Meetprotocol voor natuurlijk geventileerde stallen in de maak
Tot op vandaag bestaat er geen wettelijk erkend meetprotocol in Vlaanderen voor reductiesystemen in natuurlijk geventileerde stallen. Dit maakt het voor systeembouwers extra moeilijk om hun systemen voor dit soort stallen gevalideerd te krijgen om op de AEA- of PAS-lijst te staan. Al lijkt er een lichtpuntje te bespeuren dankzij onderzoekers van het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO). Een gloednieuw meetprotocol is namelijk in de maak om nieuwe innovaties op de markt te brengen tegen 2027.
Het is ondertussen vrij duidelijk dat het vandaag geen ideaal economisch klimaat is om innovaties op de markt te brengen in de landbouwsector. Naast het ontbreken van een regeling rond proefstallen blijkt één van de oorzaken ook het wetenschappelijk luik van de innovaties te zijn. Nieuwe wetenschappelijke inzichten zetten enerzijds emissiefactoren van oudere reductiesystemen op de helling en brengen anderzijds onduidelijkheden met zich mee over de validatie van nieuwe systemen.
Daar kan Jeroen Decock, zaakvoerder van Cobefa die onder meer stalvloeren maakt, van meespreken. Uit een vorig VILT-artikel bleek dat zijn innovatie niet gevalideerd geraakte omdat hij via het Nederlands meetprotocol wou werken. Want in tegenstelling tot Vlaanderen, is er in Nederland wel een wettelijk erkend meetprotocol. Maar uit het WeComV-dossier van Cobefa werd duidelijk dat dit niet wordt aanvaard in Vlaanderen omdat de methode, gebaseerd op de CO2-massabalans, onvoldoende gevalideerd is en te veel onzekerheid bevat om een emissiefactor te bepalen.
Complexe zaak
“Meten in natuurlijk geventileerde stallen is een zeer complexe zaak”, duidt Eva Brusselman, expert stalemissies bij ILVO. “In tegenstelling tot mechanisch geventileerde stallen hebben deze stallen geen duidelijke uitlaatpunten. De grote openingen in de zijwanden van deze stallen kunnen het ene moment inlaat en het andere moment uitlaat zijn.”
Een boodschap waarvan systeembouwers al even van op de hoogte zijn. maar waar ze niet mee geholpen zijn om hun reductiesystemen op de markt te brengen. “Als we niet via de Nederlandse methodiek kunnen werken, via welk model kunnen we dan wel geëvalueerd worden”, vroeg de zaakvoerder van Cobefa zich eerder af.
Innovatie om innovaties te kunnen meten
Een vraag waar ze bij ILVO voorzichtig hoopvol op kunnen antwoorden. “We zijn heel hard aan het werk bij ILVO om een nieuwe meetmethode te ontwikkelen die meer garanties kan bieden dan de Nederlandse CO2-balansmethode”, vertelt Brusselman. “Hierbij gaan we anders te werk dan onze noorderburen. Daar wordt op een onrechtstreekse manier via een berekening bepaald hoeveel lucht in en uit de stal gaat. Wij doen dit rechtstreeks aan de hand van metingen met sensoren. Wij meten continu de ingaande en uitgaande lucht met daarbij ook de in- en uitgaande concentraties ammoniak. Deze metingen willen we een jaar aan een stuk uitvoeren om een goede inschatting te kunnen maken van de emissies. In opdracht van Vlaams minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) zijn we ondertussen in vier melkveestallen aan het meten.”
Het uiteindelijke streefdoel is om in 2025 een wettelijk erkend meetprotocol te hebben voor natuurlijk geventileerde melkveestallen
Gouden Vlaamse standaard
Maar zoals Brusselman al eerder aangaf, is meten in natuurlijke geventileerde stallen zeer complex en elke stal is anders. Daarom zal ILVO binnenkort zijn meetplannen, die aantonen hoe ze te werk gaan, al indienen bij het Administratief Team Luchtemissies Veeteelt (AT) om feedback te vragen aan het Wetenschappelijk Comité Luchtemissies Veehouderij (WeComV). “Zo vermijden we dat er achterna nog grote opmerkingen zouden komen”, aldus Brusselman. “Aan de hand van hun advies nu kunnen we nog bijsturen.”
Eens de metingen volgend jaar afgerond zijn en als de methode goedgekeurd wordt door WeComV, kan deze als ‘gouden standaard’ geïmplementeerd worden en gebruikt worden om de CO2-massabalansmethode te valideren en indien nodig te optimaliseren. Iets waar ze bij ILVO ook al mee bezig zijn want tegelijkertijd met de metingen van het luchtdebiet en emissies wordt in de vier proefstallen ook de Nederlandse CO2-massabalansmethode al toegepast en bekeken. Dat gebeurt in samenwerking met de universiteit van Wageningen (WUR).
Concreet zou dit betekenen dat een systeembouwer in de toekomst een wettelijk erkend meetprotocol zal hebben waarbij hij zijn reducties van een systeem voor een natuurlijke geventileerde stal zal kunnen meten in proefstallen.
Nabije toekomst
Ondertussen loeren de reductiedoelstellingen van 2030 wel om de hoek. Er rest ILVO, de systeembouwers en als laatste in de keten, de landbouwers, niet veel tijd meer. Zal het meetprotocol niet te laat komen? “Volgend jaar in het najaar zullen de metingen in de proefstallen aflopen, daarna komt nog de verwerking en de beoordeling van de resultaten door WeComV. Het uiteindelijke streefdoel is om in 2025 een wettelijk erkend meetprotocol te hebben voor natuurlijk geventileerde melkveestallen.”, laat Brusselman weten. “Ik denk dat 2027 haalbaar moet zijn om nieuwe systemen voor natuurlijk geventileerde melkveestallen, aan de hand van het meetprotocol gevalideerd op de markt te zien.”
