Nieuwe provinciebesturen gaan van start: Maak kennis met de nieuwe landbouwgedeputeerden

Vlaams-Brabant: Tom Dehaene (cd&v) verlengt zijn mandaat

Vlaams-Brabant was de eerste provincie waar er witte rook uit de schouw kwam. Al een dag na de verkiezingen kwam het nieuws dat de bestaande coalitie van N-VA, cd&v en Open Vld zou worden voortgezet. Vooruit, dat 3,8 procent meer stemmen wist te behalen en uitkwam op 12,9 procent, werd dus niet mee aan boord gehesen in de plaats van Open Vld, één van de grote verliezers. De partij verloor in Vlaams-Brabant 4,8 procent van de stemmen en strandde op 10,7 procent. N-VA bleef de grootste in de provincie met 24,7 procent (-0,7%), cd&v stond op de tweede plaats met 17,9 procent (+0,3%). De drie partijen hebben samen een meerderheid van 21 zetels op 36.

“Waarom avontuur opzoeken als onze samenwerking werd beloond door de kiezer?”, reageerde Bart Nevens, één van de lijsttrekkers van N-VA. “We hebben de voorbije zes jaar al goed samengewerkt en enkele belangrijke krijtlijnen uitgezet voor onze provincie. Voor dat beleid zijn we beloond, we kregen mathematisch het vertrouwen van de kiezer. Dat geeft een boost om die weg verder te zetten.” Ook cd&v-lijsttrekker Tom Dehaene bevestigt de goede samenwerking. “We weten wat we aan elkaar hebben, we hoopten dus al op continuïteit”, stelde hij bij de bekendmaking van het akkoord.

Vorige week communiceerden de drie partijen ook over de bevoegdheidsverdeling en het programma voor de komende zes jaar. De vier gedeputeerden van de vorige legislatuur blijven daarbij op hun plaats: Gunther Coppens en Bart Nevens zijn de gedeputeerden voor N-VA, Tom Dehaene voor cd&v en Ann Schevenels voor Open Vld. Al komen er in de loop van de legislatuur wel een aantal wissels. Schevenels blijft voor een periode van twee jaar op post en nadien wordt ze voor een periode van twee jaar vervangen door haar partijgenote Ella De Neve uit Meise. In 2028 neemt Karin Brouwers van cd&v op haar beurt de fakkel over voor nog eens twee jaar.

Ook als het gaat over bevoegdheden zijn er wel een aantal aanpassingen. Gunther Coppens (N-VA) neemt de rol van eerste gedeputeerde op en blijft bevoegd voor financiën, Vlaams karakter en wonen. Hij neemt er ook economie en ruimtelijke planning bij. De bevoegdheid economie neemt hij over van Tom Dehaene (cd&v) en die krijgt in ruil de bevoegdheid toerisme. Voor de rest krijgt Dehaene ook verder de bevoegdheid over landbouw, platteland, waterlopen en streekproducten, net als personeels- en IT-beleid. Voor het arrondissement Halle-Vilvoorde is hij ook bevoegd voor alle omgevingsvergunningen. Daarmee heeft hij de voor landbouw belangrijkste portefeuille.

Maar ook Bart Nevens (N-VA) heeft voor de landbouwsector belangrijke bevoegdheden. Zo is hij verantwoordelijk voor alle omgevingsvergunningsdossiers binnen het arrondissement Leuven, voor leefmilieu en voor dierenwelzijn. Dit combineert hij met de bevoegdheden mobiliteit, onderwijs, erfgoed en de uitleendienst. Ann Schevenels (Open Vld) behoudt de provinciedomeinen en het recreatiebeleid en wordt daarnaast verantwoordelijk voor het provinciaal patrimonium, facilitair beheer, communicatie, juridische dienst, slimme regioprojecten en alles wat te maken heeft met internationalisering en Europa.

Oost-Vlaanderen: Joke Schauvliege (cd&v) wordt landbouwgedeputeerde

Twee dagen na de verkiezingen was er ook al een doorbraak in de provincie Oost-Vlaanderen. Groen, dat licht stemmen had verloren (-2,1%), werd er ingeruild voor Vooruit dat 13,9 procent van de stemmen haalde (+4,2%). Daarmee zien we in Oost-Vlaanderen eenzelfde coalitie als in Vlaanderen, de zogenaamde raketijs-coalitie. N-VA kreeg de meeste stemmen achter zich (22,7%) en cd&v volgde op de derde plaats met 16,9 procent. Samen zijn de drie partijen goed voor 21 zetels op 36.

Vier weken na het nieuws over het bestuursakkoord werden ook de namen van de nieuwe gedeputeerden bekendgemaakt. Al is één gedeputeerde niet zo nieuw. Kurt Moens (N-VA) was al eerste gedeputeerde en hij blijft dat ook in de nieuwe deputatie. De voormalige godsdienstleerkracht is sinds 2013 actief in de provincieraad. Hij blijft ook de komende zes jaar bevoegd voor financiën, de facilitaire dienst, erediensten en vrijzinnigencentra, onderwijsinstellingen en mobiliteit. 

De tweede gedeputeerde is Joke Schauvliege (cd&v). De voormalige minister van Landbouw en Omgeving (2014-2019) verlaat dus het Vlaams parlement en gaat naar de provincie waar ze bevoegd wordt voor het vergunningenbeleid, voor integraal waterbeleid, economie en innovatie en landbouw en platteland. Daarmee heeft ze voor landbouw de belangrijkste portefeuille. “Rechtszekerheid in het vergunningenbeleid en een realistisch plattelandsbeleid zijn prioritair", zei ze bij de bekendmaking van de nieuwe deputatie.

Een nieuw gezicht in de Oost-Vlaamse deputatie is Dagmar Beernaert (Vooruit). Zij wordt als derde gedeputeerde verantwoordelijk voor patrimonium, ICT, recreatie- en natuurdomeinen, leefmilieu, ruimtelijke planning en toerisme. De vierde gedeputeerde is ook een nieuwe naam: David Coppens (N-VA) uit Aalst wordt bevoegd voor personeel, juridische aangelegenheden, strategie en organisatiebeheersing en erfgoed en erfgoedsites.

West-Vlaanderen: Bart Naeyaert (cd&v) blijft op post

Ook in West-Vlaanderen verliep de coalitievorming al bij al vlot. Cd&v kwam er als winnaar uit de bus met 25,6 procent van de stemmen (-0,3%). N-VA ging lichtjes vooruit en kwam uit op 20,3 procent (+0,8%). Ook Vooruit was bij de winnaars en pluste met 3,4 procent tot 15,8 procent. Net als in de andere provincies waren Open Vld (-5,4%) en Groen (-4,9%) de grote verliezers.

Met deze uitslag kon de bestaande coalitie van cd&v, Open Vld en Vooruit een nipte meerderheid behouden, maar toch werd ervoor gekozen om Open Vld te vervangen door N-VA, opnieuw een raketijs-coalitie dus. Daarmee hebben cd&v, N-VA en Vooruit een ruime meerderheid van 24 op 36 zetels.

Drie van de vier gedeputeerden van de vorige legislatuur zetten hun mandaat nog zes jaar verder. Bart Naeyaert (cd&v) blijft eerste gedeputeerde en wordt voor landbouw de belangrijkste man in de provincie. Zo krijgt hij de bevoegdheden plattelandsbeleid, landbouw en visserij, integraalwaterbeleid, omgevingsvergunningen, bevoegdheden bestuurlijke organisatie, erediensten en niet-confessionele levenbeschouwelijke gemeenschappen in portefeuille. Hij zal ook fungeren als woordvoerder van de deputatie.

Zijn partijgenoot Jean de Bethune zet eveneens zijn mandaat voort. Hij wordt bevoegd voor economie, woonbeleid, ondersteuning hoger onderwijs, externe relaties en Noord-Zuidbeleid, algemene financiering, beleidsondersteunende dataverzameling en streekontwikkeling. Een nieuwe naam in de deputatie is Kelly Detavernier van N-VA. Zij wordt derde gedeputeerde en is bevoegd voor mobiliteit, onderwijs, bovenlokale veiligheidsvoorzieningen, erfgoed, ruimtelijke ordening, algemene dienstverlening en personeel. Voor Vooruit blijft Jurgen Vanlerberghe present in de deputatie. Hij is als vierde gedeputeerde verantwoordelijk voor toerisme, milieu, informatietechnologie en landinrichting.

Limburg: Inge Moors en Raf Drieskens (cd&v) verdelen de taart

Net als in West-Vlaanderen is cd&v de grootste partij gebleven in Limburg. De partij haalde een kwart van de stemmen (25,4%) en houdt daarmee N-VA ruim achter zich (20,8%). In tegenstelling tot de andere provincies kon Vooruit in Limburg geen stemmen winnen. Het verloor één procent en behaalde nog 14,4 procent. Groen (-2,1%) en Open Vld (-3,5%) konden in vergelijking met de overige provincies het stemmenverlies alsnog beperken.

Aan de coalitievorming in Limburg ging een hele saga vooraf. Zo was er uitgelekt dat N-VA, Vooruit en Open Vld een voorakkoord hadden gesloten. Volgens Het Nieuwsblad was dat “een deal van de hand van Zuhal Demir” en wou zij op die manier cd&v uit het provinciebestuur houden. Maar de kiezer besliste er anders over. Zo werd cd&v maar liefst vijf procent groter dan N-VA en was er zonder cd&v zelfs geen meerderheid te vormen.

Maar die vorming van een meerderheid verliep volgens Het Belang van Limburg niet van een leien dakje. De krant spreekt over een “Stratego-spel van 11 dagen” en over “een bloedstollende thriller”. Daarbij werden de onderhandelingen op provinciaal niveau gekoppeld aan de onderhandelingen in een aantal gemeenten. Pas toen er in Herk-de-Stad, Maaseik en Tessenderlo-Ham een akkoord was, kon ook de knoop worden doorgehakt over de deputatie. En dat is volgens het Belang van Limburg de omgekeerde wereld.

Net als op heel wat andere plaatsen in Vlaanderen werd van bovenaf sterk aangedrongen op een raketijs-coalitie, maar uiteindelijk werd besloten om Open Vld aan boord te houden. Het resultaat is een coalitie van maar liefst vier partijen: cd&v, N-VA, Vooruit en Open Vld. Samen hebben zij een zeer ruime meerderheid van 24 op 31 zetels, als kleinste provincie in Vlaanderen telt Limburg minder zetels dan de andere provincies.

Ook in Limburg zien we dat heel wat gedeputeerden op post blijven. Inge Moors (cd&v) blijft eerste gedeputeerde en behoudt heel wat van haar bevoegdheden: ruimtelijke planning, omgevingsvergunningen, wonen, landbouw en platteland, griffie, pcfruit, PIBO campus en het Proef- en Vormingscentrum voor de Landbouw (PVL). Opvallend is dat zij na drie jaar haar mandaat doorgeeft aan partijgenoot Raf Drieskens. De 53-jarige cd&v'er blijft tot dan schepen in Pelt en provincieraadslid.

Een andere gevestigde waarde is Tom Vandeput (cd&v). Hij krijgt de bevoegdheden economie, innovatie en industrieterreinen, Europese aangelegenheden, personeelsbeleid en interne communicatie en POM Limburg. Voor N-VA komt Laura Olaerts voor het eerst in de deputatie. Zij was de afgelopen vijf jaar raadgever op het kabinet van minister Zuhal Demir en krijgt de bevoegdheden onderwijs, toerisme, milieu, natuur, water, bosgroepen, veiligheid, de opleiding van veiligheidsdiensten (PLOT), mobiliteit, (niet-)confessionele levensbeschouwing, dierenwelzijn, informatie en communicatie.

De overige twee partijen verdelen een mandaat. De eerste vier jaar blijft huidig gedeputeerde Igor Philtjens (Open Vld) aan. De twee laatste jaren van de legislatuur neemt Habib El Ouakili (Vooruit) de fakkel van hem over. Zij zijn bevoegd voor financiën en begroting, erfgoed, facilitaire diensten, provinciale domeinen, mondiale samenwerking en regiomarketing.

Antwerpen: Jinnih Beels van Vooruit wordt bevoegd voor landbouw

Opvallend nieuws kwam er uit Antwerpen. Daar vormden N-VA en cd&v de afgelopen legislatuur een naar eigen zeggen stabiele coalitie, maar N-VA dat met 32,9 procent van de stemmen als overwinnaar uit de bus kwam, besloot met Vooruit in zee te gaan en niet met cd&v. Daarmee heeft N-VA gekozen voor de vierde partij op vlak van stemmen in plaats van de derde. Cd&v overtuigde er 14,5 procent van de kiezers (-0,9%), Vooruit maar 11 procent (+3%). Vlaams Belang behaalde 18 procent van de stemmen, maar werd omwille van het cordon sanitaire niet uitgenodigd voor gesprekken. De nieuwe coalitie heeft zo een nipte meerderheid van 19 op 36 zetels.

Toch sloeg het nieuws in als een bom, zeker voor cd&v. “Het was een verrassing”, erkende gedeputeerde Kathleen Helsen eerder in de Gazet van Antwerpen. “Meteen na de verkiezingen kreeg ik telefoon van Luk Lemmens van N-VA om te zeggen dat de kiezer onze coalitie had gesteund en dat er de afgelopen legislatuur goed was samengewerkt. Na twee goede gesprekken werden we plots de wacht aan gezegd”, aldus Helsen die zelf net geen 20.000 voorkeursstemmen haalde. N-VA-lijsttrekker Luk Lemmens kreeg er zo’n 34.000.

Die laatste kwam plots met het nieuws dat voor Vooruit was gekozen om exclusief verder mee te onderhandelen. Nochtans klonk het net na de verkiezingen nog als volgt bij VRT: “We hebben zes jaar goed samen bestuurd. Ik zie niet in waarom we dat zouden wijzigen”. Een verklaring voor die omslag kan volgens De Morgen gezien worden in “een grotere alliantie tussen N-VA en Vooruit en vooral tussen hun voorzitters Bart De Wever en Conner Rousseau”. Dat heeft volgens de krant weinig te maken met een bromance, maar wel met “een poging om het politieke landschap onder beiden te herverkavelen en herverdelen”. Volgens De Morgen was het ook één van afspraken die was gemaakt om de coalitievorming in Gent in het voordeel van N-VA te beslechten, maar daar werd Rousseau uiteindelijk door zijn leden teruggefloten.

Toch zorgde de exit van N-VA uit de Gentse coalitie er niet voor dat de gesprekken tussen N-VA en Vooruit voor het provinciale niveau in Antwerpen stokten. Volgens Luk Lemmens was ook het landbouwbeleid één van de redenen waarom N-VA ditmaal voor Vooruit koos als coalitiepartner. “We willen een beleid voeren waarin de landbouwer centraal staat en rechtstreeks wordt aangesproken in plaats van dat er nog allerlei instellingen tussen zitten”, zo liet hij aan Belga weten. “Onder meer het verzoenen van ecologie en economie staat hoog op de prioriteitenlijst.”