Rapport: EU niet op koers voor vervuilingsdoelstelling 2030, goede en slechte punten voor landbouwsector
nieuwsDe Europese Unie moet meer actie ondernemen om de doelstellingen rond vervuiling te halen tegen 2030. Dat blijkt uit een rapport van het Europees Milieuagentschap (EEA). De doelstelling betreft niet alleen afvalproductie, maar ook lozingen van microplastics en ‘lawaaivervuiling’. Op andere domeinen, zoals luchtvervuiling en plastic afval in zee, zijn de resultaten merkbaar beter. Diverse landbouwdomeinen scoren goed, zoals de reductie van chemische gewasbescherming en antibiotica in veeteelt en aquacultuur. Stikstof en fosfor blijven echter een probleem.
De EU wil de productie van restafval tegen 2030 halveren. Deze doelstelling ligt nog ver buiten bereik. Sinds 2018 is dit soort afval slechts met 1,5 procent afgenomen.
Ook wat betreft lawaaivervuiling is de EU lang niet op koers om de doelstellingen te behalen. De EU wil tegen 2030 het deel van de bevolking dat last heeft van verkeerslawaai verminderen met 30 procent. De geluidsvervuiling is sinds 2017 echter maar met 2 procent afgenomen in de EU. Vooral in steden is dit een probleem. In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bijvoorbeeld, ligt het deel van de bevolking dat wordt blootgesteld aan verkeerslawaai 16 procentpunten boven het Europese gemiddelde.
Wat betreft microplastics, gaat het zelfs de verkeerde richting uit. De ambitie is om microplastics tegen 2030 met 30 procent te verminderen. In de praktijk zijn de lozingen in de natuur sinds 2016 niet gedaald, maar gestegen met 7 tot 9 procent. Het EEA stelt dat een strengere regelgeving nodig is.
Niet overal gebuisd
Zelfs de EEA gelooft niet meer in een forse koerswijziging. De drie doelstellingen worden als ‘off track’ geklasseerd, oftewel buiten bereik. Er is wel vooruitgang geboekt op andere domeinen. Let wel dat elke doelstelling een ander referentiejaar kent.
De EEA stelt zich als doel om luchtvervuiling tegen 2030 met 55 procent te minderen tegenover 2005. Aan het huidige tempo zullen we deze doelstelling halen. Vandaag bedraagt de reductie 45 procent, en naar schatting zullen we in 2030 landen met een daling van 62 tot 69 procent.
Landbouwdoelstellingen
De doelstelling om 50 procent minder chemische gewasbescherming te gebruiken tegenover de periode 2015-2017, ligt eveneens binnen handbereik. Vandaag heeft de EU al een reductie met 46 procent bewerkstelligd. In de subcategorie ‘gevaarlijke chemische gewasbescherming’ bedraagt de daling slechts 25 procent, al schatten de onderzoekers het waarschijnlijk dat ook hier de doelstelling van 50 procent nog haalbaar is.
De verkoop van antibiotica binnen de aquacultuur en veehouderij is eveneens opgenomen in deze doelstelling. In heel de EU is deze gedaald met 28 procent sinds 2018. Ook hier is het einddoel van 50 procent tegen 2030 haalbaar. België heeft wat dit betreft aanzienlijke voortgang geboekt de afgelopen jaren, tot enige trots van de sector.
Ook op vlak van plasticreductie in zee is de EU relatief goed bezig. In de periode 2015-2021 werd een vermindering vastgesteld met 29 procent. Naar schatting zullen we in 2030 stranden op -42 procent, lager dan de beoogde doelstelling van 50 procent, maar wel een aanzienlijk betere score dan op vele andere domeinen in dit rapport.
Werkpunten
Enkel goede punten dus voor de landbouw? Niet helemaal. In de categorie 'nutrient losses' zit de EU niet op koers. Deze doelstelling kijkt naar de aanwezigheid van stoffen als stikstof en fosfor in ons milieu. Het rapport wijst erop dat de landbouwsector hier een grote verantwoordelijkheid draagt.
"In Europa hebben intensieve landbouw, lozingen van afvalwater en emissies van transport en industriële activiteiten geleid tot meer verliezen naar lucht, bodem en water", luidt het rapport. "Hoge niveaus van nitraten in drinkwater en stikstofoxiden in de lucht zijn gevaarlijk voor de menselijke gezondheid. Te hoge niveaus van voedingsstoffen in rivieren, meren en zeewater kan leiden tot eutrofiëring, met als gevolg overgroei van algen en zuurstofgebrek in het water."
"Ammoniakemissies van intensieve veehouderijen en het gebruik van mineralen en mest in de landbouw dragen bij aan luchtvervuiling en zure neerslag op bodems en waterlichamen", gaat het verder. "Stikstofoxide, geproduceerd in denitrificatieprocessen in bodems en wateren, fungeert als een sterk broeikasgas en draagt bij aan het broeikaseffect."
Anders en minder consumeren
Eurocommissaris voor Milieu, water en circulaire economie Jessika Roswall concludeert uit de resultaten dat Europa “op de goede weg is, maar er blijven uitdagingen.”
“Ook bedrijven en boeren hebben een schoon milieu nodig om te kunnen gedijen”, merkt ze op. Roswall pleit voor een betere uitvoering van nodige milieumaatregelen in de lidstaten.
De Finse EEA-directeur Leena Ylä-Mononen stelt eveneens dat er dringend meer actie nodig is. “Maatregelen om de consumptie te beteugelen en de hoeveelheid afval te verminderen - de drijvende krachten achter de druk op het milieu - en om een circulaire economie te bevorderen, zijn van cruciaal belang als we vooruitgang willen boeken in de richting van onze doelstellingen. De EU moet overschakelen op consumptiepatronen die meer waarde opleveren voor de burgers en tegelijkertijd de consumptie verminderen op gebieden die de grootste milieuschade veroorzaken: met andere woorden, we moeten beter, anders en minder consumeren.”
Bron: Eigen berichtgeving
