VN herstarten misgelopen biodiversiteitstop COP16, met opvallende afwezige

De belangrijkste van de 23 doelstellingen binnen het zogeheten 'Vredespact met de natuur' is om tegen 2030 30 procent van het land- en zeeoppervlak ter wereld te beschermen. Andere ambities zijn het herstel van 30 procent van de aangetaste ecosystemen, het terugdringen van het pesticidegebruik met de helft en het halveren van het aantal invasieve soorten.

Maar al deze ambities kosten geld. De afspraak is om tegen 2030 minstens 200 miljard dollar per jaar in te zetten voor onze biodiversiteit, en rijke landen zouden daarvan 30 miljard voor hun rekening nemen. Daarnaast moeten landen de schade die wordt berokkend aan de natuur tegen 2030 ook met minstens 500 miljard dollar afbouwen.

"Landen moeten naar Rome afzakken met het doel om constructief in dialoog te treden en met een oprechte politieke wil om de beste manier te vinden om vooruitgang te boeken op het gebied van financiering", stelt Kirsten Schuijt, directeur-generaal van WWF International. "Het verlies aan biodiversiteit zal verregaande gevolgen hebben die de mensheid nog niet eens volledig kan inschatten. Landen hebben dan ook geen andere keuze dan samen te werken om een sterk, rechtvaardig en goed gefinancierd pad uit te stippelen om de gemeenschappelijke biodiversiteitsdoelen te halen, want de weg naar 2030 zal samen gebouwd moeten worden. Anders riskeren we er nooit te raken."

Agendapunten

Er is nog geen akkoord over de financiering en een monitoringsmechanisme waarmee gecontroleerd kan worden of de 196 landen die het biodiversiteitsakkoord van Kunming-Montreal hebben ondertekend, dit effectief naleven. Alle hoop om tot zo’n akkoord te komen, verdween vorig jaar wanneer een significant aandeel van de deelnemers naar huis vertrokken was na de uitgelopen onderhandelingen. Het minimale stemmenquotum om tot een akkoord te komen, was zo onmogelijk te bereiken.

Wel is er een akkoord over een fonds waarin bedrijven een deel van de winst storten die ze maken dankzij het gedigitaliseerde genoom van planten en dieren uit ontwikkelingslanden. Er komt ook een betere status en erkenning van inheemse bevolkingsgroepen en hun belang bij het in stand houden van de biodiversiteit.

Een ander agendapunt is de uitwerking van een nieuw financieel instrument, waarin arme landen meer zeggenschap krijgen over het internationale biodiversiteitsbeleid. Ook dit punt is niet in Cali beslecht kunnen worden. De rijke landen kanten zich tegen het voorstel, ze willen liever voortwerken met de reeds bestaande fondsen.

Al deze zaken maken voor de duidelijkheid dus nog deel uit van de besprekingen die begonnen zijn in 2024. De volgende editie van COP16 zal pas volgend jaar plaatsvinden, in 2026 in Armenië.

Voor ons land is federaal minister van Klimaat en Ecologische Transitie Jean-Luc Crucke (Les Engagés) aanwezig. Susana Muhamad, de ontslagnemende minister van Milieu van Colombia, blijft voorzitter, net als in Cali.

Opvallende afwezige

Een opvallende afwezige op de biodiversiteitstop zijn de Verenigde Staten. Maar dat was niet onverwacht. Nog voor het aantreden van president Donald Trump lieten de VS al weten geen partij te zijn van het biodiversiteitsverdrag. Iets onverwachter is de Amerikaanse keuze om ook niet op het VN-klimaatpanel IPCC aanwezig te zijn. Terwijl VN-afgevaardigden in Rome onderhandelen over biodiversiteit, verzamelen klimaatexperts uit alle uithoeken van de wereld in Hangzhou, China, om de kalender en budgetten voor de volgende cyclus aan klimaatwerkzaamheden vast te leggen. Het Amerikaanse ruimtevaartagentschap NASA was hier een vooraanstaande rol toebedeeld, maar de Amerikanen besloten thuis te blijven. Na China zijn de VS op dit moment nochtans de grootste veroorzaker van broeikasgassen. Een kwart van alle menselijke broeikasgasemissies tussen 1751 en 2017 komt van de VS.

Het is een trend die niet snel lijkt te veranderen. In 2020 kenden de States en uitstoot van 5,2 miljard ton CO2-equivalent per jaar. In België bedraagt onze uitstoot 103,2 miljoen ton CO2-eq per jaar. Een oneerlijke vergelijking misschien, wetende dat België ettelijke malen kleiner is dan de VS, maar ook wat betreft de uitstoot per capita doet België het veel beter dan de VS. In 2022 lag de CO2-uitstoot per capita in België op 7,74 ton. In de VS is dat bijna het dubbele, met 14,24 ton per hoofd.

Het zijn cijfers waar de Amerikaanse president Trump met zijn inauguratie-woorden ‘Drill, baby, drill!’ weinig aan lijkt te willen veranderen. De Amerikaanse afwezigheid op het IPCC volgt op de beslissing van de Amerikaanse president Donald Trump om zich terug te trekken uit het Klimaatakkoord van Parijs, al wordt die terugtrekking pas officieel in januari 2026. Eind vorige week heeft Trump volgens Amerikaanse media Amerikaanse overheidswetenschappers die werken voor het IPCC een werkverbod opgelegd.