Boerenbond en studenten onderzoeken hennepteelt in Nederland
ReportageHennep telen is in onze contreien geen probleem, maar vermarkten is moeilijker. Om meer te leren over het opzetten van hennepketens, trok Boerenbond samen met Arteveldehogeschool naar Nederland om de kansen van industriële hennep in kaart te brengen. Want hoewel er momenteel weinig afzet bestaat voor deze oude teelt, zijn er wel beloftevolle toepassingen.
De link tussen Nederland en hennep is snel gemaakt en hoewel de studiereis vooral draaide rond industriële hennep, heeft de Vlaamse delegatie ook even haltgehouden bij Bedrocan, een producent van werkzame cannabis. Niet voor recreatief gebruik, welteverstaan. “De teelt gebeurt hier voor de farmacie”, zegt Lukas Puffet, consulent bio-economie bij Boerenbond. “Nederland is één van de weinige Europese landen waar de regering toelaat om de hoog-THC-varianten van hennep te telen, maar dat gebeurt onder heel strenge voorwaarden. Deze THC-producten komen ook onze markt binnen via de apotheek bijvoorbeeld, want ze worden in bepaalde medicijnen gebruikt, maar dat is een echte nichemarkt.”
De legale hennepteelt in Vlaanderen omvat uitsluitend industriële hennep. Hiermee wordt onder andere textiel gemaakt. “We spreken over hennep met een THC-gehalte lager dan 0,3 procent”, zegt Puffet. “Om te kaderen hoe weinig dat is: je moet vijf voetbalvelden industriële hennep hebben opgerookt om het effect te hebben van één marihuanasigaret.”
Lokaal om rendabel te blijven
Waar de afzetmarkt voor industriële hennep in België vrij beperkt is, staat men er in Nederland volgens Puffet iets verder mee. “In Nederland hebben we geleerd dat hennep een heel lokaal verhaal is, en dat ook zal blijven. Een verwerkingsfabriek die we bezocht hebben zegt dat men enkel hennep aanneemt binnen een straal van 40 kilometer rond hun bedrijf. Ze zeggen: ‘als we verder gaan, is het niet meer rendabel’. Ook het eindproduct wordt in Nederland afgezet. Vandaar hopen wij ook in Vlaanderen lokale ketens op te zetten.”
Die ketens hoeven lang niet enkel om textiel te gaan. Integendeel. Puffet ziet vooral in de bouw een grote rol weggelegd voor hennep. Het is niet alleen een duurzamer isolatiemateriaal dan kunststof, het bevat ook andere interessante eigenschappen. “Hennep is een vochtregulerend materiaal”, zegt Puffet. “Wat je vandaag ziet, is dat men nieuwbouwwoningen zeer sterk isoleert, als het ware omhuld door een ‘plastic zak’, en dan zeer uitgebreide ventilatiesystemen installeert omdat er geen lucht kan worden uitgewisseld. Bij hennep daarentegen kan je ‘damp-open’ bouwen en dat reguleert de lucht in je huis veel beter.”
Bouwen met hennep verbetert luchtcirculatie
“Maar het grootste voordeel is hoe het de temperatuur reguleert”, zegt Puffet. “Hennep kan in de warme maanden je huis beter koelhouden. Bij isolatiemateriaal kijkt men nu zeer hard naar hoe goed het de koude buiten houdt in de winter. Dat ís belangrijk. Maar isoleren tegen de warmte, daar is een bio-based oplossing als hennep veel beter in. Hennep mag dan wel duurder zijn om te bouwen, maar bij een nieuwbouw met de klassieke materialen zal je als koper sneller in airco moeten investeren.”
Als we CO2 vastleggen in hennep tijdens de groei en het dan vastleggen in de woning, dan heb je CO2-neutraal of zelfs CO2-negatief gebouwd
“Bovendien is de bouw verantwoordelijk voor meer dan 50 procent van de CO2-uitstoot", zegt Puffet. "Zij hebben ook klimaatregels opgelegd gekregen. Bio-based bouwen kan hen daarbij helpen. Eén hectare hennep kan tien ton CO2 capteren. Als we CO2 vastleggen in hennep tijdens de groei en het dan vastleggen in de woning, dan heb je CO2-neutraal of zelfs CO2-negatief gebouwd. Dan wordt het zeer interessant om de klimaatdoelstellingen te halen.”
Hoewel bouwen met hennep op de lange termijn goedkoper kan zijn, aangezien het de nood aan ventilatie- en aircosystemen vermindert, betekent de kleinschaligheid van de teelt dat het voorlopig toch nog niet als fiscaal rendabel wordt gezien. “Dat verklaarde men ook bij de Nederlandse hennepverwerker Dun Agro: zolang je niet kan opschalen naar grote volumes die een geautomatiseerde fabriekslijn verantwoorden, blijven hennep en hennepbouwmaterialen een hobby. Zolang hennep kleinschalig blijft, zal het dus ook nooit concurrentieel worden met de klassieke, fossielgebaseerde isolatiematerialen of bouwmaterialen. Dun Agro zelf heeft de ambitie om slechts tien procent duurder te zijn dan niet-biobased materialen door een fabriek neer te zetten van 60 miljoen euro voor hennepverwerking. Zo kan de keten zich ontwikkelen, kan men bepaalde volumes draaien, en zal hennep courant worden in woningbouw.”
Volgens Puffet zou ook de overheid dus een rol kunnen spelen om hennepmaterialen in de bouw te stimuleren. “Als overheidsgebouwen kiezen voor bio-based, kan men ook een bepaald productievolume bekomen”, zegt hij. “Maar de bouwmarkt is hier ook anders dan in Nederland. In Nederland zijn veel woningen gezet via coöperaties, waar de bouwbedrijven op kunnen inspelen. Men hoeft maar een paar spelers mee te hebben alvorens ze op een bepaalde schaal bio-based kunnen werken. In België zijn vooral particulieren eigenaar van hun woning en is het dus moeilijker om zulke samenwerkingen te organiseren.”
Werken aan de toekomst
De afzetmarkt blijft volgens de consulent van Boerenbond dan ook de grootste uitdaging. Hennep telen lukt immers prima. “Ons advies naar landbouwers is dus ook om pas hennep in te zaaien zodra je weet wie het kan afnemen. En je moet ook iemand vinden die het kan oogsten, want niet elke loonwerker beschikt over zulke machines. Zodra de keten groter wordt, zal dat ook veranderen, maar daarvoor is er werk aan de winkel.”
De studiereis hield halt bij Spinning Jenny, Bedrocan, Hempflax en Dun Agro. Die laatste twee zijn de grootste hennepverwerkers van Nederland. “Bij Hempflax kregen we inzicht in de productie van isolatiematten, strooisels en composieten. CEO Mark Reinders deelde zijn visie op hoe een uitgebouwde infrastructuur bijdraagt aan de rendabiliteit van de teelt”, zegt Puffet. “Dun Agro toonde hoe hennep verwerkt wordt tot prefab bouwpanelen met kalkhennep en andere biobased bouwmaterialen. CEO Albert Dun illustreerde hoe zijn bedrijf van zaadje tot gebouw actief meewerkt aan de circulaire bouw van morgen.”
Boerenbond deelt mee dat het de komende maanden verder zal inzetten op de versterking van de Belgische hennepketen, met aandacht voor kennisdeling, beleidsbeïnvloeding en ondersteuning van landbouwers die nieuwe teelten willen opnemen in hun bedrijfsstrategie.
Bron: Eigen berichtgeving
Beeld: Boerenbond
