Grote controverse over methaanremmer Bovaer: Arla-klimaatmelk geboycot in het VK
nieuwsIn het Verenigd Koninkrijk is controverse ontstaan op sociale media over het voederadditief Bovaer. Het product met de werkzame stof 3-NOP zou de uitstoot van methaan, een krachtig broeikasgas, door runderen met 30 tot 45 procent kunnen verminderen. Arla Foods, een Zweeds-Deens zuivelbedrijf, dat als coöperatie in het Verenigd Koninkrijk actief is, test het middel op 30 boerderijen. Hoewel het supplement goedgekeurd is door de Britse autoriteiten en deskundigen poneren dat er zich “geen enkel probleem voor de voedselveiligheid stelt”, zijn consumenten bezorgd over de veiligheid van Bovaer.
Op sociale media dreigen sommige tegenstanders met een boycot van producten van enkele grote supermarkten, uit woede over de Bovaer-proef van Arla. Ook laten sommige boeren online weten dat ze het middel niet zullen gebruiken. Ondertussen zijn de posts op TikTok waarin het product wordt aangevallen elk maar liefst 1,8 miljoen keer bekeken. Bij enkele van de populairste voorbeelden gooiden gebruikers pakken Lurpak-boter van Arla en pakken melk weg, met teksten als "Niet in mijn huis." Supermarkten Tesco, Morrisons en Aldi zullen melk verkopen van koeien die het additief in hun voeder kregen.
Wat is Bovaer?
Bovaer is een voederadditief dat aan het voeder van runderen wordt toegevoegd om de uitstoot van methaan te verminderen. Het middel werkt in op de enzymen in de maag van de koe die verantwoordelijk zijn voor de productie van het broeikasgas. Volgens de fabrikant DSM-Firmenich, die een patent heeft op de werkzame stof 3-NOP, vermindert het supplement de methaanuitstoot van melkvee gemiddeld met 30 procent voor melkvee en tot 45 procent voor vleesvee. Het additief kan bijdragen aan een significante en directe vermindering van de broeikasgassenemissie in de veehouderij.
De huidige desinformatie rond het product is een voorbeeld van hoe angstverhalen online kunnen verspreiden, maar we moeten ons aan de feiten houden: dit is een belangrijke wetenschappelijke innovatie in de strijd tegen klimaatverandering en het is volledig veilig
Voedselveiligheid en volksgezondheid
Bovaer wordt gemaakt van siliciumdioxide, propyleenglycol en de organische verbinding 3-nitrooxypropanol (3-NOP). Tegenstanders van het middel zijn bezorgd over mogelijke gezondheidsrisico’s voor mens en dier door chemische stoffen in het voederadditief. Ze verwijzen naar een rapport van de Britse Voedselveiligheidsautoriteit (FSA), dat stelt dat de werkzame 3-NOP “irriterend voor de huid en ogen en potentieel schadelijk bij inademing kan zijn". Anderen zijn ongerust over het kwaliteitsverschil van melk en vlees afkomstig van runderen die het middel toegediend kregen.
De National Farmers Union (NFU) zegt dat wanneer het additief wordt gebruikt zoals aanbevolen, het wordt afgebroken in het spijsverteringsstelsel van de koe en als zodanig niet wordt aangetroffen in melk of vlees. Bovaer is al 15 jaar getest en vormt geen enkel risico is voor consumenten of dieren, zo beargumenteert NFU. De FSA liet in een verklaring aan de BBC weten dat “melk van koeien die Bovaer toegediend hebben gekregen veilig is om te drinken. Bovaer heeft strenge veiligheidsevaluaties ondergaan en is goedgekeurd voor gebruik in Groot-Brittannië.”
Ook fabrikant DSM-Firmenich en zuivebelconcern Arla verklaren dat het product "volledig veilig" is voor gebruik en dat het jarenlang in veel landen is getest. DSM-Firmenich zegt dat de huidige desinformatie rond het product een voorbeeld is van hoe angstverhalen online kunnen verspreiden. "Nepnieuws is tegenwoordig gemeengoed, maar we moeten ons aan de feiten houden: dit is een belangrijke wetenschappelijke innovatie in de strijd tegen klimaatverandering en het is volledig veilig, zowel voor de koe als voor de consumenten van melk en zuivelproducten."
3-NOP in Vlaanderen
Sinds de goedkeuring door de Europese Autoriteit voor Voedselveiligheid EFSA op 7 april 2022 kon de voedermaatregel ook toegepast worden in Vlaanderen, waar hij deels financieel ondersteund werd in de pre-ecoregeling voedermanagement in 2022. De toepassing van 3-NOP als methaanreducerend product werd in meer dan 150 trials in 28 verschillende landen met verschillende voedersystemen getest waarvan de resultaten in 85 artikels in peer-reviewed journals zijn gepubliceerd. Ook in Vlaanderen deed het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) verschillende studies met 3-NOP.
Terwijl 3-NOP als voedermaatregel een aanzienlijk klimaatwinst kan opleveren binnen de strategie om de broeikasgasemissies in de Vlaamse rundveehouderij te reduceren, lijken boeren nog terughoudend om het middel toe te gebruiken. “Het toepassen van een voedermaatregel om methaan te reduceren is een nieuwe maatregel. 2022 was het eerste jaar waar de rundveehouder hier steun voor kon ontvangen, maar dit ging ook gepaard met de onzekerheid en de problematiek die er was rond stikstof”, klinkt het bij het Agentschap voor Landbouw en Zeevisserij. “Een voedermaatregel brengt ook vaak een meerkost met zich mee en dit vormt vaak nog een drempel voor de rundveehouder. We zien echter wel een positieve evolutie in het aantal inschrijvingen voor de ecoregeling voedermanagement.”
Binnen deze ecoregeling kunnen veehouders voor de voedermaatregel 3-NOP een steunbedrag ontvangen. In 2022 en 2023 was het aantal inschrijvingen in de ecoregeling beperkt, toen ontving de rundveehouder zeven eurocent per dier per dag. Vanaf 2024 werd de ecoregeling bijgestuurd waarbij de steunbedragen werden opgetrokken tot 18 cent per dier per dag om de instapdrempel voor de landbouwers verder te verlagen. Het aantal Vlaamse landbouwers dat beroep doet op de ecoregeling steeg bijgevolg van 11 (2022) en 21 (2023) tot 150 (2024). Het Agentschap hoopt alvast dat deze trend de komende jaren verderzet.
Geen valorisatie?
Volgens het Rundveeloket van ILVO zijn de hoge kostprijs en het uitblijven van een “harde incentive” om methaanreducenrende maatregelen toe te passen vandaag een struikelblok voor veel Vlaamse rund- en melkveehouders. “Het Convenant Entherische Emissies Rundvee drukt vandaag niet hard genoeg op het toepassen van methaanreducerende maatregelen. Het convenant stelt voorop om de methaanuitstoot door rundvee met 19 procent te verminderen tegen 2030 ten opzichte van 2015. Er wordt een tussentijdse evaluatie voorzien, waaruit wellicht zal blijken dat de vooropgestelde reductie tegen 2030 met het huidige traject niet gehaald zal worden. Hierdoor verwachten we op termijn wel een grotere druk op de veehouders”, vertelt Matthieu Frijlink van het Rundveeloket. “Maar zolang die druk er niet is en er geen verwachtingen van afnemers zijn, heeft de veehouder, gezien de hoge kost, zelf weinig voordeel om voedermaatregelen zoals Bovaer toe te passen. De veehouder kan met de voedermaatregel de methaanuitstoot aanzienlijk verminderen, maar hij kan die reductie tot op vandaag dus niet valoriseren”, besluit Frijlink.
Ook in Nederland
Niet alleen in Vlaanderen, maar ook in Nederland wordt Bovaer inmiddels aan koeien toegediend en net als in Vlaanderen maken consumenten er (nog) geen punt van. Bij onze noorderburen zijn FrieslandCampina, DSM en Agrifirm in 2022 een pilot gestart waarin 158 melkveebedrijven met in totaal 20.000 koeien het methaanreducerende voeradditief Bovaer toepasten. De proef liep zes maanden. Geconcludeerd werd dat Bovaer eenvoudig in de dagelijkse bedrijfsvoering kan worden geïntegreerd zonder negatieve effecten op de gezondheid van de koeien, de melkproductie of de melksamenstelling. Gemiddeld daalde de methaanuitstoot met 28 procent.
Bron: Eigen berichtgeving / BBC
