COP16: Landen bereiken op het laatste nippertje akkoord over financiering

Het Akkoord van Kunming-Montreal, het zogeheten 'Vredespact met de natuur', is aangenomen in 2022 en door 196 landen ondertekend. De belangrijkste doelstelling is om tegen 2030 30 procent van het land- en zeeoppervlak ter wereld te beschermen. Volgens het VN-Milieuprogramma is dat nu slechts 17,6 procent van het landoppervlak en 8,4 procent van het zeeoppervlak beschermd.

Daarvoor is echter geld nodig, veel geld. De afgesproken ambitie is om tegen 2030 minstens 200 miljard dollar per jaar te mobiliseren. Rijke landen zouden daarvan 30 miljard dollar voor hun rekening nemen. Daarnaast moeten landen de schade die wordt berokkend aan de natuur tegen 2030 ook met minstens 500 miljard dollar afbouwen. Tot nu was het onduidelijk hoe die financiering zou verlopen.

Spookbeeld van Cali

Het compromis kon donderdagavond, vlak voor het verstrijken van de deadline, op een groot applaus in de zaal rekenen. Het maakt een einde aan "het spookbeeld van Cali", zei Susana Muhamad, de ontslagnemende minister van Milieu van Colombia, die opnieuw de voorzittershamer hanteerde. "Onze inspanningen tonen aan dat multilateralisme een baken van hoop kan zijn in een periode van geopolitieke onzekerheid", zei de Canadese minister van Milieu Steven Guilbault. Dat ze in multilateralisme geloven, hebben ze getoond "door veel offers" te brengen en "aan toekomstige generaties te denken", zei Ousseynou Kassé, hoofdonderhandelaar van Senegal, namens de Afrikaanse groep.

Verder zijn regels en betrouwbare indicatoren aangenomen om de inspanningen van de mensheid om de natuur te redden, tussen nu en de COP17 in 2026 in Armenië, te meten en te verifiëren. "We hebben armen, benen en spieren gegeven" aan die routekaart, zei Muhamad. Over de vraag of er al dan niet een nieuw fonds komt onder toeziend oog van de biodiversiteitstop, zoals de Afrikaanse landen eisen, wordt pas ten vroegste op COP18 in 2028 beslist. De rijke landen kanten zich tegen dat voorstel en willen liever voortwerken met de reeds bestaande fondsen. Zij vrezen de vermenigvuldiging van fondsen en de versnippering van de ontwikkelingshulp.

Begin november vorig jaar mislukte de biodiversiteitstop in Cali gedeeltelijk. Na nachtelijke onderhandelingen bleek dat het vereiste quorum van landen niet meer aanwezig was, waardoor de top eindigde zonder een akkoord over de financiering en een monitoringmechanisme.

Andere hete hangijzers konden in Cali wel afgeklopt worden. Het gaat dan onder meer om een betere status en erkenning van inheemse bevolkingsgroepen en hun belang bij het in stand houden van de biodiversiteit en een fonds waarin bedrijven een deel van de winst storten die ze maken dankzij het gedigitaliseerde genoom van planten en dieren uit ontwikkelingslanden. Dat zogenaamde Cali-fonds werd dinsdag, op de eerste dag van de top in Rome, ook officieel aangenomen.

Milieuorganisaties tevreden, maar dringen aan op snelle mobilisatie fondsen

Milieuorganisaties WWF en Greenpeace reageren vrijdag verheugd op het financieringsakkoord dat een specifiek kader omvat rond de financiering om het biodiversiteitsverlies te bestrijden.

Beide organisaties leggen er echter de nadruk op dat het nu tijd is voor actie. "We hebben nu het kader én financiering", duidt Hans Moyson van WWF. "Dat dubbel engagement moet zich nu vertalen naar échte verandering voor mens en natuur. De implementatie van het Global Biodiversity Framework moet nu versneld worden." Greenpeace-woordvoerder Joeri Thijs stelt op zijn beurt dat er "dringend nood" is aan "tastbare vooruitgang".

Ook voor ons land ligt er nog werk op de plank. België beschikt namelijk nog niet over een uitgewerkt nationaal actieplan (NBSAP), ook al moest dat in principe ten laatste worden voorgelegd bij aanvang van COP16 in Cali eind 2024.

Daarom roepen zowel WWF als Greenpeace ons land op om daar snel werk van te maken. "Wij roepen onze politici op om de biodiversiteitscrisis eindelijk ernstig te nemen. Ecosystemen blijven instorten en de gemeenschappen die ervan afhankelijk zijn, kunnen niet langer wachten", stelt Thijs. Bovendien moeten de landen volgend jaar al rapporteren omtrent de vooruitgang, dus valt er ook voor WWF "geen tijd te verliezen".