Kempense boeren dienen bezwaar in tegen natuurplannen van Natuurpunt in Breeven

“Met dit A4-tje, dat aan de rand van een afgelegen bos ophing, heeft Natuurpunt haar natuurbeheerplan voor dit gebied kenbaar gemaakt”, vertelt Koen Lommelen, provinciaal secretaris van Boerenbond Antwerpen. Hij wappert met het betreffende document terwijl hij vanaf een platte kar een menigte van ruim 100 boeren toespreekt. We bevinden ons op een landbouwperceel in Breeven, een gebied waar natuur, bos en landbouw samenkomen tussen de gemeente Geel en Kasterlee in Antwerpen.

De bijeenkomst was in allerlei bijeengeroepen door Boerenbond dat twee weken geleden lucht kreeg van de plannen van Natuurpunt in het gebied. “Natuurpunt heeft een natuurbeheerplan opgesteld voor dit gebied. De beheerde percelen binnen het natuurbeheerplan Breeven bevatten 223 hectare natuurkern. Buiten deze natuurkern bakent men ook een zeer ruim globaal kader af waarin 278 hectare agrarisch gebied gelegen is”, vertelt Lommelen.

Hij vervolgt met een terugblik op het landbouwakkoord: “Enkele weken geleden hebben we nog massaal en in heel het land actiegevoerd voor onze rechten, waarna de Vlaamse overheid heeft toegezegd voorlopig geen landbouwgrond meer op te kopen in functie van natuur. Dan valt dit plan voor Breeven wel heel zuur.” Hij laakt daarnaast ook de werkwijze van Natuurpunt die haar plannen zo lang mogelijk heeft trachten te maskeren, een verwijt dat wel vaker te horen valt. “Wij zijn pas een goede week op de hoogte en vandaag (dinsdag 5 maart, red.) is de deadline van de publieke consultatie en daarna gaat het Agentschap Natuur en Bos zich over het plan buigen.”

“Procedure gevolgd, gemeenten tijdig ingelicht”

Natuurpunt wijst de beschuldigingen resoluut af. “Wij hebben de geijkte procedure gevolgd en de plannen in het gebied met aanplakbiljetten publiekelijk bekendgemaakt. Daarnaast zijn de plannen bij de start van de publieke consultatieronde vier weken geleden op de website van ANB gepubliceerd en heeft ook ANB de gemeente per email verwittigd over de start van de consultatieronde”, vertelt Koen Houthoofd van Natuurpunt. Volgens ANB is op 22 januari een mail gestuurd naar de gemeente Geel om advies te krijgen.

Het natuurbeheerplan beschrijft de beheerdoelstellingen op vlak van ecologie, natuur, landschap voor een natuurgebied en omvat eveneens een visie op de ruimere omgeving, het zogenaamde globaal kader. Volgens de boeren hebben de plannen verstrekkende gevolgen. Lommelen: “Het doel van het plan is om die landbouwgronden op termijn om te vormen tot bossen of vernatte natuurgebieden.”

Houthoofd ontkent ook deze aantijgingen. “Voor de natuurkern hebben we een beheerplan opgesteld waarbij we aangeven op welke percelen we welke natuurdoelen nastreven, zoals het al dan niet behoud van bos, de creatie van weide of herstel van vennen. In het globaal kader geven we onze visie over hoe het ruimere landschap er moet uitzien.”

Alhoewel er misschien geen directe beperkingen zullen gelden voor de landbouw in het globaal kader, ziet Lommelen wel degelijk risico’s op termijn. “Als het natuurbeheerplan wordt goedgekeurd, kan Natuurpunt met subsidies landbouwgrond opkopen in het gebied en daar haar eigen wetten opleggen. Dat betekent meer druk op de bestaande landbouwgrond.”

Vrees voor toekomst landbouwbedrijf

Eric en Michiel Smets vrezen dat er op termijn nulbemesting gaat gelden in het landbouwgebied. Vader en zoon baten een akkerbouw-melkveebedrijf uit in Kasterlee en hebben tot een derde van hun percelen in het globaal kader liggen. “Als daar nulbemesting gaat gelden of vernatting plaatsvindt, zijn deze percelen onbruikbaar voor ons. Dat zou rampzalig zijn voor ons bedrijf”, vertelt Eric Smets. Ook hij is verrast door de plannen van Natuurpunt waar hij tot voor kort nog geen weet van had.

Pluimveehouder-kalverhouder Toon Hermans heeft geen percelen in het gebied, maar vreest wel degelijk een negatieve impact. “Ik zit met mijn bedrijf dichtbij het gebied. Men wil kwetsbare natuur gaan creëren, natuurgebied dat heel weinig stikstof verdraagt. Wat voor een impact heeft dat dadelijk op mijn vergunning als ik deze wil verlengen of wijzigen”, vraagt hij zich af. Houthoofd van Natuurpunt stelt dat deze vrees ongegrond is. “Breeven valt buiten het habitatrichtlijngebied waardoor dit gebied niet op dezelfde manier meegenomen kan worden bij de bepaling van de impactscore.”

Hermans is samen met zijn broer en twee zonen naar het protest gekomen. Het afmelden bij de school is er in de haast bij ingeschoten. “Ook hun toekomst komt met deze plannen in gevaar”, schetst de boer het belang van het protest. “Hun afwezigheid zal ik morgen wel uitleggen”, gaat hij verder.

Gemeenten steunen boeren

Gezien de standpunten van de plaatselijke politiek zal de schooldirecteur vermoedelijk wel een oogje dichtknijpen. De gemeenten Kasterlee en Geel scharen zich namelijk vierkant achter de boeren. In beide gemeenten diende het bestuur een bezwaarschrift in tegen het natuurbeheerplan. “Een hele tijd geleden vroeg Natuurpunt voor Breeven om een ontheffing van de MER-plicht te krijgen, maar daar waren we al niet mee akkoord. Het gaat niet enkel om natuur, dit plan heeft ook een socio-economische impact op de mensen in dit gebied”, aldus Kasterlee-burgemeester Ward Kennes (cd&v) die stelt dat deze impact helemaal niet onderzocht is.

Onder het mom van “landbouwgrond moet voor de boeren blijven” heeft de gemeente volgens Kennes eerder ook al een vergunning geweigerd voor het bebossen van een landbouwperceel in de vruchtbare Netevallei. “Daarin zijn we door de deputatie van de provincie Antwerpen overruled, maar we hebben zopas besloten om daartegen naar de Raad van State te trekken en dit aan te vechten.”

Ook de gemeente Geel is verrast door het gebrek aan communicatie bij Natuurpunt. “Wij waren verrast toen we het dossier een week geleden binnenkregen, met de vraag om voor 5 maart een advies te verlenen”, zegt Geel-burgemeester Vera Celis (N-VA). “We hebben in de collegezitting van maandag beslist om negatief advies te geven. Wij vinden ook dat de landbouwgrond beschikbaar moet kunnen blijven om op te boeren en voedsel te produceren”, aldus Celis. Zij pleit ervoor dat natuur en landbouw met elkaar aan tafel gaan.

Agentschap Natuur en Bos ontkent dat het advies pas vorige week werd gevraagd. “Wij hebben de gemeente Geel via mail gevraagd om over dit dossier advies uit te brengen. Die mail is door onze afdeling AVES op 22 januari 2024 verstuurd”, klinkt het.