Peulvruchten als wapen in de strijd tegen stikstof

Michael Williams, David Styles en Marcela Porto Costa wijzen op een unieke eigenschap van peulvruchten. Ze halen namelijk het overvloedige stikstofgas uit de lucht en zetten die om in ammoniak. Dat wordt dan weer omgevormd tot eiwitten die essentieel zijn voor de groei van de plant. Peulvruchten hebben dus zelf geen bemesting nodig met kunstmest. Meer nog, een deel van de opgenomen stikstof laten ze achter in de bodem zodat andere planten hiervan kunnen profiteren.

Volgens de wetenschappers wordt maar de helft van de stikstofbemesting, die gebruikt wordt op landbouwgrond, opgenomen door gewassen. Het overige deel komt in de atmosfeer terecht als lachgas, of verdwijnt in het grondwater als nitraat. De landbouw moet nochtans volgens de EU-doelstellingen tegen 2030 de uitstoot van broeikasgassen, waaronder lachgas, halveren. Ook het gebruik van kunstmest moet met 20 procent dalen.

De auteurs van het artikel zien een eenvoudige oplossing in een eeuwenoud teeltrotatiesysteem, waarbij peulvruchten worden afgewisseld met andere gewassen. Op die manier kunnen landbouwbedrijven het gebruik van kunstmest sterk verminderen. Uit een recente studie bleek bovendien dat dit kan zonder in te boeten op de voedselproductie, terwijl de milieukost een pak lager ligt.

Ze becijferden dat een gemiddelde Schotse graanproducent, die één jaar peulvruchten teelt, gevolgd door vier jaar granen, zijn stikstofbehoefte met de helft kan doen dalen. De totaal geproduceerde voedingswaarde blijft dezelfde en de uitstoot van broeikasgassen vermindert met liefst 43 procent door het gedaalde kunstmestgebruik.

De teelt van peulvruchten biedt daarnaast nog meer voordelen. De planten wortelen diep, waardoor peulvruchten de droogte veel beter kunnen verdragen dan gangbare gewassen. Maar ook de bestuivers varen er wel bij want peulvruchten leveren een bron aan nectar en stuifmeel. De teeltrotatie heeft bovendien een positieve impact op de bestrijding van ongedierte en plagen waardoor er minder gewasbeschermingsmiddelen aan te pas komen. Ten slotte bieden peulvruchten in een humaan eetpatroon verschillende gezondheidsvoordelen.

Desondanks blijft het Europese areaal peulvruchten met 1,5 procent heel beperkt. Ter vergelijking: wereldwijd beslaat het gewas 14,5 procent van het bouwland. Volgens de auteurs is het hoog tijd dat de Europese boeren deze “wondergewassen” terugbrengen naar hun veld.