Onderzoek ziet potentieel voor lokale teelt van kikkererwten, soja en gele erwten

Kikkererwten: biofalafel nuggets en hummus

Een eerste eiwitgewas dat werd onderzocht, is de kikkererwt. Het onderzoek hierover ging letterlijk van veld tot bord. Zo waren er verschillende vergelijkende proeven met verschillende rassen van kikkererwt. Er werden ook testen gedaan met gunstige bodembacteriën die aan het zaad worden gegeven om de natuurlijke stikstoffixatie door de planten te verbeteren. Op drie hectare proef- en praktijkpercelen werden voldoende – zowel gangbare als biologische – kikkererwten geoogst om ermee te experimenteren in de verwerking.

Zo maakte het bedrijf Abinda er biologische falafel nuggets van en Deldiche verwerkte kikkererwten voor Greenyard tot hummus. Delhaize zorgde ervoor dat beide producten in de winkelrekken geraakten. Daarbij werd niet alleen de verkoop goed gedocumenteerd, maar ook vond er een vergelijkende smaaktest plaats bij 60 consumenten. Met die smaaktest wilden de onderzoekspartners achterhalen of er een smaakverschil is tussen de producten op basis van geïmporteerde kikkererwten of op basis van lokaal geteelde kikkererwten.

“De smaakbeoordeling van beide lokale kikkererwtproducten was positief”, aldus Elena Lieves die het kikkererwtproject KIKET coördineerde. “Bij de consumenten was er in een online bevraging openheid voor lokaal geteelde kikkererwten en bij Delhaize gingen de producten vlot over de toonbank. Dat zijn hoopgevende signalen vanuit de consument”, klinkt het.

Een aandachtspunt blijft de kostprijs van de lokaal geteelde kikkererwten. “Die is nog beduidend hoger dan die op de wereldmarkt. Ook is de teelt nog risicovol en het areaal is te beperkte om van dezelfde schaalvoordelen te genieten als telers in het buitenland”, zeggen de onderzoekers. Ze wijzen er ook op dat er nog werk is aan een inclusief verdienmodel dat risicospreiding tussen de ketenactoren garandeert. Ook over de ideale schaalgrootte van de lokale kikkererwtketen is nog geen duidelijkheid. “Maar vandaag zijn ze razend populair en hebben ze erg veel mogelijke toepassingen, puur of verwerkt. Daarom gaan we ervan uit dat ze als nieuwe agrovoedingsketen een realistische kans maken”, luidt het.

Soja: bloem voor biobrood en verse pasta

Net als bij kikkererwten ligt ook de kostprijs van lokaal geteelde biologische soja een pak boven de wereldmarktprijs. Dat kan voor een stuk verklaard worden doordat de bioteelt van soja minder opbrengt en doordat zowel de teelt als de verwerking te klein zijn om schaalvoordelen te hebben. Daarom hebben de onderzoekers binnen het LoCoSoy project gezocht naar de ontwikkeling van eindproducten voor eerder kleinere sojavolumes met een minimale verwerking, dus zonder dure technische tussenstappen zoals eiwitextractie.

Er werd gekozen om de sojabonen te pellen en te vermalen tot bloem die op zijn beurt kon verwerkt worden in verse pasta en brood. Vandaag loopt nog onderzoek bij Bio-Planet om te kijken of de pasta en het brood kunnen opgenomen worden in het winkelassortiment. De drie landbouwers, verwerker La Vie est Belle en retailer Colruyt waren betrokken in het project. Zij overwegen het samenwerkingsverband uit te breiden en de mogelijkheden te onderzoeken om lokale soja in te zetten als grondstof voor plantgebaseerde kaas- en visalternatieven via fermentatie.

“De les die we uit dit project trekken, is dat samenwerkingsverbanden zoals coöperaties en risicospreiding over de actoren heen kunnen leiden tot een leefbare, lokale eiwitketen”, zo vertelt Ellen Maertens, Flanders’ FOOD innovatiemanager en coördinator van LoCoSoy. “Een andere observatie is dat er wel lokale spelers zijn die de kleinschalige, minimale verwerking van soja kunnen opnemen, hoewel eiwitteelten niet hun specialisatie is.”