Milcobel trekt coöperatieve kaart in "war for milk"

Tijdens de bekendmaking van de jaarrekening 2021 gisteren kon Milcobel goede cijfers voorleggen. Terwijl het twee jaar geleden Europees hekkensluiter was, heeft het inmiddels aansluiting gevonden bij het peloton of zelfs in de kopgroep zit. Vorig jaar steeg de Milcobel-melkprijs met 57 percent terwijl het Belgische gemiddelde met 37 procent steeg. En hiermee is de Milcobel-melkprijs opnieuw competitief op Belgisch en op Europees niveau”, stelt Nils van Dam die in mei 2020 werd aangesteld als CEO van de zuivelverwerker.

Bijna twee jaar na dato kan hij terugkijken op een goede start. Hij zegt daarbij dubbele gevoelens te hebben. “Enerzijds ben ik trots op wat we met zijn allen bereikt hebben bij Milcobel, anderzijds ben ik ongeduldig over wat er nog gerealiseerd moet worden”, zegt hij. Hij doelt hierbij op operatie Feniks, zoals de Belgische melkcoöperatie de twee jaar geleden ingezette strategieverandering noemt. Sleutelwoorden daarbij zijn een competitieve melkprijs door efficiëntie, innovatie en nadruk op toegevoegde waarde.

Door productportfolio kon Milcobel verkoopprijzen opvoeren

Volgens van Dam verklaart deze koerswijziging het succes van het zuivelbedrijf vorig jaar in combinatie met een aantrekkende vraag en een verminderd mondiaal melkaanbod. Hij kan echter niet ontkennen dat het productportfolio van Milcobel een gelukkige combinatie was in tijden dat de prijzen sterk opliepen en nog steeds oplopen. Zuivelfederatie BCZ merkte eerder dit jaar op in een interview met VILT dat zuivelverwerkers in weerwil van de hoge melkprijzen rode cijfers noteerden omdat zij gebonden zijn aan langetermijncontracten met de retail en prijsstijgingen niet kunnen doorrekenen.

Consumentenproducten nemen echter een minder belangrijke plaats in het productportfolio van Milcobel dat ongeveer zestig procent van haar omzet genereert uit de ingrediëntenbusiness, producten zoals hoogwaardige melkpoeders, wei, boter, room en mozzarella. “In deze sectoren wordt er minder met termijncontracten gewerkt en hebben we de stijgende prijzen beter kunnen volgen. Daardoor zijn we ook in staat geweest om de boeren een betere melkprijs uit te betalen”, verklaart van Dam.

Milcobel-koerswijziging moet tot verdere prijsstijging leiden

Alhoewel er op korte termijn goede resultaten behaald zijn met operatie Feniks, is de uitrol ervan verre van voltooid. “We kunnen op alle punten nog vooruitgang boeken en daardoor de melkprijs voor onze leden nog verder opkrikken.” Van Dam wijst daarbij onder andere op innovaties om de productie verder te finetunen. 

Ook kan er volgens Milcobel nog beter ingespeeld worden op de wensen van de consument die voortdurend zijn consumptie- en aankoopgedrag aanpast. Als voorbeeld van innovatie werd dit jaar de CO2-neutrale Bruggekaas op de markt gebracht. Deze CO2-neutrale status werd bereikt door CO2-certificaten te kopen van een windmolenproject in India. Het kwam de coöperatie toch op wat kritiek te staan van de boeren die liever hadden gezien dat de zuivelverwerker het wat dichter bij huis had gezocht. 

“Het is een en-en-verhaal”, pareert Van Dam de kritiek. “Nog los van het feit dat er in Vlaanderen geen CO2-certificeringsprogramma’s bestaan, hebben we op deze manier een CO2-reductie elders in de wereld gerealiseerd. Daarbij doen we ook inspanningen dichter bij huis. Zo werkt Milcobel als eerste mee  bij de opstart van Claire, een nieuw Belgisch bedrijf dat carbon credits voorziet voor Belgische boeren die aan koolstoflandbouw doen. Daar profiteren ook deelnemende Milcobel-leden van.” Om in te spelen op de trend naar duurzaamheid verdubbelt Milcobel per 1 mei ook zijn duurzaamheidspremie tot één euro per 100 liter melk. Zo kan elk lid op eigen tempo en met eigen accent het eigen bedrijf doen evolueren.

Mondiale koopkrachtdaling is één van de zorgen 

Van Dam verwacht dat de melkprijzen nog wel enige tijd op een goed niveau blijven liggen, zeker tot de zomer van dit jaar. “Alhoewel ik oproep tot de nodige voorzichtigheid over dergelijke voorspellingen. Ook bij zuivelexperts zie ik dat de voorspellingshorizons steeds korter worden, de markt is onvoorspelbaarder dan ooit. Wij hebben daarom meerdere scenario’s uitgewerkt en willen ons op alle scenario’s voorbereiden.” 

Net zoals andere spelers in de sector signaleert Van Dam een aantal grote uitdagingen voor dit jaar. Een daarvan is de gestegen grondstofkosten voor de melkveehouders. De prijs voor krachtvoer, mais, kunstmest en energie rijzen de pan uit. “Deze ontwikkeling is uiteraard zorgwekkend. Anderzijds zullen deze gestegen kosten op termijn doorgerekend kunnen worden in de verkoopprijs. Dat is in het verleden ook altijd gebeurd en dat zal nu ook gebeuren.” 

Een grotere uitdaging voor de sector is de mogelijke afname van de vraag lokaal en zeker ook mondiaal. “De inflatie en verminderde koopkracht baart ons zorgen”, vertelt Van Dam. Milcobel is voor een groot gedeelte van zijn omzet afhankelijk van de export en voert veel premium ingrediënten uit naar Azië, het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Vooral in deze landen zou de koopkracht wel eens flink kunnen dalen als gevolg van de Oekraïne-oorlog die voedselprijzen sterk opdrijft.

Boer meer dan louter grondstoffenleverancier

Van Dam beaamt dat “concurrenten met assertieve methoden marktaandeel proberen te veroveren in België”, maar hij is desondanks positief over de toekomst van Milcobel in deze concurrentieslag. Los van de recente remonte van het bedrijf en het succes van operatie Feniks wijst hij op het coöperatieve fundament. “In de coöperatie is de melkveehouder mede-eigenaar van het bedrijf dat melk valoriseert en daarmee een betere melkprijs creëert. In geval van een privaat bedrijf is de boer puur leverancier van grondstoffen en gaat de meerwaarde naar het private bedrijf en niet naar de portemonnee van de boer. Daarnaast creëert de coöperatie ook meerwaarde door kennis en informatie te delen. Hier wordt ieder lid sterker van. Dat is iets waar we de komende tijd ook sterk willen op inzetten bij Milcobel.”

De Milcobel-topman beaamt dat er sprake was van een behoorlijke vertrouwensbreuk tussen de leden en het bedrijf Milcobel toen hij twee jaar geleden aantrad. Zo’n 400 leden verlieten de coöperatie toen de melkprijzen in 2020 door een diep dal gingen in vergelijking met de concurrentie. Anno 2022 staat het er duidelijk anders voor. “We zien nu een omgekeerde beweging. De laatste tijd verwelkomen we weer met mondjesmaat nieuwe bedrijven”, vertelt Tom Schiettecat die sinds dit jaar opereert als directeur Milk & Farms bij de organisatie.