BCZ: “Stikstofakkoord leidt tot 20 procent minder melk”
Het huidige stikstofakkoord heeft desastreuze gevolgen voor de zuivelindustrie. Dat stelt Renaat Debergh van zuivelfederatie BCZ tijdens de openingsdag van de landbouwbeurs Agridagen in Ravels. Het stikstofakkoord zal leiden tot een daling van de melkplas met 15 aan 20 procent tegen 2030, becijferde BCZ. Dit zal een impact hebben op de melkveehouderij, maar ook op de zuivelverwerking waar naar schatting 725 tot 1.100 jobs verloren zullen gaan. Dit terwijl het langetermijnperspectief van de zuivelindustrie op de mondiale markt juist positief is.
In navolging op onder andere Boerenbond en BFA heeft ook de zuivelindustrie een doorrekening gemaakt van de impact van het stikstofvoorstel op de bredere industrie. Renaat Debergh, afgevaardigd bestuurder van de Belgische zuivelfederatie BCZ spreekt van een akkoord met desastreuze gevolgen. “Deze plannen leiden ertoe dat er tegen 2030 15 tot 20 procent minder melk geleverd wordt en er een enorme druk in de zuivelindustrie zal ontstaan”, legt hij uit.
Deberghs gedachten gaan terug naar 1989, toen 5 jaar na de introductie van het melkquotum, een extra reductie van de melkplas van 9 procent werd opgelegd door Europa. In de periode die daarop volgde, onderging de zuivelindustrie een golf aan herstructureringen. Met een verwachte inkrimping van de melkplas met 15 tot 20 procent (450-600 miljoen liter) kunnen de gevolgen nog groter zijn. “Dat is gelijk aan de melkaanvoer van 5 zuivelondernemingen, Inex, Danone, Olympia, Mik/Pur Natur en Biomilk.be”, kadert de zuivelexpert het volume dat mogelijk uitvalt.
Dynamiek valt weg
Alhoewel de zuivelindustrie het eens zegt te zijn met de doelstelling van het stikstofakkoord , de daling van de stikstofuitstoot, is Debergh is niet te spreken over de maatregelen in het stikstofakkoord. Enerzijds geeft het geen enkele mogelijkheid voor bedrijven om te ontwikkelen. Deze ontwikkeling was de afgelopen jaren juist de reden waarom de melkplas vanaf 2015 behoorlijk kon stijgen terwijl het aantal bedrijven afnam. “Sinds 2015 is het aantal melkveebedrijven met 1.000 (4.750 in 2015 vs 3.750 in 2021) afgenomen, maar het melkvolume gestegen. Dat komt omdat de blijvers konden overnemen van de stoppers. Deze dynamiek valt door het stikstofakkoord nu weg en verklaart onze berekeningen.”
Ook heeft de afgevaardigd bestuurder van BCZ, dat 28 zuivelverwerkers verenigt, geen goed woord over voor het gebruik van 2015 als referentiejaar. “Als het stikstofakkoord in 2023 moet ingaan, grijpt men 8 jaar terug in de tijd als referentiejaar. Dat is geen goed bestuur. Er is in die 8 jaar veel gebeurd, bijvoorbeeld op het gebied van duurzaamheid en stikstofemissie door reducerende maatregelen”, vervolgt Debergh.
De vermindering van de melkplas kan volgens de berekeningen van BCZ 725 tot 1.100 jobs kosten terwijl de omzet daalt met 600 tot 800 miljoen euro. Dit heeft volgens Debergh ook een negatief effect op de Belgische economie waar het handelsoverschot van de zuivelindustrie (import-export balans) zal verdwijnen. De Belgische zelfvoorzieningsgraad voor zuivel zou volgens hem zelfs onder de 100 procent vallen en ook de internationale concurrentiepositie zou afnemen.
Wij zijn het niet oneens met de doelstellingen van het PAS-akkoord, wel met de middelen op deze doelen te bereiken
Verhandelbare emissierechten
De zuivelexpert pleit voor een stikstofbeleid waarbij emissierechten van stoppers door bestaande bedrijven kunnen worden overgenomen. “Daarmee is er tenminste nog ontwikkeling mogelijk in de melkveehouderij en garandeer je toch de doelstelling van emissiereductie ”, stelt Debergh die inspanningen op het gebied van stikstofreductie niet uit de weg wil gaan. "Ook het wetenschappelijk expertenpanel stelde in juni 2021 verhandelbare emissierechten als maatregel voor." Zelf ziet hij veel mogelijkheden in innovatie en technische middelen en pleit ervoor om meer technieken op de PAS lijst toe te laten. “Volgens onderzoek van de Universiteit van Wageningen kan er in de Nederlandse melkveehouderij door innovatie en technische maatregelen een stikstofuitstoot reductie gerealiseerd worden van 28 procent.”
Terwijl het stikstofakkoord als een donkere wolk boven de Vlaamse melkveehouderij hangt, ziet hij op lange termijn juist erg veel mogelijkheden voor de sector. “De wereldconsumptie zit ook de komende jaren nog in de lift terwijl het aanbod daalt. Duitsland, Frankrijk en Nederland zitten al tijden in een afkalvende markt.” Het verminderde aanbod en de stijgende vraag, verklaart volgens hem ook de goede melkprijzen op het moment. *
Ook uit de recente melkveebarometer bleek dat melkveehouders momenteel te maken hebben met een sterk verbeterde rentabiliteit door de stijgende melkprijzen. De gestegen kosten blijven onder het niveau van de melkprijsstijging. Debergh adviseert melkveehouders een reserve op de bouwen. “Er komen ongetwijfeld weer slechtere tijden. Bovendien zal er geld nodig zijn om emissiereducerende investeringen te doen”, besluit hij zijn lezing tijdens een seminar over de toekomst van de melkveehouderij op de openingsdag van de Agridagen in Ravels.
Bron: Eigen verslaggeving
