Europa blijft in de ban van de natuurherstelwet

Zowel in het Europees Parlement als in de Raad, de twee instellingen die de natuurherstelwet uiteindelijk zullen moeten goedkeuren, roept het voorstel veel controverse op. "Dit is gewoon een slecht voorstel", zei Manfred Weber fractieleider van de Europese Volkspartij (EVP) dinsdag. De grootste fractie in het Europees Parlement wil dat de milieucommissie donderdag het hele voorstel wegstemt. “De Commissie kan niet verwachten dat de EVP een voorstel aanvaardt zonder een impactstudie op voedselveiligheid, op de vermindering van het landbouwareaal en op de uitrol van hernieuwbare energie", aldus de christendemocraten.

"We zijn erg bezorgd dat deze wet tot minder voedselproductie in de Europese Unie zal leiden. De inflatie wordt nu reeds aangedreven door de voedselprijzen. Samen met de oorlog in Oekraïne en voedseltekorten in Afrika is nu niet het moment om voedsel nog duurder te maken", stelt Weber.

Multinationals

De eis van de EVP om de wet te verwerpen staat haaks op het standpunt van tientallen van Europa’s grootste bedrijven. In een gezamenlijke brief steunen ze de natuurherstelwet die volgens hen nodig en goed is voor de gezondheid, de natuur en de economie. “Want als de natuur onder druk staat, staan onze voedselsystemen ook onder druk”, aldus de ondertekenaars van de brief waaronder Coca-Cola, Ikea, H&M en Nestlé. “Het herstel van leefgebieden zal uiteindelijk helpen de klimaatcrisis aan te pakken, onze voedsel- en waterzekerheid op de lange termijn te waarborgen en jobs te behouden en creëren.”

“De natuurherstelwet is een essentieel middel om onze klimaat- en biodiversiteitscrises aan te pakken en de duurzaamheid en levensvatbaarheid van onze samenleving en economie op de lange termijn te garanderen”, gaat de brief verder. De multinationals zien de wet als “de kans van een generatie om concrete stappen te nemen om die uitdagingen aan te pakken”.

Achter en voor het toneeldoek

De voorzitter van de milieucommissie, de Franse liberaal Pascal Canfin, schreef dinsdagochtend op Twitter dat Weber andere eigen partijgenoten ermee bedreigd zou hebben om hen uit de fractie te zetten als ze donderdag toch voor de goedkeuring van de natuurherstelwet stemmen. Binnen de EVP wordt dit ontkend. Al zeggen verschillende bronnen wel dat de fractie alles in het werk stelt om in die commissie de juiste leden en plaatsvervangers in stelling te brengen om haar standpunt erdoor te krijgen. “Maar zo gaat dat in elke commissie in Europa”, luidt het.

Bij de sociaaldemocratische fractie is Mohammed Chahim ervan overtuigd dat de noodzakelijke meerderheid voor de natuurherstelwet reeds verworven is. “Inhoudelijk hebben we alle bezorgdheden kunnen wegnemen met de compromistekst die nu voorligt”, aldus Chachim. “De EVP zegt nu dat de voedselzekerheid bedreigd wordt, maar het is net de combinatie van klimaatverandering, het verlies aan biodiversiteit en de industrialisering van de landbouw die voor de bedreiging zorgt. Als je de kleinschalige en familiale landbouw wil steunen, moet je voor de natuurherstelwet zijn."

Het is wegens het verzet van de EVP vooral uitkijken naar de houding van het liberale Renew, die verdeeld is over de kwestie. "Wij willen dat de plenaire vergadering in juli over de natuurherstelwet kan stemmen. Maar daarvoor moet er eerst een tekst in de commissie worden goedgekeurd. Vervolgens kunnen we die in de aanloop naar de plenaire nog gaan amenderen", zegt fractieleider Stéphane Séjourné. Hij benadrukt dat de liberalen een middenpositie innemen, tussen de groenen en links enerzijds en de conservatieven anderzijds.

Hoe gaat het verder?

Eerder stemden de landbouw- en de visserijcommissies van het parlement de natuurherstelwet weg, maar in dit dossier is enkel de milieucommissie van doorslaggevend belang. En deze commissie buigt zich donderdag over het dossier. Als de tekst daar wordt goedgekeurd, moet het gehele Europees Parlement er zich tijdens de plenaire vergadering op 10 juli over buigen. Tijdens de plenaire vergadering kunnen er ook opnieuw amendementen ingediend worden.

Open brieven

Ondertussen stromen de open brieven toe aan het adres van de Europese Unie. Want niet alleen multinationals zoals Coca-Cola en Ikea schaarden zich de voorbije dagen al achter de natuurherstelwet, ook Broederlijk Delen en vijf grote Europese natuurwetenschappelijke instellingen waaronder het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen riepen op om de natuurherstelwet goed te keuren. De natuurwetenschappelijke instellingen vroegen aan de Europese Unie om leiderschap te tonen voor de natuur, door ecosystemen te beschermen en herstellen ten voordele van iedereen.

"Als beheerders van omvangrijke natuurwetenschappelijke collecties willen we de Europese burgers en de instellingen informeren over de dramatische toestand van onze biodiversiteit”, aldus de instellingen. “Met een miljoen soorten die op dit moment al met uitsterven worden bedreigd, hopen we dat de Europese instellingen en leiders van Europa de juiste beslissing zullen nemen om te vermijden dat de natuur op den duur alleen nog in musea te vinden is." Volgens hen is er nog hoop, maar is het wel onze laatste kans. "Wij zijn ervan overtuigd dat het door de Europese Commissie voorgestelde wetgevingspakket de juiste aanpak is. Alle Europeanen zullen er ten volle van profiteren. U heeft de macht in handen, laten we de natuur herstellen, nu."

Ook Broederlijk Delen stuurde een brief en roept von der Leyen op om de natuurherstelwet niet te af te zwakken. "Het is onbegrijpelijk dat essentiële onderdelen van de Green Deal afgeblokt worden, zoals de wetsvoorstellen om de natuur te herstellen en pesticiden te verminderen”, aldus Patricia Verbauwhede, beleidsmedewerker voedselsystemen bij Broederlijk Delen.

Het Europese landbouwbeleid deugt volgens de organisatie niet. “Het houdt vooral een intensieve vee-industrie in stand met subsidies. Die sponsoren een landbouwmodel dat de bodem, de biodiversiteit en het klimaat aantast, ook buiten Europa. Want in het globale Zuiden hakt de agro-industrie bossen om en vernietigen ze bodems en ecosystemen om ons te voorzien van goedkoop veevoeder. Het is tijd voor een transitie die boeren terug in het hart van het voedselsysteem zet." Broederlijk Delen roept von der Leyen ook op om landbouw niet te zien in termen van groeiende productie en export, maar om te bouwen aan een duurzaam Europees voedselsysteem.