Boerenbond protesteert in Brussel met Europese boeren tegen natuurherstelwet

Het Brusselse Luxemburgplein, bij het Europees Parlement, was donderdag kortstondig omgetoverd tot een landbouwlandschap. Europese boeren zakten samen met vertegenwoordigers van Boerenbond en de Europese landbouworganisatie Copa-Cogeca af naar de hoofdstad om bij de Europarlementairen te betogen tegen de natuurherstelwet die volgens de boeren een bedreiging vormt voor de land- en tuinbouw in Europa.

"De natuurherstelwet is een wet die bijkomende doelstellingen voor de natuur wil opleggen in Europa. Daar zijn wij absoluut niet tegen. Maar de wet zal in zijn huidige vorm een negatieve impact hebben op de landbouw in Vlaanderen en de rest van Europa", vertelt Lode Ceyssens. Hij nam als voorzitter van de Boerenbond, initiator van de flash-actie, als eerste het woord op het spreekgestoelte.

De Europese Commissie legde in juni 2022 het voorstel voor een Europese natuurherstelwet op tafel. Die moet ervoor zorgen dat tegen 2030 minstens 20 procent van alle land- en zeeoppervlakte in de EU hersteld natuurgebied wordt. Het Europees Parlement doet er nog een schepje bovenop en wil dat minstens 30 procent van de oppervlaktes beschermd worden.

Ceyssens en boerenbelangenbehartigers uit andere landen van Europa hekelen het uitblijven van een gedegen impactstudie over de gevolgen van de wet op de landbouw. Hierdoor is er volgens hen sprake is van rücksichtslose beleidsvorming. “Where do we fit in the picture”, was dan de passende slogan van de actie. "In Vlaanderen hebben we wél een kostenanalyse gemaakt over de voorstellen van Commissie en Europees Parlement", aldus Ceyssens. "Bij het 20 procent-scenario zal een kwart van onze Vlaamse landbouwgrond getroffen worden, bij 30 procent zou het zelfs om de helft van onze landbouwgrond gaan.”

Behalve de druk op de landbouwgrond vreest de landbouworganisatie ook voor een negatieve impact op vergunningverlening en -verlenging. Ceyssens verwees daarbij in zijn Engelstalige toespraak ook naar de instandhoudingsdoelstellingen en het stikstofdossier waardoor de landbouwsector in Vlaanderen momenteel op slot zit. “De onzekerheid die dit met zich meebrengt, uitte zich in het massale tractorprotest in Brussel eerder dit jaar.”

Europarlementair aan het woord

De landbouwcommissie van het Europees Parlement verwierp eerder de natuurherstelwet. De komende tijd zijn andere Europese instanties aan zet. Er wordt verwacht dat het Europese Parlement uiterlijk in juli zijn definitieve standpunt zal innemen. Ook de Europese Raad zal zich nog definitief moeten positioneren. “Het is nu cruciaal dat de parlementsleden voorkomen dat deze natuurherstelwet een gitzwarte pagina wordt in de geschiedenis van de Europese landbouwsector en zijn voedselproductie”, aldus Boerenbond dat met de actie in Brussel een signaal aan deze Europarlementairen wilde geven.

Op het protest waren verschillende parlementsleden afgekomen, waaronder Tom Vandekendelaere (cd&v) en Hilde Vautmans (Open Vld). Zo’n 30 Europese politici ondertekenden ter plaatste de petitie tegen de natuurherstelwet. “Wij zijn niet tegen natuur en natuurherstel, maar het moet wel in een realistisch tempo gebeuren en de boeren niet verstikken”, aldus Vautmans die spreekt van een optelsom van Europese regels en maatregelen die op de landbouwsector afkomen. “Denk bijvoorbeeld aan de Green Deal, de Farm-to-Forkstrategie en de pesticidewet (die een halvering van het gebruik van chemische gewasbeschermingsmiddelen beoogt tegen 2030, red.).”

Ook Vautmans wil de natuurherstelwet terug naar de tekentafel sturen en ze wijst daarbij op de kaalslag in de Europese landbouw. “De voorbije 15 jaar zijn er in Europa 5,1 miljoen landbouwers gestopt. Dat is een derde, bijna 1.000 landbouwers per dag. Dat moet stoppen. We hebben boeren nodig voor de voedselproductie.”

De jonge actievoerder benadrukt niet tegen boeren te zijn. “Ik wil wel een eerlijk inkomen voor de boeren.” Dat dit tot een stijging van de voedselprijzen leidt, is ook volgens hem niet uit te sluiten, alhoewel er ook nog wat te halen valt bij de retailers die de marges afsnoepen. In reactie op het tegenprotest stelt Pekka Pesonen, secretaris-generaal van Copa-Cogeca, dat sommige actievoerders ver van de realiteit staan. “We zien in de praktijk dat de prijs van voedsel een erg belangrijke rol speel in het consumptiegedrag. Nu er het laatste jaar sprake is van inflatie en eten duurder wordt, zien we dat er een shift is van biologisch naar gangbaar voedsel.”

Voedselzekerheid en betaalbaarheid

De natuurherstelwet heeft een prijsverhogend effect op het voedsel, vervolgt hij. “Minder land, en dus minder productie en gelijkblijvende kosten, betekent een lagere rentabiliteit voor boeren. Dat moeten zij compenseren door de prijs te verhogen.” Dit brengt volgens hem sociaal onwenselijke effecten met zich mee. “In Europa besteden we gemiddeld tien procent van ons budget aan voedsel, maar bij het armste kwart ligt dat op 25 procent. Als gevolg van de inflatie stijgt dat aandeel verder en komt ook de kwaliteit in gevaar.”

Volgens hem wordt er met de natuurherstelwet ook te veel in algemeenheden gedacht, terwijl er grote verschillen bestaan tussen de Europese landen. Niet alleen in Vlaanderen wordt overigens landbouwgrond bedreigd door de Europese plannen. Dat geldt bijvoorbeeld ook in Spanje, zo horen we van een Spaans lid van Copa-Cogeca. “Bij ons wordt 40 procent van het landbouwareaal bedreigd door deze wet. Dit terwijl onze landbouwers al tal van uitdagingen hebben alleen al op klimatologisch vlak. Denk maar aan de droogte.”

Soortgelijke verhalen horen we uit Italië waar gebieden in het noorden recent getroffen werden door hevige regenval. “De natuurherstelwet, maar ook andere Europese maatregelen komen bovenop de nieuwe grillen van de natuur en maken landbouw onmogelijk. Wij zijn zeker voor een transitie naar duurzamere landbouw, maar daarbij moet de realiteit domineren en niet de ideologie. Als de ideologie regeert, kampen we in Europa binnenkort met een voedseltekort en moeten we voedsel importeren. Dan komt ons voedsel uit landen waar veel minder met milieu, klimaat en dierenwelzijn wordt rekening gehouden.”

Ook in Finland loopt de bosbouw gevaar. “We moeten bijvoorbeeld veenlanden vernatten waardoor bosbouw ernstig bemoeilijkt wordt. Een groot deel van bossen staat namelijk op veengrond”, vertelt een vertegenwoordiger uit Finland. Het Scandinavische land telt volgens hem 600.000 boseigenaren die gemiddeld 30 hectare bos bezitten. “De handel in bos is voor velen een neveninkomsten, een soort van dertiende maand. Deze inkomsten komen nu onder druk te staan. Dit terwijl de economische activiteit boseigenaren net stimuleert om initiatieven te nemen die de natuur en biodiversiteit ten goede komen.”

De Vlaamse en Europese boeren zullen de komende weken in spanning afwachten of de natuurherstelwet goedgekeurd wordt. In verschillende EU-landen lieten leiders al hun twijfels doorschemeren. Naast Emmanuel Macron, suggereerde ook premier Alexander De Croo (Open Vld) om "de pauzeknop in te drukken." Pekka Pesonen was namens de Europese boeren na afloop van de protestactie alvast positief gestemd. “Er waren vandaag veel Europarlementairen aanwezig. Hopelijk kunnen zij voor ons een goed woordje doen en de andere EU-politici overtuigen dat dit natuurherstelplan terug naar de tekentafel moet."