EU licht “ijzersterke garanties” voor landbouw toe in Mercosurakkoord, landbouworganisaties niet overtuigd

De landbouwsector is bezorgd over het vrijhandelsakkoord dat de Europese Commissie eind vorig jaar met het Zuid-Amerikaanse handelsblok bereikte. De landbouwers vrezen het risico op oneerlijke concurrentie van goedkopere importproducten, vaak geproduceerd onder minder strenge sociale en milieuregels.

Volgens de Commissie is deze bezorgdheid niet nodig. De toegang van de Mercosur-landbouwproducten tot de Europese markt zou zeer geleidelijk gebeuren en zou uiteindelijk erg beperkt zijn. Bovendien zijn er “robuuste beschermingsmaatregelen voor het onwaarschijnlijke geval” dat het handelsakkoord toch zou leiden tot een schadelijke stijging van de invoer uit Mercosur of een buitensporige daling van de prijzen bij Europese producten.

De beschermingsmaatregelen werden deze week verduidelijkt door de Commissie. Zo zou er een verbeterde monitoring komen van de marktontwikkeling van de zogenaamde gevoelige landbouwproducten zoals rundvlees, gevogelte, honing, eieren, ethanol en suiker. De Commissie stelt voor om elke zes maanden een impactevaluatie op te maken van de import van deze producten. “Dit maakt het mogelijk om risico's in een vroeg stadium te identificeren en snel actie te ondernemen om mogelijke negatieve gevolgen te verhelpen”, schrijft de Commissie.

Als er duidelijke ‘triggers’ zijn, belooft ze deze ook onmiddellijk te onderzoeken. De Commissie ziet duidelijke triggers bij Mercosurproducten waarvan de importprijs minstens tien procent lager ligt dan die van een vergelijkbaar EU-product, in combinatie met een stijging van tien procent in de jaarlijkse invoer of een daling van 10 procent in de importprijs van datzelfde product, vergeleken met het voorgaande jaar.

Als uit het onderzoek blijkt dat er sprake is van ernstige schade, kan de EU tijdelijke beschermingsmaatregelen invoeren. Bij een dreigende situatie waar geen tijd is om het volledige onderzoek af te wachten, moet ze binnen 21 dagen voorlopige maatregelen nemen.

Eerder gaf de Commissie aan dat landbouwers in uitzonderlijke gevallen ook een beroep zullen kunnen doen op een crisisfonds. Bovendien benadrukt ze dat het vrijhandelsakkoord voor veel landbouwers en voedingsbedrijven nieuwe afzetmarkten zal openen. Zo wordt momenteel veel olijfolie, maar ook wijn en andere dranken naar de Mercosurlanden geëxporteerd.

Geen duidelijkheid over handhaving productienormen

Een andere bezorgdheid van de organisaties is dat de Commissie nog geen duidelijkheid geeft over hoe ze zal toezien op het naleven van productienormen rond dierenwelzijn en voedselveiligheid in Zuid-Amerika. In de EU-lidstaten worden deze normen over de hele keten opgelegd en gecontroleerd door een uitgebreide monitoringsstructuur.

De Commissie verzekert dat geen enkel product wordt ingevoerd als het niet aan de Europese standaarden voldoet. “Maar concrete uitleg over hoe die normen in de praktijk zullen worden gehandhaafd en gecontroleerd, ontbreekt nog steeds”, reageert Copa-Cogeca.

Naast de normen op vlak van dierenwelzijn en voedselveiligheid komen er voor de EU-boeren ook steeds strengere eisen bij op vlak van milieu en duurzaamheid. Normen die de EU niet kan afdwingen bij handelspartners, maar die wel zorgen voor een ongelijk speelveld. “Omwille van de verlaagde handelstarieven, de verhoogde standaarden in de EU en gestegen kosten, kunnen landbouwers in Mercosur makkelijk diep onder onze prijzen duiken”, schetst Boey. “Dit zorgt voor desinformatie bij de consument en bedrog bij onze producenten.”

Niet gesust

“We erkennen de inspanningen van de Commissie om de beschermingsmaatregelen te verduidelijken en te verbeteren, maar volgens ons volstaan die niet om het risico van invoer uit de Mercosurlanden op te vangen. Vooral niet in de rundvlees-, suiker- en pluimveesector”, besluit Copa-Cogeca. “Hoewel de garanties rekening houden met mogelijke marktimpact, bieden ze geen antwoord op onze bezorgdheden over een gelijk speelveld en eerlijke concurrentie, gezien de verschillen in productienormen.”

Beide landbouworganisaties laten er geen twijfel over bestaan: de Europese garanties stellen hen niet gerust, en  dus steunen ze het Mercosurakkoord niet. “De basis van het akkoord blijft dezelfde, de garanties zijn niet meer dan een doekje voor het bloeden”, zegt Boerenbond. Copa-Cogeca roept de lidstaten en het Europees parlement dan ook op om het akkoord te verwerpen.