Grensaankopen in 2023 gestegen met 40 procent
nieuwsAfgelopen jaar gaven Belgen 764 miljoen euro uit tijdens grensaankopen. Dat is een stijging met 40 procent in vergelijking met 2022. “Wij waarschuwen al jaren voor het groeiend fenomeen van grensaankopen”, zegt Bart Buysse, CEO van Fevia. “Toch zien we dat het probleem geen politieke aandacht krijgt. Nochtans bedraagt het directe verlies aan belastinginkomsten 140 miljoen euro. Indirect kost ons dit ook heel wat werkgelegenheid.”
Meer dan drie op tien Belgen doet een deel van zijn inkopen in onze buurlanden. En ze doen dat ook behoorlijk frequent: zo’n tien keer per jaar of gemiddeld om de vijf weken. Het meest populair zijn de alcoholische en niet-alcoholische dranken. Zij zijn goed voor één derde van de grensaankopen. “We zien ook dat ze als lokaas dienen”, zegt Carole Dembour, senior economisch adviseur bij Fevia. “Mensen gaan voor die producten over de grens, maar ze vullen hun kar ook met heel wat andere producten.” Zo wordt ook vaak vlees (12%), brood en ontbijtgranen (12%) en groenten en fruit (12%) gekocht.
Frankrijk als koploper
Fevia maakte abstractie van de inflatie van voeding om te kunnen inschatten hoe het marktaandeel van de verschillende buurlanden is geëvolueerd. Daaruit blijkt dat het volume van aankopen in België is gedaald met drie procent, terwijl dat in onze buurlanden is gestegen. Vooral in Frankrijk wordt er een aanzienlijk groter volume gekocht (+46%) door onze landgenoten. Op de tweede plaats komt Nederland met een stijging van 15 procent. De gegevens laten niet toe om een onderscheid te maken tussen Duitsland en Luxemburg, hun aandeel steeg met vijf procent.
Frankrijk is dus duidelijk de sterkste stijger als het gaat om volume. In 2023 werd bijna twee derde van de grensaankopen in Frankrijk gedaan (64%). “Dat is wel niet altijd zo geweest. Tien jaar geleden hadden de drie landen elk een bijna even groot aandeel in de aankopen”, verduidelijkt Buysse. Vandaag is het aandeel van Nederland 20 procent en dat van Duitsland en Luxemburg 16 procent. Niet alleen gaan de Belgen vaker naar Frankrijk, ze geven er ook meer uit. In Frankrijk ging het gemiddeld om 58 euro en in Nederland om 33 euro. Gemiddeld wordt er 48 euro per kassabezoek uitgegeven bij grensaankopen.
Nieuw record
Dat er vanuit de politiek zo weinig aandacht is voor het fenomeen van grensaankopen, verwondert Fevia. “In 2023 bereikten we een nieuw record: er werd maar liefst 40 procent meer uitgegeven in de buurlanden in vergelijking met 2022”, klinkt het. “Daarbij speelt voor een stuk een prijseffect want voeding werd duurder, maar er is ook duidelijk een groter volume aangekocht in de buurlanden. Bovendien zien we dat het volume van aankopen in België is gedaald”, waarschuwt Buysse.
Volgens hem heeft dit belangrijke implicaties voor ons land. “Niet alleen is de Belgische staatskas op een totaalbedrag van 764 miljoen euro zo’n 140 miljoen euro aan belastinginkomsten mislopen. Het zadelt ons land ook met een indirect verlies op in termen van ontwikkeling van activiteiten en werkgelegenheid bij ons.”
Concurrentiehandicaps
De oorzaak waarom Belgen steeds vaker naar het buitenland trekken voor aankopen is volgens Fevia te vinden in de verschillende concurrentiehandicaps die de agrovoedingsketen in ons land heeft en die voeding bij ons duurder maken. Zo zijn de loonkosten in België zo’n 28,9 procent hoger dan in onze buurlanden en de energiekosten 20,4 procent hoger. Een voedingsbedrijf in België betaalt gemiddeld 42,6 euro voor één uur werk, in de buurlanden gaat het om 33,1 euro. Voor energie betaalt een Belgisch voedingsbedrijf 206 euro per megawatt/uur, de concurrentie in de buurlanden betaalt 171 euro per megawatt/uur. En daar stopt het niet. Ook op fiscaliteit is er een handicap.
“Volgens het Prijzenobservatorium zijn er negen factoren die de hogere prijzen in België verklaren. Van die negen zijn er zeven rechtstreeks het gevolg van het beleid dat in ons land wordt gevoerd”, stelt Carole Dembour. Dit ondermijnt volgens Fevia de concurrentiepositie van de voedingsindustrie. De sectorfederatie roept dan ook op om te starten met een structurele monitoring van de belastingen op voedingsmiddelen en dranken, naar analogie met de monitoring van de loonhandicap die vandaag al bestaat. “Pas als beleidsmakers de beschikbare hefbomen gebruiken om de productiekosten en daarmee ook de prijzen te verlagen, zal het mogelijk zijn om een deel van de grensaankopen terug te halen”, besluiten Buysse en Dembour.
