Nieuwe sojarassen brengen rendabele teelt in België een stap dichterbij

Het areaal soja schommelt ieder jaar. In 2016 bedroeg het soja-areaal in Vlaanderen 17 hectare, met een piek in 2020 van 90 hectare. Vorig jaar viel het terug tot 42 hectare. “De sojateelt in Vlaanderen is een op-en-af-verhaal. Het risico van deze teelt is hoog en akkerbouwers spelen vaak liever op zeker”, verklaart het Agentschap van Landbouw en Zeevisserij.

Dat risico bestaat enerzijds uit volatiele prijzen. Anderzijds is het risico van misoogsten zeer reëel waardoor de opbrengst kan variëren van twee tot zes ton. Een slecht jaar was bijvoorbeeld 2020 toen onder andere vogelschade en de bonenvlieg roet in het eten gooiden. Het areaal liep het jaar erop terug naar 27,58 hectare.

Het Agentschap Landbouw en Zeevisserij beheert samen met het ministerie van het Waals Gewest de Belgische rassenlijst. Alle rassen die op deze lijst worden toegelaten op basis van rassenproeven kunnen verkocht worden. Deze rassenproeven focussen op vroegrijpheid, legervastheid, opbrengst en eiwitgehalte. Rassen die slecht scoren ten opzichte van de best presterende rassen op Belgische bodem worden niet toegelaten. Rassen die de Belgische rassenlijst halen, zijn dus van goede kwaliteit voor de Belgische landbouwer. 

Om het teeltrisico te verminderen, voert ook ILVO al jaren veldproeven uit met nieuwe sojarassen die geschikt zijn voor onze Vlaamse bodems. Onderzoekers focussen zich daarbij op soja met een hoog eiwitgehalte (42%), met alle essentiële aminozuren, waardoor het gewas ook geschikt is voor menselijke consumptie. Ook zien de onderzoekers opportuniteiten voor edamame en groene soja.

ILVO hoopt met het rassenonderzoek het succes van de maïsteelt te evenaren. “Deze teelt was aanvankelijk ook onbekend en onbemind in onze streken, maar is door selectie van de juiste rassen achteraf zeer succesvol gebleken”, klinkt het.

Vier nieuwe rassen

Dit jaar zijn er mogelijk belangrijke stappen gezet in de zoektocht naar geschikte sojarassen. Na een nieuwe proevencyclus met rassenproeven voor de Belgische rassenlijst in 2024 op vijf locaties worden dit jaar vier nieuwe sojarassen (Pro Denali, Pro Fogo, Pro Taranaki en Pro Volcano) toegelaten. Deze rassen zijn geselecteerd op basis van hun sterke prestaties ondanks het uitzonderlijk natte groeiseizoen van 2024.

Dankzij projectonderzoek (VLAIO-landbouwtraject Soy2grow) konden eerder ook rassen uit buurlanden en andere belangrijke sojaproducerende regio’s worden getest en vergeleken met de nieuw toegelaten rassen op de Belgische rassenlijst. In totaal staan er nu 36 vroegafrijpende sojarassen op een beschrijvende rassenlijst waarmee men de prestaties van verscheidene sojarassen kan vergelijken.

Met een relatieve opbrengst van 113,1 procent is nieuwkomer Pro Denali de opbrengsttopper van de beschrijvende rassenlijst. Pro Denali haalt een eiwitgehalte van 39,8 procent. De planten kunnen uitgroeien tot een plantlengte van gemiddeld 94 centimeter waarbij het wel uitkijken is voor legering. Pro Denali is momenteel het laatst afrijpende ras van de Belgische rassenlijst. Tijdens natte jaren bestaat het risico dat de sojabonen onvoldoende afrijpen waardoor nadrogen noodzakelijk kan zijn. Pro Denali werd drie jaar beproefd. Het dossier werd ingediend door Protealis.

Met de toelating van deze nieuwe rassen komt een rendabele sojateelt in België een stapje dichterbij, aldus de onderzoekers. “Rassen met een hoge opbrengst en hoog eiwitgehalte beantwoorden aan de verwachtingen van zowel landbouwers als de verwerkende industrie.” Dankzij diverse onderzoeksprojecten is ook de teelttechniek verder geoptimaliseerd, zoals het gebruik van rhizobium-inoculanten, zaai- en oogsttechniek, en onkruidbestrijding.