Hoe een potje preparé de rente van jouw huis kan beïnvloeden
nieuwsDe voedselinflatie in Europa is vandaag ongezien hardnekkig. Dat meldt de Europese Centrale Bank (ECB). Waar prijsstijgingen in de supermarkt vroeger amper opvielen, houden ze nu wel ieders aandacht vast. Zelfs die van de ECB. De prijzen zijn ondertussen al zo lang op een hoog niveau dat ze intussen impact hebben op de algemene inflatie, de prijsstabiliteit en rente in Europa.
Het is de taak van de Europese Centrale Bank om de prijzen in het eurogebied stabiel te houden. Dit doet de bank door ervoor te zorgen dat de inflatie laag en voorspelbaar blijft. De ECB richt zich doorgaans op de algehele prijsontwikkeling en besteedt daarbij minder aandacht aan afzonderlijke categorieën zoals voeding. Toch houdt ze vandaag nauwlettend de schappen van de supermarkten in de gaten. Daar hebben ze drie redenen voor.
Ongezien hoge en langdurige voedselinflatie
"Ten eerste is de kloof tussen voedselprijzen en de totale prijzen veel groter en hardnekkiger dan ooit te voren", schrijft de ECB op haar blog. Sinds de invoering van de euro in 1999 zijn voedselprijzen over het algemeen iets sterker gestegen dan andere prijzen. Maar de kloof die zich sinds 2022 heeft gevormd, is echter “duidelijk uitzonderlijk en aanhoudend”. Al zijn er veel verschillen tussen producten. De vleesprijzen liggen bijvoorbeeld meer dan 30 procent boven het niveau van eind 2019, terwijl boter ongeveer 50 procent duurder werd. Koffie, olijfolie, cacao en chocolade stegen daarentegen nog harder in prijs.
Wereldwijde vleesprijzen op record
Vorige maand stegen de vleesprijzen wereldwijd nog naar een nieuw record. Dat blijkt uit een index van de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO). Er is steeds meer vraag naar rund, terwijl de veestapel in de VS zich op het laagste niveau in decennia bevindt. Ook in Brazilië - een belangrijke uitvoerder - stijgen de prijzen. Daarbovenop is er ongerustheid over de verspreiding in Mexico van de schroefwormvlieg, die voor runderen dodelijk kan zijn.
De voedselprijzen blijven hardnekkig hoog, één derde hoger dan voor de pandemie
Omdat consumenten bijna dagelijks voedsel kopen en prijsveranderingen meteen voelen, hebben voedselprijzen een onevenredig grote invloed op hoe mensen de algemene inflatie waarnemen en verwachten. Die algemene inflatieperceptie beïnvloedt dan weer hoe mensen zich gedragen en is op haar beurt cruciaal voor de ECB om de prijsstabiliteit in de eurozone te bewaken. Nu de prijzen in de supermarkt al zeer lang hoog blijven, is dit effect zodanig sterk geworden dat de voedselinflatie vandaag relevant geworden is voor het monetaire beleid van de ECB.
Lage inkomens voelen grote impact in de supermarkt
Een tweede reden waarom de ECB de huidige voedingsinflatie belangrijk vindt, is dat ze kwetsbare huishoudens harder raakt dan andere. Huishoudens met een lager inkomen ervaren een hogere effectieve inflatie dan hun rijkere buren, wat betekent dat ze meer moeten bezuinigen op andere uitgaven om hun budgetten in evenwicht te brengen. Daarnaast kan het ook de looneisen aanwakkeren en zo de inflatie verder aanvuren via de zogenoemde tweede-ronde-effecten.
Stijgende vleesprijzen jagen inflatie opnieuw boven twee procent
29 september 2025Voeding geeft inzicht in langetermijnkrachten
De voedingsinflatie is niet in elk land even krachtig. Dat komt onder meer door uiteenlopende blootstelling aan schokken in grondstoffenprijzen, verschillen in loonkosten en variërende energiekosten. In de eurozone varieert de stijging van de voedselprijzen sinds eind 2019 momenteel van 20 procent in Cyprus tot 57 procent in Estland. De Baltische staten zagen de sterkste prijsstijgingen omdat hun economieën kwetsbaarder waren voor de energie- en grondstoffenschok na de Russische invasie in Oekraïne dan het gemiddelde euroland.
“Voedselprijzen worden niet alleen bepaald door kortetermijnschokken”, merkt de ECB op, “maar ook door langdurige, structurele krachten." De productiviteitsgroei in de landbouw blijft bijvoorbeeld achter in vergelijking met andere sectoren. Wereldwijd stuwt de groei van inkomens in opkomende economieën dan weer de vraag naar landbouwproducten, wat de prijzen onder druk zet. En klimaatverandering zorgt steeds vaker voor extreme weersomstandigheden die de voedselketen ernstig kunnen ontregelen.
Dit is meteen een derde reden waarom de ECB de voedselprijzen in de gaten houdt: ze geven inzicht in hoe aanhoudend een schok kan zijn, maar ook hoe langetermijnfactoren zoals klimaat invloed hebben op de inflatie.
“Alle factoren samen zijn bijzonder relevant voor onze huidige analyses en tonen hoe belangrijk het is om de ontwikkeling van voedselprijzen vandaag nauwlettend te volgen”, besluit de ECB. Zelfs alledaagse producten zoals préparé spelen zo onrechtstreeks een rol in het monetair beleid van de ECB en de rente die je voor je huis betaalt.
