Belgen betalen minder voor verse groenten en vlees dan Fransen en Duitsers
België kent een minder sterke stijging van de consumptieprijzen voor voedingsmiddelen dan de buurlanden. Zo betaalt de Belg minder voor huismerken en niet-bewerkte levensmiddelen zoals fruit en groenten, vlees en vis. De prijzen voor A-merken liggen daarentegen wel hoger in ons land. Dat blijkt uit een studie van het Prijzenobservatorium van de FOD Economie over de prijsniveaus in België en de buurlanden.
Sinds 2016 zijn de consumptieprijzen voor voeding en niet-alcoholische dranken in België minder sterk gestegen dan in Duitsland en Nederland, en ongeveer even sterk als in Frankrijk. Als er gekeken wordt naar vorig jaar, betaalde de Belgische consument voor zowel fruit en groenten als vlees en vis minder dan de Franse en Duitse consument. De Nederlandse prijzen voor diezelfde niet-bewerkte levensmiddelen waren in 2022 daarentegen minder hoog dan in België.
Huismerken
Het Prijzenobservatorium stelt ook dat een winkelmandje bestaande uit enkel huismerken in België ongeveer 15 procent minder kost dan in Frankrijk, ongeveer 25 procent minder dan in Duitsland en ongeveer 40 procent minder dan in Nederland. “Hierbij dient wel benadrukt te worden dat deze resultaten gebaseerd zijn op een eenmalige observatie en dat dus enige voorzichtigheid geboden is”, meldt het Prijzenobservatorium. “Verder onderzoek is nodig om deze resultaten te bevestigen.”
Sowieso is het in kaart brengen van de prijsniveauverschillen geen evidente opdracht, laat het Prijzenobservatorium weten. “Het gemiddeld prijsniveau van een land omvat een uiteenlopende prijszetting op zowel regionaal niveau als tussen retailers onderling. Binnen eenzelfde retailer verschilt de prijszetting ook nog eens naargelang de winkelformule of de locatie”, klinkt het.
De afgelopen jaren betraden een aantal internationale spelers de Belgische markt en nam het marktaandeel van harddiscounters eveneens toe
A-merken
De huidige prijzen voor identieke merkproducten zijn hier dan weer hoger dan in onze buurlanden. Voor bewerkte levensmiddelen van A-merken betaalde de Belgische consument in 2022 gemiddeld respectievelijk 10,7 procent meer dan in Duitsland, 9,1 procent meer dan in Frankrijk en 8,4 procent meer dan in Nederland. Ook niet-voedingsmiddelen van A-merken waren in België in 2022 duurder. Daarentegen merkt het Prijsobservatorium op dat de evolutie van consumptieprijsverschillen voor identieke merkproducten sinds 2017 minder sterk gestegen is dan in de buurlanden.
Prijzenoorlog in de supermarkt: "We verloochenen onszelf"
16 november 2023Verklaring
Dat de prijzen zo verschillen, kent enkele redenen. Een cruciale rol is weggelegd voor de prijszettingsstrategie van retailers en de aard van het retaillandschap in België. In vergelijking met de buurlanden kent België een erg gediversifieerd retaillandschap. “De historische operatoren bekampen elkaar met verschillende winkelformats en beconcurreren elkaar niet alleen op vlak van prijs maar ook op vlak van kwaliteit en assortiment”, stelt het Prijzenobservatorium. De afgelopen jaren betraden een aantal internationale spelers de Belgische markt en nam het marktaandeel van harddiscounters eveneens toe. “Dat de rendabiliteit van de sector sterk verminderd is, lijkt opnieuw een indicatie van de toegenomen concurrentie in België”, klinkt het nog.
Daartegenover zijn er ook een aantal kostenfactoren met een prijsverhogend effect, zoals onder andere de kleinere economische schaal van België, de hogere loonkost per werknemer, de meer beperkte flexibiliteit van de arbeidsmarkt en meer uitgesproken accijnzen en heffingen voor dranken. “Dat zijn bijna allemaal politieke hefbomen”, reageert de Belgische federatie van de voedingsindustrie (Fevia). “Autoriteiten beschikken ook over hefbomen om de prijzen te verlagen. Onze overheid moet dringend actie ondernemen om gelijke concurrentievoorwaarden te creëren, niet alleen in het belang van consumenten maar ook in dat van voedingsproducenten en retailers.
Territoriale leveringsbeperkingen
Tot slot zijn er ook een aantal factoren waarvan de impact op de prijs niet kon worden bepaald, zoals de territoriale leveringsbeperkingen. Territoriale leveringsbeperkingen zijn handelspraktijken die detail- of groothandelaren verhinderen om zich te bevoorraden bij een leverancier naar keuze in een lidstaat naar keuze. Het gaat bijvoorbeeld om minimumvolumes die worden aangeboden of producten met etikettering ongeschikt voor andere landen. Voedingsfabrikanten zouden de Europese interne markt fragmenteren met de bedoeling in bepaalde landen hogere prijzen te vragen.
“Dat het fenomeen bestaat, blijkt onder andere uit de AB Inbev-case”, aldus het Prijzenobservatorium. “Van 2009 tot 2016 heeft AB InBev misbruik gemaakt van haar machtspositie om de invoer van goedkoper bier in België illegaal te beperken door verpakkingen aan te passen, het biervolume dat aan Nederland werd geleverd te beperken en druk uit te oefenen op Belgische en Nederlandse detailhandelaars. Het is evenwel minder duidelijk hoe veralgemeend het probleem is op het vlak van voedingsproducten en wat de impact ervan is op het prijsniveau.”
Fevia vergelijkt de territoriale leveringsbeperkingen met het monster van Loch Ness. “Het heeft al heel veel inkt doen vloeien zonder consensus”, vergelijkt de sectorfederatie. “Ten eerste moet erop worden gewezen dat verschillen in producentenprijzen tussen landen gerechtvaardigd kunnen zijn door legitieme argumenten zoals bijvoorbeeld een verschillende productsamenstelling om te voldoen aan de smaak van de consument of een andere verpakking om te voldoen aan etiketteringsregels. Ten tweede, om deze zogenaamde praktijk te illustreren, wordt telkens dezelfde AB Inbev-case aangehaald. Deze zaak illustreert echter vooral dat het aantal gevallen blijkbaar uiterst beperkt is en de huidige Europese wetgeving kunstmatige segmentatie van de Europese interne markt nu al verbiedt.”
Aankoopprijs aan de basis van consumentenprijs
Ligt de aankoopprijs aan de basis van een hogere of lagere prijs? “De consumentenprijzen worden bepaald door de retailers”, aldus Fevia. “Natuurlijk is de aankoopprijs van goederen een belangrijke factor bij het bepalen van de prijs in het rek. Maar daar is goed nieuws bij te melden: de ontwikkeling van de aankoopprijzen is één van de factoren die een neerwaarts effect heeft op de consumentenprijzen. Aankopen van goederen vertegenwoordigen tegenwoordig een kleiner deel van de omzet dan tien jaar geleden. Aan de andere kant is de hogere brutobedrijfsmarge van Belgische retailers één van de factoren die de Belgische prijzen opdrijven.”
Belgen liggen wakker van stijgende prijzen
Donderdag bevestigde de Eurobarometer dat de hoge levenskost, waaronder de voedingsprijzen, de grootste bekommernis is van de Belgen. Hoewel de meerderheid (86%) van de bevraagde Belgen aangeven dat ze tevreden zijn met hun leven, blijken inflatie en de hoge kosten voor levensonderhoud een grote ongerustheid in hun dagelijkse leven. Ongeveer de helft (44%) van de Belgische respondenten maakt zich zorgen om de inflatie en is van mening dat de Belgische autoriteiten daartegen moeten optreden. Maar liefst 57 procent van de Belgische respondenten geeft aan dat ze persoonlijk geconfronteerd worden met de hoge levenskost die daaruit voortkomt. 44 procent zegt soms of meestal moeite te hebben gehad om hun rekeningen aan het eind van de maand te betalen in het afgelopen jaar. Toch vindt 72 procent van de ondervraagden dat de financiële situatie van hun huishouden goed is. In het algemeen blijken de Belgen wel positiever te zijn over de toestand van de economie, in vergelijking met de Europese medeburgers.
