Kaalslag in “moestuin van Europa” na Spaans noodweer

De productie van serregroenten in Spanje concentreert zich voornamelijk aan de zuidoostkust, waar het weerfenomeen DANA net zeer hard heeft toegeslagen. De storm verwoestte veel land- en tuinbouwgebieden in de provincies Valencia, Málaga en Almería. Deze laatste wordt ook vaak de ‘moestuin van Europa’ genoemd vanwege de duizenden hectaren serres die er staan. Spaanse landbouwers verbouwen er voornamelijk groenten en fruit in plastic serres, waarvan er nu veel vernield zijn door de hagelbuien en harde wind.

Blank landschap

Veel openluchtteelten werden eveneens vernield doordat het extreme weer de velden onder water zette, bomen ontwortelde en fruitoogsten op de grond liet vallen. Daarnaast is er veel schade aan landbouwinfrastructuur, zoals irrigatiesystemen, machines, pakstations en wegen.

Anecoop, een organisatie die een groot aantal coöperaties in de provincie Valencia vertegenwoordigt, vertelde aan AGF dat de oogst van kaki’s en vroege citrusrassen volledig stilgevallen is omdat het onmogelijk is de velden te bereiken. Veel wegen zijn afgesloten, waardoor het bijna onmogelijk is om vrachtwagens te laden met opgeslagen fruit en uit te sturen naar de bestemmingsmarkten. “Ook late citrusbomen kunnen grotendeels vernietigd zijn doordat de hoge waterstand en het hoge vochtigheidsgehalte de verspreiding van schimmels en vruchtrot bevorderen”, vertelt een Valenciaanse boer aan de Spaanse krant El País.

“De ontreddering van de telers is onvoorstelbaar. Het seizoen begint net. Sommigen waren al een maand aan het oogsten, anderen stonden op het punt om de eerste paprika's te snijden” aldus sectororganisatie Asaja Almería. “En in de gebieden waar geen directe hagelschade is, maar die wel zijn overstroomd, zal het nog dagen duren voordat we weten of er verliezen zijn door vruchtrot. We moeten echter voorzichtig zijn met de berichtgeving. Heel Europa kijkt op dit moment naar Almería, en we hebben de verantwoordelijkheid om de markt niet onnodig te alarmeren."

Catastrofe voor het Spaanse platteland

Veel telers hebben de schade nog niet kunnen opmeten wegens de ontoegankelijkheid van de velden of omdat ze er eerst de voorkeur aan geven te redden wat er te redden valt in hun overspoelde huizen of magazijnen. Terwijl de schade nog steeds wordt geëvalueerd, lieten analisten al aan El País weten dat de schade waarschijnlijk niet groter zal zijn dan de 1.241 miljoen euro die in 2023 door de extreme droogte en hagelbuien werd veroorzaakt. Dit werd geschat door de Spaanse groep van verzekeringsentiteiten voor gecombineerde landbouwverzekeringen (Agroseguro). “In het epicentrum van de ramp zijn 50 procent van de sinaasappelplukkers en 90 procent van de kakiplukkers verzekerd. Degenen die niet verzekerd zijn, hebben zeer sombere vooruitzichten, zonder gegarandeerde steun van de regering”, schrijft El País.

Importeert België veel Spaanse groenten?

Er is een zeer grote kans dat je na een supermarktbezoek al eens met komkommers, tomaten of paprika’s thuiskwam die uit Spanje afkomstig zijn. Want ook al is België sterk in het produceren van eigen komkommers, tomaten en paprika’s, de import uit Spanje blijft groot.

Zo importeerde België vorig jaar 9.196 ton Spaanse komkommers. Dat is ongeveer een vierde van onze eigen productie (39.730 ton). Van de drie bovengenoemde Spaanse groenten importeert België in aantal het meest tomaten, namelijk 23.008 ton. In verhouding tot onze eigen productie is de tomatenimport dan weer de kleinste. Zo importeert België slechts acht procent van wat we zelf produceren, namelijk 289.700 ton. Ook paprika’s voeren we graag in vanuit Spanje. Vorig jaar werd 12.134 ton paprika’s naar België gebracht, terwijl we er zelf 30.740 ton produceerden.

Dit zijn tonnages van de rechtstreekse import in België vanuit Spanje. Van re-export zijn geen gegevens beschikbaar. Re-export is bijvoorbeeld wanneer een Nederlands bedrijf Spaanse groenten importeert om ze daarna naar België te exporteren.

De Spaanse groenten worden vooral geïmporteerd wanneer de productie van de Noord-Europese landen op een lager pitje staat, al is er een kleine overlap. “Het Belgische importseizoen uit Spanje loopt van oktober-november tot maart-april", duidt Luc Vanoirbeek, algemeen secretaris van het Verbond van Belgische Tuinbouwcoöperaties (VBT). Het importseizoen is dus maar net gestart.

In hoeverre wij de gevolgen van het Spaanse noodweer zullen zien in het aanbod, alsook zullen voelen in de portemonnee, is nog niet goed in te schatten. “Onze importeurs hebben al van hun Spaanse contacten gehoord maar zijn nog volop bezig met te kijken in hoeverre hun afgesproken volumes in het gedrang komen en welke alternatieven er zijn", vertelt Veerle Van der Sypt, algemeen secretaris van Fresh Trade Belgium, de beroepsfederatie van onder meer invoerders en groothandelaars in de fruit- en groentesector. “Spanje is gelukkig niet de enige regio die deze groenten aanlevert. Er zijn nog steeds alternatieve importmarkten. Er zullen met andere woorden tomaten en komkommers in de supermarkten blijven liggen.”