Kritiek op stikstofinstructie zwelt aan

Na het Stikstofarrest in februari is er sinds mei een voorlopig wettelijk kader vastgelegd door Zuhal Demir (N-VA) in een ‘ministeriële instructie'. Dat er in die instructie andere drempels worden gehanteerd voor ammoniak (die vooral van de veeteelt komt) en NOx (vooral industriële uitstoot) is de boerenorganisaties al langer een doorn in het oog. Een aantal Limburgse boeren verenigde zich in een vzw om tegen die verschillende behandeling naar de rechtbank te trekken.

Maar het verschil tussen ammoniak en NOx speelt ook een cruciale rol in het geweigerde vergunningsdossier van de gascentrale van Vilvoorde.  “De gascentrale zou jaarlijks 107.000 kg ammoniak uitstoten”, benadrukte minister Demir dinsdag. De administratie gaf nochtans een gunstig advies. Normaal stoot een gascentrale alleen stikstofoxiden uit, die ontstaan tijdens de verbranding van aardgas, maar de centrale die Engie in Vilvoorde plant, wil die uitstoot fors naar beneden brengen door de techniek van selectieve katalytische reductie (SCR) toe te passen. Dat is trouwens een verplichting die voortvloeit uit het Vlaams luchtbeleidsplan. De globale stikstofuitstoot werd zo met een factor drie verlaagd, maar er kwam wel meer ammoniak vrij.

Demir oordeelde dat de uitstoot van ammoniak onvoldoende beperkt is om niet apart te worden beoordeeld. Een kleinere en minder moderne centrale in Wondelgem die 728.000 kilo stikstofoxiden per jaar uitstoot, kreeg wel een goedkeuring. In Vilvoorde gaat het om 350.000 kilo stikstofoxiden en 107.000 kilo ammoniak. De totale depositie van stikstof in de gevoelige natuur in Vilvoorde zou stijgen van 20,1 kilogram per hectare naar 20,4 kilogram per hectare. Maar dat is dus een verdere overschrijding van de kritische drempel van 20 kilogram per hectare.

Ook uit juridische hoek zwelt de kritiek op de ministeriële instructie ondertussen aan. Specialist omgevings- en milieurecht Kurt Deketelaere sprak al eerder over de “illegale” ministeriële instructie. Maar ook de bekende omgevingsadvocate Isabelle Larmuseau laakt de onderbouwing van de beslissing. Eerder al kloeg de advocate aan dat er in de Antwerpse haven bedrijven zijn met een grote stikstofimpact die hun vergunningen toch recent zagen vernieuwd worden en zelfs mochten uitbreiden.

ABS-voorzitter Hendrik Vandamme vraagt in zijn editoriaal in De Drietand snel een einde komt aan de rechtsonzekerheid waar veehouders vandaag mee kampen door het uitblijven van een definitief stikstofkader: “Het directe gevolg is dat veehouders in het ongewisse blijven over hun toekomst. Rechtszekerheid blijft uit en dat zorgt steeds meer voor defaitisme en gelatenheid binnen de sector. Er was nochtans een politieke afspraak om vroeg in het najaar naar buiten te komen met een haalbaar scenario ter reductie van de stikstofdepositie. Het kalf is nog niet verdronken, om het maar met passende beeldspraak te zeggen, maar lang kan en mag de onzekerheid over de toekomst van onze sector niet meer duren. Iedereen wil weten waar hij of zij aan toe is om vooruit te kunnen kijken. Dat kan vandaag niemand meer, noch in de dierlijke, noch in de plantaardige sector.”

In de commissie Landbouw in het Vlaams Parlement zei Hilde Crevits dat het scenario dat in De Standaard werd gelekt één van de mogelijke scenario’s is. Van alle scenario’s wordt nu een passende beoordeling gemaakt over de totale stikstofimpact. Ook is er nog een analyse nodig van de sociaal-economische impact. Daarna worden één of meerdere scenario’s aan een milieu-effecten rapportage (MER) onderworpen. De termijn voor zo’n MER is 105 dagen, wat wil zeggen dat het eind van het jaar naar alle waarschijnlijkheid niet meer gehaald wordt.