Suikerbietsector ziet acute crisis op de Europese suikermarkt en vraagt onmiddellijk actie van EU
nieuwsDe Europese suikerindustrie is verwikkeld in een gevecht op leven en dood. Alleen al dit jaar sloten vijf Europese fabrieken als gevolg van goedkope suikerimport. Met Mercosur en andere handelsakkoorden in het vooruitzicht vrezen de belangenorganisaties nog meer import uit landen met goedkopere productiestandaarden. “Zonder snelle actie dreigt het risico dat een ‘point of no return’ wordt bereikt, waarbij Belgische bietentelers de teelt verlaten vanwege een gebrek aan rendabiliteit.”
De inkrimping van het suikerbietenareaal met 25 procent door Tiense Suikerraffinaderij was eerder dit jaar al een teken aan de wand voor de crisis in suikerland. Deze maand raakte ook bekend dat de vergoeding aan de telers met vijf tot tien procent zal dalen. Het is volgens betrokkenen de vraag of deze maatregelen voldoende zullen zijn om de markt in balans te krijgen.
De Confederatie van de Belgische Bietentelers (CBB) en de Belgische Vereniging van Suikerfabrikanten (SUBEL) luiden de noodbel. Zij spreken van een uiterst zorgwekkende situatie op de suikermarkt. “Alleen al dit jaar werden vijf suikerfabrieken in Europa gesloten, terwijl een andere liet weten tijdens de volgende campagne geen suikerbieten meer te zullen verwerken”, zegt Guy Paternoster, voorzitter van SUBEL.
"Hele rurale industrie dreigt te verdwijnen in België"
Op termijn zou de crisis ook in België de verwerking en het ecosysteem kunnen bedreigen, stellen de organisaties. De Europese suikerprijs ligt op een dieptepunt, met prijzen die schommelen tussen 400 en 450 euro, waar dat twee jaar geleden nog 800 euro was. “Dat is financieel onhoudbaar voor zowel bietentelers als de suikerproducenten.”
De organisaties roepen Europa op om actie te ondernemen. “Zonder snelle actie dreigt de sector opnieuw in een diepe crisis terecht te komen, met het ongewenste risico dat een ‘point of no return’ wordt bereikt waarbij Belgische bietentelers de teelt verlaten vanwege een gebrek aan rendabiliteit. Zonder voldoende bietentelers en suikerbieten in België dreigt een hele rurale industrie te verdwijnen: suikerfabrieken, gespecialiseerde loonwerkers en ook transporteurs riskeren maanden werkzekerheid te verliezen”, aldus CBB-voorzitter Hendrik Vandamme.
"Bij elk handelsakkoord komt er extra suiker EU binnen"
Deze huidige crisis kadert in de ineenstorting van de wereldwijde suikerprijzen als gevolg van overproductie in Brazilië, India en Thailand, die massaal op de wereldmarkt wordt gebracht. Ook de aanzienlijke netto shortposities van speculanten op de termijnmarkten zouden een rol spelen.
Waar de Europese suikermarkt als strategische sector traditioneel beschermd wordt door Europa, vervellen deze beschermingsmechanismen in snel tempo. “Bij elk handelsakkoord komt er extra suiker Europa binnen”, vertelt Erwin Boonen van Tiense Suiker. Actuele voorbeelden zijn Oekraïne en het Mercosur-handelsverdrag, maar daarnaast lopen er volgens hem onderhandelingen met Thailand, India en Australië, allemaal belangrijke suikerproducenten.
Het probleem schuilt volgens Boonen in een ongelijk speelveld. In de meeste suikerproducerende landen gelden andere productienormen dan in Europa. Denk aan veredeling, gewasbeschermingsmiddelen en klimaat-, milieu- en sociale wetgeving, waardoor de productiekosten veel lager liggen dan in Europa en er sprake is van een ongelijk speelveld.”
"Mankementen aan IPP-systeem verstoren de markt"
De Belgische suikersector wijst daarnaast ook op de verstoorde werking van het Europese systeem van de “Inward Processing Procedure” (IPP). Het gaat daarbij om een systeem waarbij suiker tariefvrij ingevoerd kan worden om na verwerking opnieuw geëxporteerd te worden, legt Boonen uit. “Maar dat systeem is niet transparant. In de praktijk verlaat de suiker de EU niet, met nog meer druk op de Europese markt tot gevolg.”
De Europese Commissie zou volgens Boonen zelf de werking van het systeem in vraag stellen en onderzoek doen naar verbeteringen. “Maar terwijl dit onderzoek bezig is, zou men het systeem kunnen stopzetten.” Dat is volgens hem één van de maatregelen die Europa op korte termijn zou kunnen nemen om de Europese markt te beschermen.
Het systeem zou ooit in het leven geroepen zijn om in jaren met weinig suiker ervoor te zorgen dat de verwerkers over voldoende suiker beschikken. “Maar in jaren zoals nu, wanneer er voldoende suiker in Europa aanwezig is, is dit IPP-systeem totaal zinloos”, stelt hij.
"Overschot op wereldmarkt reëel risico op aanzienlijke voorraden"
De grote productie in Europa komt bovenop het overschot op de wereldmarkt. Het areaal suikerbieten in België en de EU werd voor het productie- en verkoopjaar 2025/26 met bijna 11 procent verminderd. Door de gunstige weers- en agronomische omstandigheden, en bijgevolg hogere opbrengsten, zal de Europese suikerproductie echter niet in dezelfde mate dalen. “De vooruitzichten voor de EU-suikermarkt voor 2025/26 zijn daardoor zorgwekkend, met een reëel risico op aanzienlijke voorraden aan het einde van het seizoen”, klinkt het.
De noodkreet van de Belgische bietensector komt in aanloop naar het protest in Brussel, waarin boeren onder andere hun ongenoegen over het Mercosur-handelsverdrag uiten. De keten van de bietenindustrie onderschrijft het protest. “Een dergelijk akkoord, met onvoldoende beschermingsmechanismen voor de Europese suikerindustrie, zou de huidige marktonbalans verder versterken en de inspanningen van Europese bietentelers en suikerfabrikanten verder ondermijnen, net op een moment waarop zij al geconfronteerd worden met scherpe prijsdalingen en stijgende kosten”, klinkt het.
Bron: Eigen berichtgeving
