Minister Dermagne eist oplossing van voedingsindustrie voor hoge voedingsprijzen
Minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS) dreigt ermee om de namen van voedingsbedrijven openbaar te maken wanneer zij tegen midden juli niet met een oplossing komen om de voedingsprijzen in de supermarkt te doen dalen. Econoom Xavier Gellynck vindt dat geen goede maatregel. “Onze voedingsmarkt werkt perfect”, stelt hij. Maar volgens hem wordt er te weinig rekening gehouden met de basisregel van de economie: als de productie en dus het aanbod daalt, stijgen de prijzen.
Naar analogie met Frankrijk?
In de Kamercommissie Economie was woensdag geen meerderheid te vinden om de hoge voedingsprijzen aan banden te leggen. Het waren de socialistische partijen Vooruit en PS die daarover een voorstel hadden ingediend. Maar dat kreeg geen steun van cd&v, Open Vld en Groen. Zij verwezen naar de automatische loonindexering die gekoppeld is aan de voedingsprijzen en naar de mogelijk nefaste impact op kleinere voedingsbedrijven en landbouwers.
De PS voert de druk nu op een andere manier op. Minister Dermagne zat woensdagmiddag samen met Fevia. Naar analogie met Frankrijk eiste hij na afloop dat er tegen midden juli een oplossing komt om de voedingsprijzen in de supermarkt te doen dalen. Komt die er niet, dan is hij van plan openbaar te maken welke bedrijven de prijzen niet willen doen dalen. Hij vroeg ondertussen ook een onderzoek bij het prijzenobservatorium om de winstmarges bij bedrijven te onderzoeken. Dat prijzenobservatorium werd in 2008 opgericht, toen de voedingsinflatie ook fors gestegen was. Het moet nagaan of de Belgische prijzen in lijn blijven met die in het buitenland.
Fevia: “Dreigen is niet constructief”
Fevia reageert verrast op de communicatie van minister Dermagne. De sector betreurt dat ze "onder druk wordt gezet" en wijst op de verschillende context in België en Frankrijk. Volgens communicatiedirecteur Nicholas Courant heeft de Franse regering de sector geholpen toen de energiecrisis het hardst toesloeg. "In België was dat niet het geval. Gedurende meer dan een jaar hebben wij een substantiële kostenverhoging ondergaan. En we zijn nog niet uit die crisis. Bepaalde kosten konden niet doorgerekend worden in de prijs door contracten met de supermarkten, die vaak weigerden te heronderhandelen. Bedrijven hebben met verlies moeten verkopen", zegt hij.
Fevia pikt het niet dat de minister meedeelde dat hij de sector heeft gevraagd het ketenoverleg op te starten, terwijl wij de ketenpartners de initiatiefnemers zijn. Het ketenoverleg brengt de spelers uit de hele voedingsketen bij elkaar op vrijwillige basis. "Het is onmogelijk een verlaging van de prijzen te laten dragen door maar één schakel uit de keten", aldus Courant. Een nieuw ketenoverleg staat half juli op de agenda.
Het dreigement om een lijst van grote bedrijven te publiceren die weigeren hun prijzen te laten dalen, noemt de sectorfederatie niet constructief. "En hoe denkt hij dat te realiseren? Waar zal hij de gegevens vinden van alle bedrijven in de voedingsketen?" Fevia wijst erop dat ook de overheid een rol te spelen heeft om de prijzen voor de consument te milderen, met name via de belastingen. De federatie wijst in dat verband naar “de lasagne aan taksen” waar de Belgische voedingsindustrie mee te maken heeft.
Unizo: “Terugkeren naar vroeger prijsniveau is onmogelijk”
Ook ondernemersorganisatie Unizo is verbaasd over de oproep van Dermagne. "Dergelijk signaal hebben we bij de minister gemist toen de grondstoffen- en energieprijzen enorm stegen", zegt topman Danny Van Assche. Volgens Unizo hebben kmo's het al moeilijk om de stijgende kosten door te rekenen. "Unizo zal er binnen het ketenoverleg mee over waken dat de prijsverlagingen niet vooral ten laste vallen van de kmo's, die het minste marktmacht hebben. Terugkeren naar het prijsniveau van voor de energiecrisis is sowieso niet mogelijk."
Professor Gellynck: “Als aanbod daalt, stijgt de prijs”
Op Radio 1 zegt ook Xavier Gellynck, professor Landbouw- en voedingseconomie aan de UGent, dat de voedingsprijzen in de toekomst hoog zullen blijven. “Onze voedingsmarkt werkt perfect. De concurrentie speelt hier voldoende. Economisch onderzoek heeft aangetoond dat de winstgevendheid van landbouw, voedingsindustrie en retail beperkt is. Daar worden geen woekerwinsten gerealiseerd. Dat zie je ook als je de resultatenrekeningen van die bedrijven erbij neemt”, zegt hij. “Een overheidsinterventie of een prijsplafond is dus niet gewenst. Meer nog, een dergelijk discours dat tegenwoordig steeds vaker opduikt, stuit mij tegen de borst. Het getuigt van een zekere lichtzinnigheid en niet van doorgedreven dossierkennis.”
Er zitten nog heel wat maatregelen aan te komen die de productie in negatieve zin zullen beïnvloeden. Denk maar aan stikstof, de Green Deal of MAP7. En als het aanbod daalt, dan stijgt de prijs
Gellynck verwacht dat de prijzen in de toekomst hoog blijven. “Dat is een gevolg van verschillende factoren, zoals de naweeën van corona, het conflict tussen Rusland en Oekraïne in onze achtertuin en de klimaatverandering. Die hebben een impact op de productie en de eerste les in economie leert ons dat als het aanbod daalt, de prijzen stijgen.” Bovendien wijst hij erop dat er nog heel wat maatregelen zitten aan te komen die de productie in negatieve zin zullen beïnvloeden: denk maar aan stikstof, de Green Deal of MAP7. Die leggen volgens hem allemaal beperkingen op aan landbouwers die ontegensprekelijk een invloed zullen hebben op de productie en dus op het aanbod.
De professor beseft dat de hoge voedingsprijzen voor sommige mensen in de maatschappij een probleem vormen. “Maar daar moeten we doelgerichte maatregelen voor uitwerken. Ik denk daarbij aan een systeem zoals de energiecheque.” Gellynck erkent dat dit wat mankementen vertoonden, maar evalueer die maatregelen, trek er lessen uit en werk een systeem uit.” Bevolkingsbrede maatregelen zijn uit den boze, meent hij. “Als je een prijsplafond oplegt, is er altijd iemand die de rekening moet betalen: de landbouwer, de voedingsindustrie, de supermarkt of de belastingbetaler. Ik denk dat het beter is om doelmatigheid en efficiëntie na te streven en enkel wie het nodig heeft, te helpen.”
Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) treedt professor Gellynck bij op Twitter. Volgens hem kan je niet verwachten dat wanneer je continu extra voorwaarden oplegt en inspanningen verwacht van de landbouwers en de voedingsindustrie, dat de voedingsprijzen naar beneden gaan.
Bron: Belga / Radio 1 / eigen berichtgeving
