Verdienmodel en langetermijnvisie cruciaal voor carbon farming
Carbon farming of koolstofboeren is in opmars, zeker sinds Europa zijn Green Deal lanceerde. Waar landbouw vaak als boosdoener wordt aangeduid in het klimaatdebat, kan de sector met carbon farming op zijn minst een deel van de oplossing vormen. “Meer nog, het kan ook een verdienmodel worden voor Vlaamse land- en tuinbouwers worden”, zo klinkt het tijdens een podcast van Radio Agribex over het thema.
Studiogasten voor dit debat van Radio Agribex zijn Jana Roels van Boerenbond, Tom Van Nieuwenhove van Inagro en Marc Sneyders van Bayer die vanuit hun organisatie zo’n carbon farming-project aan het uitbouwen zijn. Ook landbouw Kris Heirbaut schuift opnieuw bij aan tafel, want naast smart farming, is ook carbon farming iets waar hij op zijn bedrijf mee bezig is.
Unieke eigenschap van landbouw
Volgens Jana Roels heeft de landbouwsector, samen met de natuursector, iets unieks in handen: het kan CO2 uit de atmosfeer gaan capteren en vastleggen in de bodem onder de vorm van koolstof. “Het principe van carbon farming is eigenlijk vrij simpel”, vult Tom Van Nieuwenhove aan. “Het komt er in feite op neer om de grond zoveel mogelijk bedekt te houden, minimaal te bewerken en een voldoende ruime teeltrotatie toe te passen.”
Gemakkelijk toepasbare technieken zijn bijvoorbeeld het onderzaaien van gras in maïs, rustgewassen zaaien zoals granen, aangepast graslandbeheer, het toedienen van compost, enz. “Dergelijke zaken kunnen landbouwers relatief eenvoudig gaan toepassen op hun bedrijf, al is er wel altijd een kostenplaatje aan verbonden. Zo is de opbrengst van rustgewassen vaak wat minder, terwijl boeren in Vlaanderen wel geconfronteerd worden met een hoge grondprijs”, aldus Van Nieuwenhove.
Betere bodem en carbon credits
Op korte termijn is het dus een investering, maar op lange termijn levert carbon farming de landbouwer ook een betere bodemkwaliteit op. “Door koolstof op te bouwen in de bodem, zal hij zijn bodem weerbaarder en vruchtbaarder maken. Dus op lange termijn zal de boer er zeker de vruchten van plukken”, luidt het.
Bovendien zijn er heel wat (niet-landbouw)bedrijven op zoek naar manieren om hun uitstoot van CO2 te compenseren. Dat doen ze door ‘carbon credits’ te kopen. Deze bedrijven gaan landbouwers dus betalen voor de maatregelen die zij nemen om een equivalent van de uitstoot van het bedrijf te gaan vastleggen in de bodem. Zo kan een hectare groenbedekker bijvoorbeeld 1,5 tot 3 ton CO2 per jaar opslaan. Dat staat gelijk aan de uitstoot van een wagen die 15.000 kilometer aflegt.
Een hectare groenbedekker kan 1,5 tot 3 ton CO2 per jaar opslaan. Dat staat gelijk aan de uitstoot van een wagen die 15.000 kilometer aflegt
Recent heeft Bayer ook een proefproject rond carbon farming uitgerold in verschillende landen. “Samen met landbouwers zijn we gestart met een praktijktest om te bekijken hoe koolstofboeren in de praktijk in zijn werk kan gaan. Dat we daar ook de voedingsindustrie bij betrekken, maakt ons project uitzonderlijk”, legt Marc Sneyders uit. “We proberen als het ware over de keten heen partnerships op te zetten tussen agrovoedingsbedrijven en landbouwers. Daarbij willen we landbouwers gaan helpen om hun broeikasgasuitstoot te verminderen en koolstof vast te leggen, uit te zoeken hoe dit kan gemeten worden en hoe ze daarvoor betaald kunnen worden.”
Want dat is en blijft de grote uitdaging: hoe kan landbouw correct vergoed worden voor deze maatschappelijke dienst. “Een verdienmodel is noodzakelijk”, klinkt het uni sono. “Aan landbouwers vragen om meer te blijven doen voor een lagere prijs, dat kan niet blijven duren. Het is absoluut noodzakelijk dat er iets tegen deze inspanningen staat, zeker op korte termijn”, benadrukken zowel Heirbaut als Sneyders. Zeker op korte termijn is die noodzakelijk, op lange termijn wint de boer sowieso bij een betere bodemvruchtbaarheid.
Stimulerend beleid cruciaal
Een cruciaal punt wordt een stimulerend beleid. “Nog al te vaak is het beleid sanctionerend in plaats van motiverend”, stelt Roels vast. Bovendien moeten beleidsmakers zich ervan bewust zijn dat koolstofopbouw in de bodem zeer traag gaat. “Ze moeten zich dus de vraag stellen hoe ze op lange termijn de nodige stimulansen kunnen voorzien en niet werken met kortstondige verplichtingen. Het is heel belangrijk om die praktijken voor altijd aan te houden.” Een andere vraag die gesteld moet worden, is hoe beleidsmakers ervoor kunnen zorgen dat de koolstof die vastligt, ook gewaardeerd wordt en niet opnieuw vrijkomt in de atmosfeer. “Het teniet doen, gaat bijzonder gemakkelijk. Het is veel langer werk om de koolstof in de bodem terug op te bouwen.”
Voor veel landbouwers is koolstofboeren een zeer nieuw gegeven. “Er is inderdaad nog nood aan sensibilisering”, meent Van Nieuwenhove. “Er is nog veel onzekerheid over verdienmodellen, maar ook over toepassing van technieken. Tegelijk is er ook maatwerk nodig. Niet alle technieken zijn toepasbaar op elk bedrijf, dat is afhankelijk van de bodem, zaaitijdstip, enz. Het is elke keer wat zoeken wat kan wel en niet op het bedrijf.”
Toch zijn de experts duidelijk. “Carbon farming biedt heel wat mogelijkheden. Tegelijk mogen we niet verwachten dat carbon farming het klimaat zal redden. Maar koolstofboeren kan wel een stukje van de grote puzzel zijn die moet gelegd worden om de klimaatverandering tegen te gaan”, klinkt het.
Beluister hier de volledige podcast:
Hieronder kan je de andere podcasts van Radio Agribex terugvinden:
Bron: Eigen berichtgeving
