Wereldvoedseldag: "Vlaamse Voedselstrategie op kruissnelheid"

Duurzame voedselstrategie

De Vlaamse voedselstrategie Go4Food geeft als een kompas de richting aan om te komen tot een veerkrachtiger en duurzamer voedselsysteem. De voedselstrategie werd uitgerold in 2022, nadat de Vlaamse regering in 2019 aankondigde zich te willen engageren voor een Vlaams voedselbeleid. Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) zei toen lessen te hebben getrokken uit de coronapandemie en de energiecrisis en wilde bijgevolg Vlaanderen minder afhankelijk maken van het buitenland op vlak van voeding. "Vanuit onze voedselstrategie mobiliseren we overheden, bedrijven uit de agrovoedingsketen en consumenten om samen te werken aan voldoende en gezond voedsel voor iedereen, en aan robuuste voedselsystemen. Met deze gezamenlijke inspanning bouwen we verder aan Vlaanderen als de toekomstgerichte landbouw- en voedselregio van Europa", aldus Brouns.

De Vlaamse voedselstrategie is opgebouwd rond vier pijlers, geïnspireerd op het Food 2030-onderzoeksbeleidskader van de Europese Commissie: gezonde en duurzame voeding voor iedereen, een voedselsysteem binnen ecologische grenzen, een veerkrachtige voedseleconomie en een verbintenis tussen boer en burger via voeding. Aan de hand daarvan werden 19 strategische doelstellingen vastgelegd. Hoeveel van die doelstellingen er vandaag ondertussen bereikt zijn, kan het Agentschap Landbouw en Zeevisserij moeilijk zeggen. "De uitvoering van die projecten gebeurt door externe partners, waardoor het voor ons moeilijk meetbaar is", duidt woordvoerder Bart Merckaert. "De verschillende projecten blijven wel lopen tijdens de nieuwe legislatuur van de Vlaamse regering."

Voedseldeals en voedselveranderaars

De Vlaamse voedselstrategie krijgt concreet vorm door middel van de zogenaamde ‘voedseldeals’. Dat zijn hefboomacties die impact kunnen hebben op meerdere strategische doelstellingen en die bestaande leemtes vullen. Volgens het agentschap zijn er momenteel zeven voedseldeals in uitvoering die moeten zorgen voor een duurzamer en lokaal voedselbeleid. De lopende deals focussen op: eerlijke prijzen in de keten, het stimuleren van agro-ecologie, voedselhubs die voedseloverschotten herwaarderen, het creëren van een voedselomgeving die consumenten aanzet om gezondere keuzes te maken, duurzamere publieke catering, betere toegang tot gezonde voeding voor kinderen in scholen, en de ondersteuning van Vlaamse gemeenten en steden die een lokaal voedselbeleid willen voeren.

Anderzijds biedt de Vlaamse overheid ook steun aan ‘voedselveranderaars’ die inspirerende ideeën en beloftevolle projecten hebben die een meerwaarde kunnen zijn voor ons voedselsysteem. Zo lanceerde het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserijmarketing (VLAM) het matchmakingplatform ‘Lekker van bij ons Connect’ dat Vlaamse voedingsprofessionals met elkaar in contact brengen. Ook BioForum is een voedselveranderaar, zo startte de Vlaamse sectororganisatie voor biologische landbouw, het project ‘ZOBIO’ op. Daarbij werken lokale bioboeren samen met ziekenhuizen om zo patiënten dagelijks te kunnen voorzien van een gezonde lokale maaltijd. Een ander voorbeeld is ‘Brooddoosnodig’, een initiatief van Enchante vzw, om honger op school aan te pakken door kinderen te voorzien van voedzame schoolmaaltijden. Sciensano, Let us, het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) en Rikolto onderzoeken dan weer in een grootschalig 'citizenscienceproject' hoe burgers hun voedselomgeving beleven en hoe dat hun koop- en eetgedrag beïnvloedt. In het kader daarvan worden een app en een website ontwikkeld die later breed gecommuniceerd zullen worden.

Ook in de toekomst zal de Vlaamse overheid verder werk maken van de voedselstrategie door het aankoopbeleid rond voeding onder de loep te nemen en samen met het lokale niveau te investeren in gezonde schoolmaaltijden. Daarnaast levert het Vlaams landbouwbeleid ook een bijdrage door onder andere circulaire landbouw, korte keten, agro-ecologie en biologische landbouw, en de uitrol van de Vlaamse eiwitstrategie te ondersteunen.