Geschonden mensenrechten in de moestuin van Europa

Boerenforum roept de Vlaamse consumenten op om geen zomergroenten in de winter te eten. De organisatie kaart met hun oproep schendingen van mensenrechten aan in Spanje. Dit jaar werd in Nederland een gelijkaardige oproep gelanceerd naar aanleiding van een onderzoek naar wantoestanden in de Italiaanse tomatenteelt.

3 februari 2023  – Laatste update 3 februari 2023 10:46
Lees meer over:

Boerenforum licht in hun pleidooi de wantoestanden in Spanje toe. “Het exportwonder, de snelle expansie van de moestuin van Europa, is puur gebaseerd op uitbuiting en het aan de laars lappen van verplichtingen. De intensieve landbouw heeft er een niveau van negatieve impact bereikt dat nergens ter wereld zijn gelijke kent. Naast de milieu-impact zijn de werkomstandigheden er zorgwekkend. Voor telers elders in Europa is dit pure concurrentievervalsing.”

Geschonden mensenrechten

“Arbeiders worden bikkelhard uitgebuit op tomatenplantages in Italië en Spanje, de EU lijkt er weinig op te hebben met de mensen- en arbeidsrechten”, viel al te lezen in 2016 in een artikel van tijdschrift MO. Uit een recent onderzoek van de Nederlandse supermarkten en vakbond FNV lijkt er nog niet veel veranderd te zijn. Uitbuiting en illegale arbeid komen in Zuid-Italië nog steeds voor. Arbeidsmigranten worden blootgesteld aan dwangarbeid, mensenhandel en uitbuiting door criminele organisaties. Daarbij zouden de leefomstandigheden volgens het onderzoek ook ver ondermaats zijn. Uit het onderzoek bleek dat de accommodaties waar de werknemers verblijven slecht, onveilig en onhygiënisch zijn. Vaak bestaat het onderkomen uit een tent, of slechts een plastic zeil. Stromend water of elektriciteit is maar in een aantal gevallen aanwezig. Het loon van de mensen zou sowieso al ver onder het minimumloon liggen. Doordat schriftelijke overeenkomsten ontbreken is het ook moeilijker om werkgevers van uitbuiting te beschuldigen, zo valt te lezen.

Boerenforum bevestigt de geschonden mensenrechten en haalt het voorbeeld van ‘El Walili’ aan. “De werkomstandigheden in de groententeelt in Zuid-Spanje zijn precair en door het beleid worden geen woningen voorzien voor de grote groep arbeiders waardoor onvermijdelijk sloppenwijken zoals El Walili worden opgetrokken uit paletten, karton en stukken landbouwplastiek. Gegeven de enorme inkomsten gegenereerd door de export van groenten zou het oprichten van eenvoudige appartementen voor de arbeiders mogelijk moeten zijn, maar dat gebeurt niet of zeer uitzonderlijk. Met niet-uitbetaalde lonen wordt de Spaanse infrastructuurexpansie bekostigd en de welvaart van de Spaanse bevolking”, aldus Boerenforum.

WhatsApp Image 2023-01-30 at 10.39.17

“Vorige zomer werd El Walili gesloopt, de lokale autoriteiten hadden de schijn gegeven om goedkope appartementen te bouwen voor de 500 bewoners in compensatie. Maar in praktijk blijken deze nog in constructiefase te zijn en zullen er ook niet voldoende plaatsen zijn voor 500 mensen. Wat er met de inwoners gebeurd is, is niet duidelijk en het is zeker dat velen geen onderdak gevonden hebben na hun werk.”

Milieu-impact is groot bij Spaanse tomaten

Naast de werkomstandigheden kunnen er ook vraagtekens geplaatst worden bij de milieu-impact van de Spaanse tomaten. “Er is uitloging van de grond en het water, plastiekvervuiling op grote schaal, verlies van biodiversiteit en ga zo maar door”, aldus Boerenforum. Dat Spaanse importtomaten niet duurzamer zijn dan Belgische kon econome Ellen Peeters ook al concluderen in haar onderzoek van 2019. In dat onderzoek nam Peeters zowel de economische als de maatschappelijke kost onder de loep van de effecten van het importeren van tomaten. De maatschappelijk kost is de kost gedragen door de maatschappij zoals congestie, ongevallen, luchtvervuiling, geluidsoverlast en klimaatverandering. Deze kost wordt niet betaald door de eindconsument. “Indien zuiver het economische aspect bekeken wordt, is Spanje in het voordeel tegenover België, en kan het Zuid-Europese land goedkoper tomaten telen”, vertelde Peeters eerder al aan VILT. “Maar breng de maatschappelijke kosten in rekening en het plaatje verandert.”

Support your local farmer

Wat gebeurd is in El Wallili, in de streek van Nijar, is een schande voor Spanje. Een schande veroorzaakt door een landbouwsysteem dat gebaseerd is op de uitbuiting van landwerkers, migranten en vluchtelingen”, gaat Boerenforum verder. “Dit draagt alweer bij tot de sociale en ecologische negatieve impact in de hele wereld, tot op een ondraaglijk niveau. We roepen de Vlaamse consument op om de lokale boeren te steunen en om economische en sociale duurzaamheid na te streven door geen zomergroenten in de winter te eten.” Ook de supermarkten moeten volgens Boerenforum kritisch kijken naar de bedrijven van dewelke ze aankopen, en alle producten, ook bio, van een label te voorzien zodat de consument kan nagaan van welk bedrijf het product komt.

Belgische tomaten duurzamer dan Spaanse import
Uitgelicht
De Belgische tomaten zijn tegenwoordig het hele jaar beschikbaar. En dat zorgt soms voor verwarring bij consumenten. Want is die Belgische tomatenkweek niet te belastend voor...
8 maart 2019 Lees meer

Bron: BNR, NOS nieuws, MO

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek