Aantal melkveehouders voor het eerst onder 4.000, productie en kwaliteit stijgen wel

Het aantal Vlaamse melkveehouders dook vorig jaar voor het eerst onder de drempel van 4.000. De totale melkproductie steeg daarentegen wel met ruim 4 procent, terwijl ook de kwaliteit verbeterde. Dit blijkt uit het jaarverslag 2020 dat deze week gepubliceerd werd door het Melkcontrolecentrum Vlaanderen (MCC). Samen met het jaarverslag stelde MCC ook zijn nieuwe directeur voor die deze zomer aantreedt.

9 april 2021  – Laatste update 13 april 2021 9:41
Lees meer over:

Het aantal melkveebedrijven in Vlaanderen, dat in 2019 nog 4.107 betrof, is vorig jaar gedaald tot 3.994. Deze daling is al langer gaande. Zo telde Vlaanderen in 2010 nog 5.700 melkveebedrijven en werd er in 2014 voor het eerst onder de 5.000 gedoken. “Wij houden bij het opmaken van onze jaarbegroting altijd rekening met een daling van twee procent”, vertelt François Achten, melkveehouder en voorzitter van de raad van bestuur van MCC. Tijdens de ledenvergadering, die afgelopen week plaatsvond, werd hij herkozen en gaat nu zijn vierde termijn in.

Volgens de schattingen van MCC telt Vlaanderen eind van dit jaar dus nog zo’n 3.800 melkveebedrijven. De gestage terugloop legt ook een beslag op de begroting van MCC die inkomsten genereert uit melkcontroles. Zijn er minder bedrijven die stalen insturen, dan is er minder werk. “Daardoor zijn we drie jaar geleden begonnen om waar mogelijk samen te werken met DGZ”, aldus Achten die onder andere wijst op het gemeenschappelijke management. De gedeelde werkzaamheden zijn ondergebracht in de dochtercoöperatie VIVEE.

Evolutie melkveebedrijven
Evolutie melkproductie

Professionalisering melkveesector

Tegenover de gestage daling van het aantal melkveebedrijven, zit de Vlaamse melkproductie juist al jaren in de lift. De net geen 4.000 melkveehouders produceerden vorig jaar 2,92 miljard liter melk, een stijging van 4,29 procent ten opzichte van een jaar eerder. De gemiddelde productie per melkveebedrijf bedroeg zo’n 750.000 liter. Deze ogenschijnlijk tegenstelling is te verklaren door een schaalvergroting die bezig is in de Vlaamse melkveehouderij.

Deze schaalvergroting is volgens Achten één van de verklaringen van de kwaliteitsverbetering van de Vlaamse melk de afgelopen jaren. Vorig jaar voldeed meer dan 98 procent van de melkveebedrijven aan de strengste kwaliteitsnormen. “Onder de stoppers zitten bijvoorbeeld ook veel gemengde bedrijven die niet altijd evenveel tijd hebben om alle aspecten van de melkveehouderij in de gaten te houden’, verklaart Achten die er ook op wijst dat de melktechniek de laatste jaren enorm verbeterd is.

Op basis van de evolutie in het verleden schatten wij dit jaar te eindigen met 3.800 melkveehouders in Vlaanderen

François Achten - melkveehouder en voorzitter van de raad van bestuur van MCC

De verbeterde melkkwaliteit (en uiergezondheid) is onder andere af te lezen uit het verlaagde celgetal dat vorig jaar andermaal onder de 200.000 dook, terwijl deze in 2018 nog 207.000 bedroeg. “Boeren besteden steeds meer aandacht aan het celgetal omdat ze weten dat het invloed heeft op de productie en ook afnemers kijken steeds strenger en weigeren bij bepaalde waardes de melk af te nemen”, verklaart Koen Lommelen, accountmanager bij MCC. 

Vlaamse kiemgetal is tien keer lager dan Europese norm

Opvallend noemt hij ook het lage gemiddelde colligetal van 13,1 per ml en een kiemgetal van 8.900 per ml. “De Europese norm is 100.000. Er zijn weinig landen in de wereld die het zo goed doen als België.” Dit lage kiemgetal is volgens hem symbolisch voor de hygiënische omstandigheden in de melkveehouderij en mede het resultaat van het premiesysteem op basis van een periodieke coligetal bepaling. “Ook hierbij speelt de professionalisering een rol. “Vroeger waren er vaak een aantal probleem bedrijven en daar is nu minder sprake van.”

Kwaliteitsmelkers

Als bewijs van de goede melkkwaliteit in Vlaanderen wijzen Achten en Lommelen ook naar het aantal MCC-topmelkers. Elk jaar reikt de organisatie diploma's uit aan melkveehouders die het afgelopen jaar melk van uitstekende kwaliteit hebben geleverd. In 2020 kregen 84 melkboeren de prijs, tegen 68 in 2019 en 57 in 2018. Aan de eervolle vermelding zijn strenge voorwaarden verbonden. Zo moet het kiemgetal (indicatie van het aantal bacteriën) van de melk die ze het hele jaar door leveren, lager zijn dan 10.000 per ml, het coligetal (indicatie van de hygiëne) lager dan 10 per ml en het celgetal kleiner dan 150.000 per ml.

Invloed corona op melkcontroles beperkt

Bij de toelichting van het jaarverslag laat Achten weten dat de invloed van corona nauwelijks door heeft gewerkt in het werk van MCC, of het zijn presentaties en seminars die niet door zijn kunnen gaan. Zo is bijvoorbeeld het aantal melkmonsters (2,3 miljard), het aantal afgelegde bedrijfsbezoeken (925) en het aantal afgelegde kilometers in het kader van logistiek (791.000) nauwelijks veranderd ten opzichte van eerdere jaren.

De slechtere conjunctuur door corona vertaalde zich bijvoorbeeld wel in het aantal monsters dat door Vlaamse veehouders vrijwillig werd ingezonden ter analyse van bijvoorbeeld het celgetal. Deze inzendingen, die zijn ondergebracht onder de noemer ‘andere monsters’, zakte met een kleine acht procent tot 164.000. “Door de slechte melkprijs is dit één van de zaken waar de boer op bezuinigt”, aldus Lommelen.

Vroeger waren er vaak een aantal probleem bedrijven en daar is nu minder sprake van

Koen Lommelen - Accountmanager bij MCC
Hygienescore

Hygiënescore als nieuwkomer in IKM Lastenboek

Ook de controles die betrekking hadden op het IKM lastenboek konden ondanks corona gewoon doorgang vinden. Sinds 2020 is in dit lastenboek de hygiënescore opgenomen, waarbij bedrijven op twaalf punten door de IKM-auditor gecontroleerd worden en beoordeeld met een score van 1 (slecht) tot 5 (uitstekend). In 2020 werden ruim 1.486 audits hieromtrent uitgevoerd.

“Deze hygiënescore is er gekomen op verzoek van de melkveehouderij”, laat Lommelen weten. “Door sectorbreed de hygiëne onder controle te hebben, heeft dit ook een positieve uitstraling op de maatschappij.” Het overgrote deel van de bedrijven scoorde een zeven of meer en ontving een IKM-certificaat van 36 maanden. De weinige bedrijven die 5-6,5 scoorden moeten zich binnen 18 maanden weer bewijzen. 

Certificering van weidemelk

Dit jaar worden de certificeringsbevoegdheden van MCC overigens verder uitgebreid. Zo is de organisatie door de Nederlandse stichting Weidegang benoemd om weidegangaudits uit te voeren en weidemelk te certificeren. “Eerst lag onze bevoegdheid alleen bij het certificeren van de melkveehouderijen, nu gaan we dat ook doen op het niveau van transport en verwerking”, vertelt Lommelen die aangeeft dat de organisatie van deze audits de komende tijd veel beslag zal innemen.

2021 is volgens hem ook het jaar van data en digitalisering. “We gaan zien hoe we zo veel mogelijk data kunnen integreren met DjustConnect, zodat de voorbereiding van IKM-audits voor melkveehouders minder tijdrovend is.” Achten voegt eraan toe: “Dit staat allemaal in het teken van het waarborgen van de melkkwaliteit.”

Benedikt Sas-portret

Benedikt Sas aangesteld als nieuwe directeur bij MCC, DGZ en VIVEE

Vanaf 12 juli neemt Benedikt Sas de scepter over van Denis Volckaert als directeur van MCC, DGZ en VIVEE. Volckaert die de directierol bij de drie organisaties drie jaar vertolkte, ging begin april met pensioen. Eén van de taken van de nieuwe directeur is het uitstippelen van een beleidsplan voor MCC voor de komende drie jaar.

De toekomstige zaakvoerder is werkzaam als professor aan de faculteit biowetenschappen van UGent, een positie die hij combineert met de job van general manager van Food2Know, een expertise- en onderzoekscentrum in de Vlaamse agrofood-sector dat meer dan 500 onderzoekers groepeert bij verschillende faculteiten en onderzoeksinstellingen. Daarvoor was Sas twaalf jaar werkzaam bij de Amerikaanse multinational Kemin Industries in verschillende leidinggevende posities.

François Achten is ervan overtuigd dat de nieuwe directeur met zijn ervaring een toegevoegde waarde voor de organisatie kan betekenen. “We verwachten dat Benedikt een aantal lopende en ook nieuwe innovatieve ontwikkelingen ten voordele van de gehele veehouderij en haar stakeholders verder vorm kan geven.”

Bron: Eigen verslaggeving

Gerelateerde artikels

Er zijn :newsItemCount nieuwe artikels sinds jouw laatste bezoek