"Kleine boeren betalen de prijs voor de vervuiling van 3M"
De boeren uit de korte keten, die in de omgeving van de chemiefabriek 3M liggen, trekken aan de alarmbel. “In hoevewinkels zien ze de verkoop niet dalen, maar kelderen”, schrijven Tijs Boelens van Boerenforum en Katrin Van den Troost van Climaxi in een opiniestuk dat in De Morgen verscheen. Ze hekelen ook de twijfel die gezaaid wordt over de impact van PFOS op de gezondheid en vragen dringend steun voor de getroffen boeren.
Terwijl de onderzoekscommissie in het Vlaams parlement rond het PFOS-dossier volop aan de gang is, luiden de korteketenboeren de noodklok. Ook zij willen hun stem laten horen in het debat. Het Federaal voedselagentschap (FAVV) liet onlangs nog weten dat het de veiligheidsmaatregelen rond 3M in Zwijndrecht aanhoudt. “Bewoners die binnen een straal van anderhalve kilometer langs 3M wonen wordt afgeraden om groenten en eieren uit eigen tuin te eten. Als landbouwers krijgen we te horen dat de gezondheidsrisico's van onze producten voor eigen rekening zijn”, stellen Tijs Boelens van Boerenforum en Katrin Van den Troost van Climaxi in een opiniestuk.
Dat heeft een enorme impact op de consumenten en dus ook op de verkoop. “In hoevewinkels zien we onze verkoop niet dalen, maar kelderen. Er blijft nog 20 procent van de verkoop over. Zowel in het journaal als in lokale omzendbrieven van de gemeenten wordt 'aangeraden om voedsel te kopen in de supermarkt', dat veiliger zou zijn....”
Boelens en Van den Troost verzamelden tal van getuigenissen van landbouwers die gevestigd zijn in de buurt van de 3M-fabriek. “Ze zitten met de handen in het haar”, klinkt het. “Door de bevriezing van de verkoop en de imagoschade is het voor veel biobedrijven en andere korteketenboerderijen een financieel rampzalig jaar. Eén ding is zeker, boeren en boerinnen van de korte keten betalen nu al de prijs voor de vervuiling.”
De auteurs van het opiniestuk bekritiseren ook de communicatie van 3M, OVAM en het FAVV over de impact van PFOS op de gezondheid. “De twijfel die gezaaid wordt, houdt veel klanten weg van de korte keten en zet een biolabel onder druk. Het vertrouwen in een biolabel en lokale voeding van onze grond staat op het spel.”
Verder eisen ze ook een snelle tussenkomst om geleden financiële schade te vergoeden, geld dat moet teruggevorderd worden van 3M want, zo stellen ze, “de vervuiler betaalt”. “Welke kant kiest de Vlaamse regering? Gaat ze eindelijk een streng vergunningenbeleid mét controles voeren in vervuilende bedrijven? Kiest ze voor gezonde grond en voeding voor haar bevolking? Of gaat ze mee in de twijfelmachine van de chemische sectorfederatie Essenscia en de lobbygroepen, en blust ze de brandjes als het te heet wordt?”, stellen Boelens en Van den Troost scherp.
Door de bevriezing van de verkoop en de imagoschade is het voor veel biobedrijven en andere korteketenboerderijen een financieel rampzalig jaar
Op Twitter krijgt hun pleidooi alvast steun van Vlaams parlementslid Mieke Schauvliege (Groen). Ook zij roept minister van Landbouw Hilde Crevits (CD&V) op om werk te maken van de steun voor de getroffen landbouwers.
Naast het noodfonds, pleiten Boelen en Van den Troost ten slotte nog voor gratis staalnames voor de getroffen bedrijven, een onmiddellijke stopzetting van het lozen van PFAS, ondersteuning voor korteketenlandbouwers om hun schade in kaart te brengen, transparante en ondersteunende communicatie van het FAVV en het Departement Landbouw en Visserij en een consequent en streng vergunningenbeleid met controles van vervuilende bedrijven als 3M.
Personeelsbesparingen geven vervuilers vrij spel
De opeenvolgende Vlaamse regeringen hebben tussen 2011 en 2019 in totaal 881 jobs bij de administraties Leefmilieu en Omgeving geschrapt. Dat stond maandag te lezen in Het Nieuwsblad, De Standaard en Gazet van Antwerpen.
Mieke Schauvliege vroeg in het kader van het PFOS-dossier cijfers op over de besparingen die bij de betrokken administraties werden doorgevoerd. De departementen Leefmilieu, Natuur en Energie zijn de voorbije jaren danig van uitzicht en samenstelling veranderd, waardoor exacte vergelijkingen moeilijk zijn, maar in 2010 werkten er nog meer 5.000 voltijdse ambtenaren. Daar blijven er vandaag nog 4.100 van over. Een knip van 18 procent, vooral bij de afdelingen die nu geviseerd worden in het PFOS-dossier.
Bij de afvalstoffenmaatschappij OVAM werkten er in 2010 393 ambtenaren, terwijl dat er in 2019 nog 323 waren (-18 procent). De Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) ging van 1.067 naar 864 voltijdse equivalenten (-19 procent). De Strategische Adviesraden voor Ruimtelijke Ordening en Wonen moeten het al die tijd al met minder dan vijf ambtenaren doen. Nochtans moeten zij de provincies bijstaan bij het afleveren van adviezen wanneer het over vergunningen voor grote bedrijven gaat.
Tijdens de onderzoekscommissie over het PFOS-dossier benadrukte professor milieurecht Isabelle Larmuseau (KU Leuven) vorige week nog dat er met de regelgeving op zich niets mis is, maar dat het probleem bij de onderbemanning van de administraties ligt.
Bron: De Morgen / Belga
