ILVO-onderzoeker haalt 15% meer suiker- en vetvervanger uit cichorei met CRISPR-Cas
Doctoraatsonderzoekster Evelien Waegneer (ILVO, KULeuven) is erin geslaagd om tot 15 procent meer inuline (of cichoreivezels) uit cichorei te halen. Dit deed ze aan de hand van de CRISPR-Cas-techniek, die het DNA van een plant wijzigt. Cichoreivezels is een populair ingrediënt in heel wat voedingsproducten omdat het suiker en vet kan vervangen. Wetende dat België en Nederland koploper zijn in de teelt van cichorei en de vraag naar de vezels wereldwijd groeit, kan dit veel betekenen voor de Belgische productie. ILVO hoopt alvast om binnen enkele jaren de nieuwe cichoreivariëteit op de markt te brengen.
Onder de benaming inuline is de voedingsvezel te vinden op de ingrediëntenlijst van onder meer yoghurt, ontbijtgranen, vezelrijk wit brood of zelfs chocolade. Het is een dankbare vervanger voor suiker en vet omdat hij makkelijk verwerkt en ook neutraal smaakt. Daarnaast hebben de cichoreivezels ook een gunstig prebiotisch effect op de darmen. België en Nederland zijn koploper in de teelt van cichorei en de daarmee verbonden inulineproductie. Zowel onderzoekers, telers als verwerkers in België spelen graag in op de wereldwijde toenemende vraag naar dit voedingsadditief.
Met de CRISPR-Cas-techniek is Waegneer erin geslaagd om in meerdere individuele cichoreiplanten bepaalde genen zodanig precies te veranderen dat de plant potentieel haploïde eigenschappen bezit. Een haploïde plant bezit slechts één set chromosomen in plaats van twee, hierdoor kan de plant via chromosoomverdubbeling een inteeltlijn opleveren die op haar beurt na kruising, een toename van 15 procent inuline in de wortel van de cichorei kan vertonen.
EU-parlement schaart zich achter nieuwe genetische technieken
7 februari 2024Ingekort veredelprogramma
Binnenkort zullen veredelaars hoogst waarschijnlijk hun cichorei-inteeltlijnen kunnen maken op twee jaar in plaats van acht jaar. “Dat opent perspectieven voor een snellere weg naar inuline-rijkere cichoreirassen, goed voor de boer en goed voor verwerkers die inuline extraheren tot een bulkgrondstof voor de voedingsbedrijven”, reageert het instituut voor landbouw-, visserij- en voedingsonderzoek (ILVO) dat binnenkort testproeven zal uitvoeren met de planten. In een klassiek veredelingsprogramma bereikt men inteeltlijnen door in een periode van opeenvolgende plantgeneraties de zelfbestuiving zelf te organiseren. In het tweejarige gewas cichorei duurt dat makkelijk acht tot tien jaar. Door de resultaten van dit onderzoek komt dit nu in stroomversnelling terecht.
Onderzoek
Het was al bekend welke genen er verantwoordelijk zijn voor het doorgeven van een dubbele set chromosomen. Ook was het bekend welke natuurlijke mutaties in de genen de kans verhogen dat een plant maar één set chromosomen doorgeeft, met andere woorden: de zogenaamde haploïde nakomelingen krijgt. Haploïdes zijn vooral interessant omdat je via een relatief vlotte verdubbeling van de set van chromosomen een perfecte inteeltlijn kan verkrijgen. “Via verschillende invalshoeken gingen we op zoek naar planten met vergelijkbare natuurlijke mutaties in het bestaand veredelingsmateriaal van chicorei", duidt ILVO. "Via kennis door veredeling bij maïs wisten we naar welke genen, inclusief eventuele mutaties, we moesten speuren. Die bewuste genen bleken na wat speurwerk ook in cichorei te zitten.” Met gebruik van de CRISPR-Cas-methode slaagde de onderzoeker er uiteindelijk in om gericht zelf mutaties aan te brengen in de doel-genen van chicorei zodat de plant nu potentieel haploïde eigenschappen bezit.
Bron: Eigen berichtgeving
