderstraeten en Marijke d’Hertefelt die al meer dan tien jaar koeienmest omzetten in energie.
Wat is bio-economie?
Bio-economie draait om het benutten van hernieuwbare, biologische grondstoffen – zoals planten, hout en voedselresten – voor de productie van nieuwe materialen en energie. Dit draagt bij aan duurzaamheid en helpt de afhankelijkheid van fossiele grondstoffen te verminderen. Binnen de landbouw kan bijvoorbeeld mest worden omgezet in biogas, en koolzaad en suikerbieten dienen als grondstof voor biobrandstoffen. Ook de bouwsector maakt gebruik van diverse landbouwproducten voor materialen zoals isolatie en composieten.
In haar nieuwe landbouwstrategie wil de EU bio-economie stimuleren, omdat het circulariteit bevordert, boeren extra inkomsten kan opleveren en helpt bij het koolstofvrij maken van de economie. “We moeten de commercialisering van biogebaseerde en circulaire oplossingen versnellen, baanbrekende biotechnologieën opschalen en investeringsdrempels wegnemen”, stelt de landbouwvisie. Tegen eind dit jaar zal de EU een ‘Strategie Bio-economie’ presenteren.
Handelend naar zijn eigen ‘boots-on-the-ground’-belofte, bracht Hansen daarom opnieuw een bezoek aan een boerderij in Merchtem, deze keer met Roswall. Het melkveebedrijf loopt voorop in bio-economie door het gebruik van biogas en zonne-energie. “In 2012 begonnen we met biogas voor elektriciteit en in 2019 hebben we onze pocketvergister uitgebreid om nog meer energie te produceren. Naast ons eigen verbruik, voorzien we ook een twaalftal gezinnen van stroom”, vertelt Vanderstraeten.
Vergunningsproblemen remmen innovatie
Toch stuiten verdere uitbreidingen op vergunningstechnische obstakels. Toen de melkveehouders begonnen met het verzuivelen van hun melk onder het label ‘OhLait!’, hadden ze extra energie nodig. Door strikte vergunningsregels konden ze hun biogasinstallatie niet uitbreiden en moesten ze overschakelen naar zonnepanelen. “We zien dat de vraag naar biogas en bio-methaan toeneemt, maar onze biogasinstallatie heeft een extra motor nodig om deze kans te benutten. De vergunning krijgen we echter niet rond,” legt Vanderstraeten uit.
De Eurocommissarissen erkenden dit probleem. Al kan een stokkende verlening volgens Roswall niet enkel afgeschoven worden op de EU. “De lidstaten zelf hebben dit ook in de hand. Beslissingen hierover worden door beide partijen genomen”, klinkt het. Hansen treedt zijn partijgenote daarin bij. “Het is inderdaad zo dat regels elkaar soms overlappen of zelfs tegenstrijdig werken waardoor het totaalplaatje belemmerend kan zijn. Dat is één aspect dat we tegen het einde van het jaar willen aanpakken met een pakket van administratieve vereenvoudiging.” Daarnaast is een goede omzetting van EU-regelgeving naar nationale wetgeving cruciaal. “Sommige regio’s slagen hier beter in dan andere. We moeten begrijpen waar het vastloopt en verbeteringen voorstellen. Nauw contact met de lidstaten blijft hierbij essentieel.”
Van innovatie naar implementatie
Naast een vlotte vergunningsverlening zal het ook belangrijk zijn dat genoeg innovaties rond bio-economie op de markt geraken. “Als we een markt creëren, zullen ontwikkelaars en industrie volgen”, stelt Hansen. Al merkt Roswall op dat de weg van lab-to-farm in de gaten zal gehouden moeten worden. “Er zijn innovaties, maar we zullen ze moeten aanmoedigen om op te schalen.”
Vanderstraeten benadrukte in zijn gesprek met de Eurocommissarissen ook het belang van rechtszekerheid. “Als landbouwers doen we investeringen die 10 tot 25 jaar kunnen duren. Het is daarom van groot belang dat we zeker zijn van de regelgeving en beleidsmaatregelen die op ons afkomen.” Daarnaast benadrukt hij dat de wetgeving in lijn moet blijven met de ontwikkelingen op het veld. Volgens hem is het momenteel vooral de rol van de beleidsmakers om hun beleidsdomeinen te overstijgen, om zo te kunnen inspelen op de realiteit van een modern landbouwbedrijf. Het gezamenlijk bedrijfsbezoek van de twee Eurocommissarissen is daarbij alvast een stap in de goede richting.
De toekomst van bio-economie
Hoewel de exacte invulling van de EU-strategie nog onduidelijk is, staat één uitgangspunt vast: “We moeten alle kansen benutten die bio-economie biedt. Het brengt niet alleen perspectief voor boeren, het versnelt ook de overgang naar een koolstofvrije economie en verstevigt de voedselzekerheid. Het biedt ons een sleutel aan om gedeelde uitdagingen van de samenleving aan te pakken. De rol van landbouwers is hierin cruciaal. We zullen hen goed moeten aanmoedigen om mee aan boord te komen.”
