Boerenbond hekelt contradictie EU-regelgeving: “Milieuregels verhinderen bedrijven om te verduurzamen"
nieuwsSamen met andere Europese landbouworganisaties voert Boerenbond donderdag actie in Brussel. Eén van de drie dossiers waartegen Boerenbond zich verzet, is EU-regelgeving die de Vlaamse land- en tuinbouwsector op slot zou zetten. Daarbij gaat het de landbouworganisatie niet om louter administratieve vereenvoudiging. “De EU moet dringend evalueren of bepaalde Europese juridische interpretaties haar eigen ambities niet afremmen”, aldus Boerenbondvoorzitter Lode Ceyssens.
“Vandaag zit de Europese regelgeving in een situatie die al lang niet meer zijn doel dient, maar - zoals met het stikstofdecreet - onze landbouwers elk toekomstperspectief ontneemt”, stelt Boerenbond. “De vergunningverlening en ontwikkelingsmogelijkheden voor Vlaamse boeren zitten helemaal vast.” Volgens de landbouworganisatie leidt dit tot een blokkering van verdere verduurzaming. “Het is bijzonder paradoxaal: het zijn de Europese milieuregels zelf die landbouwers verhinderen om hun bedrijf te moderniseren en verder te verduurzamen”, klinkt het.
Vlaamse boeren botsen op een Europees slot
Aan de basis van de problematiek ligt volgens Boerenbond onder meer het verslechteringsverbod. Een principe dat onder meer verankerd is in de Kaderrichtlijn Water (KRW) en lidstaten verplicht om te voorkomen dat de toestand van hun waterlichamen erop achteruitgaat. In een uitspraak uit 2015, het Wezer Arrest, verduidelijkte het Europees Hof van Justitie dat dit verbod ook op individuele vergunningen van toepassing is.
Overheden mogen daardoor geen vergunningen meer verlenen aan projecten die kunnen leiden tot een achteruitgang van een waterlichaam, ook wanneer die impact beperkt of tijdelijk is. “Bedrijven moeten bovendien aantonen dat er geen dergelijk effect optreedt, wat in de praktijk complex is en gepaard gaat met aanzienlijke kosten aan studiebureaus”, duidt Giel Boey, EU-expert van Boerenbond.
Natuurherstelwet als turbo
Het verslechteringsverbod werd ook opgenomen in de Habitatrichtlijn, die bescherming en herstel van fauna en flora oplegt in bepaalde gebieden. “Sinds het opstellen van de richtlijn zijn de geografische en demografische omstandigheden ingrijpend veranderd. Het klimaat veranderde, de bevolking groeide en ook bebouwing, industrie en mobiliteit namen toe”, aldus Boey.
Volgens hem moet de EU zich durven afvragen of een strikte toepassing vandaag nog realistisch is en of het kader als geheel nog haalbaar blijft. “Bovendien komen de verplichtingen vanuit de Natuurherstelverordening er nog eens aan. Dat is in feite nog eens een turbo op alle problemen die we nu al kennen”, voegt hij eraan toe.
De wetgeving is vandaag een toolbox geworden om nationale kaders en individuele vergunningen aan te vallen
Bijsturen wat is scheefgegroeid
“Door juridische interpretaties van richtlijnen in rechtszaken is de regeldruk op bedrijven in het algemeen, en de vergunningsverlening in het bijzonder, sterk toegenomen”, stelt Boey. “Enkele precedenten zorgen er bovendien voor dat projecten ook systematisch juridisch kunnen worden aangevochten. De mechanismes om aan de doelstelling bij te dragen laten simpelweg te weinig ruimte. De wetgeving is vandaag een toolbox geworden om nationale kaders en individuele vergunningen aan te vallen."
Volgens Boerenbond moet de EU de scheefgroei in regelgeving die de vergunningsverlening beïnvloedt, grondig evalueren en bijsturen. “Dit is dringend nodig om de competitiviteit en een duurzame groei te faciliteren”, klinkt het. De bijsturing zal volgens de landbouworganisatie ook verder moeten gaan dan louter administratieve vereenvoudiging. "Er moet werk gemaakt worden van een betere regelgeving."
De EU moet de scheefgroei in regelgeving grondig evalueren en bijsturen
Maatwerk in de EU-regels: momentum aangebroken voor Vlaanderen?
11 december 2024Hoe kan bijgestuurd worden?
Boerenbond laat weten concrete voorstellen aan de Europese Commissie geleverd te hebben. Zo stelt de landbouworganisatie voor om een redelijkheidsbeginsel aan de regelgeving toe te voegen. “Er is een disproportionele impact om de onhaalbare en ondertussen onrealistische milieudoelstellingen te bereiken”, verduidelijkt Boey. “Lidstaten zouden opnieuw meer ruimte moeten krijgen om zelf afwegingen te maken, met oog voor andere socio-economische belangen zoals werkgelegenheid, welvaart en strategische autonomie.”
Ook vraagt de Vlaamse landbouworganisatie om van de passende beoordeling een werkbaar instrument te maken. “De passende beoordeling werd destijds opgemaakt met de bedoeling om zekerheid te creëren dat er geen significante achteruitgang van de natuur is. Maar door rechtspraak is dit een instrument geworden om een absolute zekerheid te kunnen vastleggen. Maar how to prove a negative? ”, stelt Boey. "Iemand laten bewijzen dat iets niet bestaat, is het onmogelijke vragen."
Daarnaast wordt ook een werkbaardere definitie gevraagd voor het verslechteringsverbod en meer marge wat betreft de indeling van de afgebakende gebieden binnen de Habitatrichtlijnen. “Ook wat betreft de Nitraatrichtlijn, de Richtlijn Industriële Emissies, de Afvalrichtlijn, de Ontbossingsverordening, de beschikbaarheid van gewasbeschermingsmiddelen, en de in ontwikkeling zijnde Bodemmonitoringswet hebben we een reeks voorstellen uitgewerkt”, aldus Boey. “Die hebben steeds tot doel om landbouwbedrijven een werkbaar kader en rechtszekerheid te bieden.”
In recente Europese wetsvoorstellen lijken uitzonderingen en afwijkingen op het verslechteringsverbod wél mogelijk gemaakt te worden
Bij andere landen stellen deze problemen zich niet
Meer ruimte binnen de strikte regelgeving wordt in Vlaanderen al langer aangekaart bij de Europese instellingen. Maar behalve in Nederland en sinds kort ook in Ierland loopt de vergunningsverlening elders niet in dezelfde mate vast. Daardoor schuiven andere lidstaten de vraag naar evaluatie en afwijkingen voorlopig minder nadrukkelijk naar voren. Waarom zou de EU vandaag extra ruimte creëren in haar regelgeving, specifiek voor ons?
“Wij blijven inderdaad de kanarie in de koolmijn, maar we blijven ook steeds benadrukken dat het heel snel kan omslaan. Ook in andere landen kan plots rechtspraak komen of afgedwongen worden die het geheel in gevaar brengt”, aldus Boey. Hij wijst er ook op dat in andere recente Europese voorstellen uitzonderingen en afwijkingen op het verslechteringsverbod wel mogelijk lijken gemaakt te worden, bijvoorbeeld voor defensieprojecten of noodzakelijke energieprojecten.
“Ook merk ik dat de Europese Commissie de problematiek van de Kaderrichtlijn Water en de Habitatrichtlijn steeds meer erkent en bereid lijkt die opnieuw te toetsen”, zegt Boey. “Voor ons komt het eigenlijk veel te laat, omdat landbouwers nu al afhaken. Maar het blijft een positief signaal.” Concrete ingrepen, zoals een doelfasering van de KRW, ziet Boey voorlopig nog niet op tafel liggen.
België zal zich onthouden bij stemming Mercosur
9 december 2025"Neen" tegen oneerlijke handelsakkoorden en minder Europees budget
Donderdag zal Boerenbond niet alleen op straat komen voor de blokkerende Europese regelgeving. Ook de daling van het landbouwbudget in de toekomstige Europese begroting en het oneerlijke handelsbeleid zetten volgens de organisatie een rem op de toekomst van de landbouwsector.
De actie zou wel eens de laatste kunnen zijn voor de officiële goedkeuring van het Mercosur-handelsakkoord, die tegen eind december wordt verwacht. Boerenbond heeft zich steeds sterk verzet tegen het handelsakkoord. De onlangs aangekondigde versterkte controles op geïmporteerde voeding en andere EU-beschermwaarborgen nemen bij de landbouworganisatie de bezorgdheid niet weg. “De deal blijft vandaag fundamenteel oneerlijk voor onze landbouwers en het bedriegt zelfs de Europese consumenten”, stelt voorzitter Ceyssens. “De Europese duurzaamheids- en klimaatlat voor onze boeren wordt steeds hoger gelegd. Intussen zetten de Europese politici wel de deur open voor goedkoper en minder duurzaam geproduceerd rundvlees, kippenvlees en suiker.”
Europa moet het slot van onze landbouw halen
"Budgetvoorstellen GLB ondermijnen gelijk speelveld"
Ook tegen de budgetplannen voor de landbouwsector trekt de landbouworganisatie donderdag de straat op. In de voorgestelde Europese meerjarenbegroting wordt het landbouwbudget met 22 procent verlaagd. Daarnaast verzet Boerenbond zich tegen het plan om het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) los te koppelen van zijn traditionele structuur en onder te brengen in één fonds samen met andere beleidsdoelstellingen.
“Lidstaten krijgen zo meer vrijheid om te beslissen hoeveel ze investeren, wat het gelijk speelveld ondermijnt”, duidt Ceyssens. “Europa legt hoge doelstellingen op voor de landbouwers. Om deze mogelijk te maken is een goed en ondersteunend GLB, met de nodige budgetten, noodzakelijk. Want zonder budget, geen boeren. Zonder boeren, geen voedselzekerheid. En zonder voedselzekerheid, geen veiligheid.”
Daarom voert Boerenbond samen met meer dan 40 andere Europese landbouworganisaties donderdag actie. “De combinatie van minder steun, meer en slechte regels en oneerlijke concurrentie ondermijnt de landbouwsector in Vlaanderen en Europa”, sluit Ceyssens af. “Europa moet het slot van onze landbouw halen.”
