BioForum: "Wie redt het debat over de landbouw?"

Vlaams Parlementslid Lydia Peeters liet zich door het kritisch opiniestuk van professor Wannes Keulemans inspireren tot een vraag aan Vlaams Minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v). Peeters vroeg zich af of Brouns de kritieken van professor Keulemans deelt, of een massale overschakeling van reguliere naar biolandbouw in Vlaanderen haalbaar is, en of er onderzoek loopt naar de stelling dat biovoeding gezonder is dan regulier geteelde voeding. Ook vroeg ze zich af wat de impact zou zijn van een grootschalige omschakeling van reguliere naar biolandbouw op ons landgebruik, onze voedselproductie en de biodiversiteit. 

“Debat wordt simplistisch gevoerd” 

BioForumdirecteur Van Selm stoort zich aan de vraagstelling. “Peeters vroeg zich af of massale omschakeling naar bio wel haalbaar was en wat de impact daarvan zou zijn”, resumeert Van Selm. “Zonder het te weten toonde Lydia Peeters zo aan hoe simplistisch het debat over de toekomst van de landbouw in Vlaanderen vandaag gevoerd wordt.” 

“Toegegeven, met de krachtige titel “Bio kan de wereld redden” gooiden we zelf de knuppel in het hoenderhok, maar dat was dan ook de bedoeling”, zegt Van Selm. “We wilden met ons rapport vooral laten zien dat de voordelen die biologische landbouw volgens ons kan bieden ook wetenschappelijk onderbouwd zijn. Ook wilden we duidelijk maken dat biologische landbouw misschien niet op elk gebied als beste uit de bus komt, maar dat het totaalplaatje wel degelijk meetelt. Dat heeft niet iedereen even goed begrepen.” 

Extreme scenario’s 

Volgens Van Selm vragen de uitdagingen binnen ons voedselsysteem een veelzijdige aanpak. “We begrijpen dan ook niet goed waarom sommige wetenschappers en beleidsmakers zo gretig blijven hangen in de eenzijdige verklaring dat biologische landbouw niet dé oplossing is”, stelt Van Selm.  “Om hun punt kracht bij te zetten, leggen ze hypothetische, absolute scenario’s op tafel: Wat als de wereldwijde landbouw omschakelt naar bio? Diezelfde vraag valt nochtans ook te stellen over gangbare landbouw: wat als er overal in de wereld 100 procent aan intensieve landbouw wordt gedaan? Zo herleid je het landbouwdebat tot een non-discussie:  Vandaag pleit immers niemand voor zulke extreme scenario’s en moeten de balans tussen beiden vinden.” 

De Bioforumdirecteur vindt dat Keulemans te kritisch is voor de biosector, en te soft voor de gangbare landbouw. “In het debat over de toekomst van de landbouw lijkt het wel alsof de gangbare landbouw met de mantel der liefde wordt bedekt”, stelt Van Selm. “Nochtans zijn de uitdagingen van vandaag het gevolg van het heersende landbouwmodel. Niets van deze problemen valt in de schoenen van de bioboer te duwen.” 

“En toch is diezelfde zachte aanpak de biologische landbouw niet gegund”, vindt Van Selm. “Neem nu de opbrengstkloof: Wij weten heus wel dat er op dat vlak nog winst te boeken valt voor bio, maar die ruimte krijgen we niet. De opbrengstkloof wordt door de critici als een voldongen feit gesteld, als iets onoverkoombaar.” 

“Miskenning van de sector” 

“Door deze simplistische scenario’s en eenzijdige visies over landbouw te blijven belichten, er telkens opnieuw ronkende verklaringen over te doen in de media, is het landbouwdebat al dood nog voor het moet beginnen”, zegt Van Selm. “Dat is niet alleen kwalijk voor het beleid, we vinden het ook een miskenning van onze sector, die de afgelopen decennia nochtans de innovatiemotor is geweest in het verduurzamen van de landbouw.” 

“Gelukkig kunnen we ook iets positiefs optekenen”, sluit de Bioforumdirecteur af. “Vlaams minister Jo Brouns onderstreepte tot ons genoegen die innovatiekracht van bio in zijn antwoord aan Lydia Peeters. Ons rapport nodigde, zo stelde hij, uit tot een integrale kijk. Hij nam onze boodschap mee dat een systeembenadering beleidsmatig belangrijk is. Als dat het resultaat is van ons rapport, dan hebben we misschien niet de wereld maar wel het debat over de toekomst van de landbouw gered.”