34% meer omzet fruitsector dankzij prijsstijgingen appelen, peren en aardbeien

In de eerste 7 maanden van 2020 waarin de oogst van 2019 verkocht werd, lag de gecommercialiseerde hoeveelheid peren 16 procent lager tegenover 2019. In die periode was er wel een bijna verdubbeling van de prijzen van de peren. Na het crisisjaar 2019 waarin de prijzen kelderden, waren betere prijzen zeer welkom. Er is wel een kanttekening: diezelfde crisis zorgde voor liquiditeitsproblemen waardoor veel telers genoodzaakt waren om vroeg op het seizoen te verkopen en niet konden genieten van de hogere prijzen.

In de eerste 7 maanden van 2020 bleef de hoeveelheid via de veilingen gecommercialiseerde appelen nagenoeg onveranderd tegenover 2019. Daarentegen stegen de prijzen van de appelen met 36 procent. Ook de appelprijzen herstelden zich dus na het moeilijke seizoen 2019, toen er sprake was van een overvloedige aanvoer vanuit Polen.

Daardoor schieten zowel de prijzen van appelen als deze van peren uit boven het gemiddelde van de afgelopen 5 jaar.

Op basis van verwachtingen van het Verbond van Belgische tuinbouwveilingen (VBT) wordt de Belgische perenoogst 2020 geraamd op 362.000 ton. Het areaal peren stijgt verder naar 10.658 hectare (+ 293 ha). Gecombineerd met een hogere productie per hectare zorgt dit voor een verwachte stijging van de oogst van peren met 9 procent.

De appelproductie wordt geschat op 167.000 ton. Dit is 31 procent minder dan de appeloogst van 2019. De lagere opbrengsten voor appelen in België zijn vooral toe te schrijven aan de daling van het appelareaal met 313 hectare (5.475 ha) en de gevolgen van de zware oogst en de droogteperiode tijdens het vorige seizoen.  

Deze raming vond plaats in de maand juli en de schade die veroorzaakt werd door zonnebrand in augustus zit hier niet in vervat. Momenteel is het nog onduidelijk hoe groot de opgelopen schade is.

Het totale hardfruitareaal in Vlaanderen is min of meer stabiel, maar de verschuiving van appel naar peer zet zich verder door.

Oogst in Europa

De eerste oogstramingen voor het seizoen 2020-2021 geven aan dat we in Europa voor zowel appelen als peren afstevenen op een normale oogst. Op Europees vlak wordt een eerder normale appeloogst van 10,71 miljoen ton en een normale perenoogst van 2,19 miljoen ton verwacht.

Het Europese areaal peren is echter op vijf jaar tijd gedaald van 123.000 hectare in 2013 naar 114.000 hectare in 2018. In België is er een omgekeerde tendens waardoor België ondertussen de vierde grootste perenproducent van de EU geworden is, na Italië, Spanje en Portugal.

Het areaal appelen in 2020 in de EU bedraagt 531.000 hectare wat een stijging betekent van 11.600 hectare ten opzichte van 2019. Opmerkelijk is dat 10.000 hectare daarvan in Polen werd aangeplant. In de appelteelt is België een veel kleinere speler en komen we slechts op de 15de plaats met Polen als de meest bepalende speler met 33 procent van het Europese areaal.

Evenwicht V&A

Het ziet er naar uit dat er in het huidig seizoen een beter evenwicht tussen vraag en aanbod zal zijn. Bovendien is de kwaliteit van het fruit dit jaar uitstekend. Gecombineerd met de afwezigheid van een overlap van de stocks, zal dit zich hopelijk manifesteren in een betere prijsvorming voor de producent, wat noodzakelijk is voor de verdere leefbaarheid van onze bedrijven. De sector blijft verder zoeken naar afzetopportuniteiten op nieuwe markten en verdere modernisering (nieuwe variëteiten, oogstprotectie, diversificatie…) van de fruitbedrijven. Van cruciaal belang is echter ook de steun en engagement van de Belgische grootdistributie en de consument in hun bewuste keuze voor appelen en peren van Belgische bodem.

Ook aardbeien en kleinfruit doen het goed

De productie van aardbeien daalde in 2020 met zo’n 8 procent tegenover 2019. Globaal stegen de aardbeienprijzen in de eerste 7 maanden van 2020 met 40 procent ten opzichte van dezelfde periode van 2019. De lockdown en het mooie weer zorgden voor een groter thuisverbruik van aardbeien.  

Ook het aantal bedrijven met kleinfruit is in stijgende lijn. Er is een toenemende diversificatie in de producties (bijvoorbeeld kersen, diverse soorten bessen zoals blauwe en rode bessen, stekelbessen, braambessen, kiwibessen en frambozen) waarmee ingespeeld wordt op nieuwe consumptietrends. In 2020 steeg het areaal kleinfruit met 6 procent naar 2.027 hectare tegenover 1.912 hectare in 2019. Zo is de laatste 3 jaar de aanvoer van kersen verdrievoudigd, onder meer dankzij het inzetten op innovatie.

Rentabiliteitsbarometer fruitsector: stijgend voor zowel appelen, peren als voor aardbeien

De voorbije jaren ging de fruitsector door een moeilijke periode. De rentabiliteit van de bedrijven stond zwaar onder druk. Voor peren wordt nog altijd de nasleep van de Ruslandboycot gevoeld, terwijl voor appelen de toegenomen internationale concurrentie steeds scherper wordt.

Naast de internationale aspecten, wordt de sector de voorbije jaren geconfronteerd met de gevolgen van uitzonderlijke weersomstandigheden. Zo was er in het late voorjaar van 2017 vorst, die drastische opbrengstdalingen veroorzaakte. Vooral appelen werden zwaar getroffen. Verder verliep de prijsvorming van de oogst van het extreem droge en warme jaar 2018 desastreus, zowel voor appelen als voor peren. In 2019 werd de appelsector getroffen door de extreme hitte in de maand juli, waardoor op tal van percelen zonnebrand optrad. In 2020 trad dan weer in de maand augustus extreme droogte op.

De voorbije jaren doet zich een verschuiving voor in het areaal. De oppervlakte appelen daalt verder, terwijl een uitbreiding genoteerd werd voor het areaal peren. De verschuiving van het hardfruitareaal van appel naar peer zet zich verder door.

Rentabiliteitsbarometer appelen

Voor de gecommercialiseerde appeloogst van 2019 scoorde de rendabiliteitsindex behoorlijk boven het gemiddelde van de periode 2015-2019. Verklaring is het herstel van de appelprijzen na het voorgaande moeilijke seizoen, toen er sprake was van een zeer overvloedige aanvoer van appelen vanuit Polen. Toch benadrukt worden dat de gemiddeld berekende rendabiliteitsindex grote verschillen verbergt al naargelang van het tijdstip waarop individuele bedrijven hun product gecommercialiseerd hebben. Omwille van liquiditeitsproblemen moeten we weliswaar stellen dat een aanzienlijk aantal telers grote hoeveelheden appelen kort na de oogst 2019 op de markt gebracht hebben aan weinig rendabele prijzen.

Rentabiliteitsbarometer peren

Ook voor de gecommercialiseerde perenoogst 2019 steeg de rentabiliteitsbarometer boven het vijfjarig gemiddelde. Na het crisisjaar waarin de oogst van 2018 gecommercialiseerd werd, waren betere prijzen voor de oogst 2019 zeer welkom. Ook voor peren zorgde de crisis voor liquiditeitsproblemen op de bedrijven waardoor veel telers genoodzaakt waren om vroeg op het seizoen te verkopen en als dusdanig niet konden genieten van de betere prijzen. Het ziet ernaar uit dat er in het huidig seizoen een beter evenwicht tussen vraag en aanbod zal zijn. Bovendien is de kwaliteit van het fruit dit jaar uitstekend. Gecombineerd met de afwezigheid van een overlap van stocks, zal dit zich hopelijk manifesteren in een betere prijsvorming voor de producent, wat noodzakelijk is voor de verdere leefbaarheid van onze bedrijven.

Rentabiliteitsbarometer aardbeien

Voor aardbeien was 2020 een uitstekend jaar op het vlak van rentabiliteit. In de 1ste helft van 2020 lag de scoorde de rentabiliteit aanzienlijk boven het gemiddelde van de jaren 2015 t/m 2019. De stijging van de rentabiliteitsindex vloeit voort uit behoorlijke prijsstijgingen in de 1ste helft van 2020. De lockdown en het mooie weer zorgden voor een groter thuisverbruik van aardbeien. Ook in 2de en 3de kwartaal scoorde de rentabiliteitsindex aanzienlijk boven het vijfjarig gemiddelde.

Meer info over de ramingen van de jaarresultaten vind je op de website van Boerenbond.