Wat volgt er na het vereenvoudigingspakket? Dit staat nog op de Europese landbouwagenda
duidingMet het vereenvoudingspakket van woensdag is het werk van de Commissie nog niet af. Sinds de presentatie van haar landbouwvisie wacht de sector op meer concrete acties en houvast dan een vaag toekomstbeeld. Eurocommissaris van Landbouw Christophe Hansen (EVP) temperde recent echter deze verwachtingen. Een blik op de Europese agenda toont dat de Commissie zich evenwel klaarmaakt om de visie te vertalen in strategieën en plannen. Tegelijk opent ze enkele gevoelige debatten, zoals dat over de toekomst van de veehouderij, wat ongetwijfeld voor politiek vuurwerk zal zorgen. Een overzicht van wat er in de steigers staat.
In februari presenteerde de Europese Commissie haar ‘Visie voor Landbouw en Voeding’ dat de toekomst van de agrovoedingssector vorm moet geven. Het moet een antwoord bieden op zowel nieuwe sectormoeilijkheden als bekende uitdagingen zoals extreme weersomstandigheden, landbouw duurzamer maken, lage rendabiliteit, concurrentiedruk, administratieve rompslomp en het verlies van een nieuwe generatie boeren.
De visie werd voorgesteld als een routekaart die het beleid tot 2040 moet sturen. Een veelgehoorde kritiek is echter dat ze te vaag is. Eurocommissaris Hansen weerlegde de kritiek onlangs op een EU-landbouwcongres door te benadrukken dat de openheid bewust is gekozen, zodat er ruimte blijft voor dialoog en inbreng. “De visie is een eerste stap op weg naar gezamenlijke actie”, zei hij. "Dialoog is hierin cruciaal. Ik luister graag naar ieders suggesties hoe we deze toekomst samen vorm kunnen geven."
De langetermijnvisie is met opzet vaag gehouden
Gelijke normen voor importproducten
Het vereenvoudigingspakket op het GLB vormt alvast een eerste concrete stap, maar wat mogen we op korte termijn nog verwachten? Hansen gaf te kennen dat de Commissie volgende maand een strategie op tafel zal leggen om het Europees waterbeheer robuuster te maken. Later dit jaar zou ook een plan moet volgen hoe de EU gelijke normen voor duurzaamheid en dierenwelzijn willen afdwingen op importproducten. Hiermee wil de EU vermijden dat haar hoge standaarden niet langer een concurrentienadeel vormen.
Tegen het einde van het jaar staat ook de lancering van de bio-economiestrategie gepland. Volgens Eurocommissaris Hansen zou deze sector tegen 2035 tot 400.000 extra banen kunnen opleveren, vooral op het platteland en in kustgebieden. Dat zou deze regio’s nieuw leven inblazen en landbouwers extra alternatieve inkomsten bieden.
Het kan niet zijn dat jonge boeren moeten kiezen tussen koeien of kinderen krijgen
Het najaar brengt wijsheid voor generatievernieuwing
Na de zomer wordt ook een strategie voor generatievernieuwing verwacht, bedoeld om de drempels weg te nemen die jonge landbouwers vandaag uit de sector houden. Toegang tot kapitaal is hierbij een grote drempel. “We zullen kleinere boeren en de volgende generatie beter ondersteunen,” zei Commissievoorzitter Von der Leyen. De EU rekent daarbij op de banksector en sloot eerder al een deal met de Europese Investeringsbank. De EIB geeft een pakket van drie miljard euro vrij om leningen te verstrekken voor landbouw, met bijzondere aandacht voor jonge landbouwers, gendergelijkheid en groene investeringen.
Ook toegang tot grond om te kunnen boeren is cruciaal. In sommige Europese regio’s zoals Vlaanderen is landbouwgrond schaars en duur of blijft die jarenlang in handen van oudere boeren. Dit wil Hansen onder meer aanpakken door de grondenmarkt transparanter te maken met een EU-observatorium, dat nog deze zomer gelanceerd moet worden.
Naast toegang tot krediet en land, heeft de nieuwe generatie ook nood aan kennis en diensten op het platteland. “Het kan niet zijn dat jonge boeren moeten kiezen tussen koeien of kinderen krijgen,” aldus EU-commissaris Hansen. “We zullen de aantrekkelijkheid van plattelandsgebieden verbeteren met goede leefomstandigheden, degelijke infrastructuur, sterke sociale diensten en culturele mogelijkheden.”
Blik op de lange termijn
Ook op langere termijn belooft de visie nog een reeks maatregelen die het volgen waard zijn. Zo plant de Commissie een herziening van de wetgeving rond prijstransparantie en oneerlijke handelspraktijken. Daarnaast komt er een prijzenobservatorium voor de hele agrovoedingsketen, bedoeld om meer inzicht te geven in prijszetting langsheen de vaak complexe toeleveringsketens. Verder ligt er nog een vernieuwde eiwitstrategie in het verschiet, en werkt de Commissie aan een kader voor natuur- en koolstofcredits als alternatieve inkomstenbron voor landbouwers.
Debatten geopend
Intussen is men ook gestart om een langetermijnvisie voor de Europese veehouderij uit te tekenen. Het debat errond belooft fel te worden. “De sector heeft een toekomstvisie nodig die de diversiteit in de veehouderij respecteert,” stelde eurocommissaris Hansen. “We zullen de sector concurrentiëler, veerkrachtiger en duurzamer moeten maken, met oog voor de uiteenlopende omstandigheden in Europa. In heuvelachtige, grasrijke regio’s is veehouderij bijvoorbeeld de meest geschikte vorm van landbouw.”
En last but not least: in 2028 komt er een nieuw Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, dat opnieuw de krijtlijnen zal uitzetten voor de toekomst van de Europese landbouw. Deze zomer zal alvast het eerste voorstel voor het volgende GLB op tafel komen, samen met meer duidelijkheid over de budgetten in het Europees meerjarig financieel kader. Ook dit belooft stevige politieke discussies. Voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen (EVP) liet zich al uit dat het toekomstige GLB eenvoudiger en doelgerichter zal moeten zijn. "Laten we vooral niet repareren wat niet kapot is", voegde Hansen daar nog aan toe op het landbouwcongres. "Ik wil geen revolutie, maar een zinvolle evolutie van ons beleid."
