Jonas Lemaire gaat voor een robuust teeltsysteem: “Hier is bodemkwaliteit de prioriteit”
ReportageEen gezonde bodem is volgens Jonas Lemaire (27) de eerste stap naar een duurzaam toekomstmodel. “Het gaat erom beter bestand te zijn tegen hevige regen of extreme droogte, maar het verhoogt ook het rendement van de teelten. Met minder input kunnen we de output verhogen of gelijk houden.” Voor het achtste portret van de zomerreeks over jonge landbouwers trok VILT naar Lennik voor een verhaal met toekomstperspectief.
“Zonder jonge boeren gaat het niet.” Op 27 juni kwam Groene Kring met een duidelijk statement tijdens de lancering van hun visietekst ‘Boer & Toekomst’. Maar wie zijn de landbouwers van morgen en hoe gaan ze om met de uitdagingen van vandaag? Elke week brengt VILT een portret van een jonge landbouwer die zich inzet voor het voortbestaan van de sector.
Tussen de vruchtbare heuvels van het Pajottenland, gehuld in zomerse groene tinten, vertelt Jonas over zijn passie voor de stiel. “Wanneer ik in de aardappelvelden sta, tussen de koeien en naast het bos, besef ik steeds waarom ik dit doe.” Jonas werkt samen met zijn ouders op een gemengd bedrijf waar hij verantwoordelijk is voor 200 hectare aan akkers en grasland.
“Dit is een typisch familiebedrijf voor de streek”, vertelt Jonas. Zijn ouders houden 150 melkkoeien en 50 zoogkoeien voor vleesproductie. Zijn zus helpt naast haar voltijdse job ook met de kalveropfok, maar Jonas voelde zich van kleins af aan het meest aangetrokken tot de akkerbouw. Hij heeft deze tak dan ook volledig overgenomen van zijn vader.
Weerbare gronden
Op zijn vorige job en tijdens eerdere stages ontdekte de boerenzoon de voordelen van niet-kerende grondbewerking, een techniek waarbij de bodem niet intensief geploegd wordt. Sindsdien is hij niet meer te stoppen: “We zijn er vijf jaar geleden mee begonnen en nu zijn onze gronden al drie jaar volledig niet-kerend.”
Deze maatregel vormt een eerste belangrijke schakel in het verbeteren van de bodemkwaliteit. Daarnaast zet de familie al jaren in op een ruime teeltrotatie en bouwen ze stap voor stap het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen en kunstmest af. Allemaal in teken van een robuust systeem binnen een veranderend klimaat.
Als je wilt dat er iets verandert, moet je durven experimenteren
“Ik geloof sterk in de voordelen van mechanische onkruidbestrijding, maar het is nog zoeken naar een efficiënte implementatie. Voorlopig hebben we te weinig arbeidskrachten”, vult de Lennikse ondernemer aan. “Dat is trouwens een grote uitdaging naar de toekomst: arbeid in de landbouw.”
Puzzelen en variatie
Ook aan het bouwplan kan nog wat gesleuteld worden. “Ik wil inzetten op een goede risicospreiding en ben daarvoor aan het kijken naar nieuwe teelten.” Volgens zijn vriendin moest hij al lang zoete aardappel zetten in plaats van ‘ordinaire frietaardappelen’. “De mensen van ‘t stad eten geen gewone patatten meer hoor”, doet Jonas haar al lachend na. “Maar ze heeft gelijk, en ik wil sowieso mijn teelten uitbreiden, dus wie weet…”
Als jonge ondernemer durft hij ook al eens dromen over een eigen wijngaard. “Maar dat zijn dingen voor later. Nu wil ik eerst focussen op investeringen naar arbeidsefficiëntie, zodat we met arbeidsintensievere teelten aan de slag kunnen. Ik weet bovendien ook niet wat mijn broers en zus gaan doen. Dat zal een grote impact hebben op de verdere stappen in het bedrijf.”
Iedere ecoregeling die past op het bedrijf, ga ik aanvragen. Maar ik ga geen dingen doen gewoon om steun te trekken
De cirkel rond maken
“Het doel is om circulair te worden in de toekomst”, licht Jonas zijn globale visie toe. “We proberen nu al om zoveel mogelijk van onze eigen kracht- en ruwvoeders te telen op het bedrijf, maar we kopen wel nog altijd soja aan. Dat is de grootste eiwitbron voor de dieren en momenteel hebben we nog geen plaats voor een volledige eiwitteelt.”
Om naar die circulariteit toe te werken, blijft de combinatie met het rundvee wel belangrijk. “Als ik alleen met het bedrijf verderga, denk ik niet dat ik de koeien houd. Die dierlijke tak ligt me niet helemaal en de combinatie is sowieso niet haalbaar op mijn eentje.” Hij zou het wel heel jammer vinden als dat zou gebeuren. “Idealiter heeft ieder zijn eigen tak, zoals nu, maar werken we samen aan één geheel.”
Compromis tussen visie en cijfers?
“De overheid bepaalt niet de visie van het bedrijf, maar de richting die ze uitgaat met de steunmaatregelen is wel in de richting van meer duurzame systemen. En dat is ook de richting die wij uitgaan.” Op die manier kan de familie Lemaire dus wel genieten van VLIF-steun voor de aankoop van machines en hebben ze ook heel wat groenbedekkers en bloemenranden die voor bijkomende premies zorgen.
Tussen ideologie en realiteit
Aan de andere kant zien ze op het bedrijf ook trade-offs die ervoor zorgen dat sommige regels elkaar tegenspreken. “De stalmest die we verkrijgen door de dieren op stro te houden, wordt binnen de PAS-wetgeving niet positief beoordeeld, maar is wel veel gunstiger voor de bodemkwaliteit en dierenwelzijn.”
Het blijft dus steeds bijsturen om een ideologische visie te verenigen met de realiteit. “Ik sluit ook niet uit dat ik binnen vijf of tien jaar biologisch wordt, maar momenteel ben ik heel tevreden met het systeem. De back-up van de gewasbeschermingsmiddelen zorgt ervoor dat we de hoge oogsten kunnen houden. Dat is voor mij economische duurzaamheid.”
Bron: Eigen berichtgeving
