Milieubewegingen sussen over natuurherstelwet: “één van de beste investeringen voor de maatschappij”

De natuurherstelwet, die op de tafel van de EU ligt, beroert de gemoederen. Uit verschillende hoeken klinkt grote bezorgdheid over de mogelijke gevolgen die de wet kan hebben op onder meer de landbouw.

Hoe luid de onrust klinkt bij sommigen, voor natuurorganisaties komt de natuurherstelwet als geroepen. Natuurpunt, WWF, Greenpeace, Bos+, Vogelbescherming Vlaanderen en Bond Beter Leefmilieu noemen de wet in hun gezamenlijk column een “lichtpuntje”. “Voor de natuur is het een Europees Parijs-moment, naar het klimaatverdrag dat in 2015 in die stad is gesloten.”

De organisaties wijzen erop dat de situatie acuut is. “Wij verliezen natuur in een ongekend tempo. Wereldwijd worden 1 miljoen soorten met uitsterven bedreigd. Europa vormt hierop geen uitzondering: 81 procent van de beschermde habitats en 63 procent van de soorten in de Europese Unie staan er erg slecht voor. In Vlaanderen hetzelfde verhaal: 28 procent van de plant- en diersoorten is bedreigd, en maar liefst 39 van de 44 Europees beschermde natuurtypes in Vlaanderen doen het slecht. We moeten actief investeren in grootschalig herstel, ook buiten de huidige natuurgebieden die vaak te klein en versnipperd zijn.”

Ruimte voor natuur

Om het tij te keren wil de Europese Commissie tegen 2030 maatregelen nemen voor minstens 20 procent van de land- en zeegebieden. Volgens de organisaties schept de wet op allerlei manier ruimte voor natuur. “Stedelijke vergroening moet garanderen dat steden in de zomers koeler blijven. Meer rivieren moeten opnieuw vrij kunnen meanderen en overstromen, ook om ons te beschermen tegen overstromingen. Er komen doelen voor bijen en andere bestuivers, akker- en weidevogels, koolstofrijke landbouwbodems en meer natuurlijk beheerde bossen. Ecosystemen met het grootste potentieel voor het opslaan van koolstof (denk aan veengebieden) en het verminderen van de gevolgen van overstromingen en andere klimaateffecten krijgen extra aandacht.”

Ze noemen het een “transitiebeleid”. “Daarom is het belangrijk dat we als België een ambitieus standpunt innemen, de wet doordacht uitrollen, en zo de kansen die zij de economische sectoren biedt volop benutten. De natuur biedt tal van grondstoffen en diensten waarvan onze samenleving afhankelijk is. Denk maar aan het belang van een gezonde bodem, proper en voldoende water en een rijke biodiversiteit voor de landbouwsector.”

Dat de natuurherstelwet als verordening juridisch bindend is, vinden de organisaties een goede zaak. “Zo worden alle lidstaten verplicht om op een eerlijke manier bij te dragen aan de doelen en ontstaat er een gelijk speelveld”, klinkt het.

Kosten-baten

Bovendien is investeren in grootschalig natuurherstel sociaaleconomisch zinvol, vervolgen ze. “De baten van herstel zijn vele malen hoger dan de kosten. Natuurherstel levert op: in jobs, maar ook in harde valuta.” De Europese Commissie becijferde dat elke euro die in natuurherstel wordt geïnvesteerd 8 tot 38 euro aan economische waarde opbrengt. “Een opmerkelijke bevinding. Dat komt door ecosysteemdiensten die een onschatbare rol spelen bij de ondersteuning van voedselzekerheid, klimaatadaptatie en -mitigatie, en de positieve impact op de menselijke gezondheid, zowel de fysieke als mentale.”

In een gezamenlijke verklaring roepen ze, samen met 206 andere Europese organisaties, de EU-lidstaten, het Europees Parlement en de Europese Commissie op om in 2023 werk te maken van een sterke natuurherstelwet. “We moeten nu handelen om de klimaat- en biodiversiteitscrisis een halt toe te roepen. Nog langer talmen of het ambitieniveau van deze wet afzwakken, zal het aanpakken van de gevolgen alleen moeilijker en duurder maken.”