Actie “Nationale Aardappelberg” moet Vlaamse aardappeloverschotten redden van de afvalberg

Bij de actie kunnen consumenten online aardappelzakken van 10 kilo reserveren en deze afhalen bij verdeelpunten in Vlaamse steden, zoals Wolf Foodmarket in Brussel en het Felix Pakhuis in Antwerpen. Bestelde aardappelen kunnen ook gedoneerd worden aan de voedselbank.

Waste Warriors, een jonge organisatie die zich inzet tegen voedselverspilling, wil met deze actie niet alleen voorkomen dat eetbare aardappelen op de afvalberg belanden, maar ook de boeren ondersteunen. Door de grote overschotten zijn de prijzen gekelderd en lijden telers zware verliezen. “Door overschotten letterlijk de stad in te brengen, brengen we de burger opnieuw in contact met de oorsprong van hun eten”, verklaart medeoprichter Thomas Schiltz.

Voor de actie werkt Waste Warriors samen met Warnez uit Tielt. De aardappelverwerker vermarkt jaarlijks zo’n 40 miljoen kilo tafelaardappelen en zit dit jaar met een uitzonderlijk groot overschot. Een deel wordt verwerkt in veevoeder, maar met de actie hoopt het bedrijf alsnog aardappelen rechtstreeks bij de consument te krijgen.

Overlappende oogsten

“Vorig jaar was er sprake van een goede, maar late oogst en dit jaar valt de oogst uitzonderlijk vroeg”, verklaart Philippe Opsomer, directeur-eigenaar van Warnez het overschot van dit jaar. Warnez richt zich met zijn tafelaardappelen onder andere op de retail die de nieuwe oogst verkiest.

Opsomer nam in oktober vorig jaar samen met zijn vrouw Charlotte Warnez het roer over van de vorige generatie. Volgens hem is de huidige situatie, die hij “ongezien” noemt, volledig te verklaren door het overlappen van de seizoenen. In zijn analyse van de aardappelmarkt maakt de West-Vlaming een onderscheid tussen de verwerkende industrie en de markt van tafelaardappelen. “In de industrie-aardappelen speelt ook de verminderde uitvoer naar Aziatische landen. Zij hebben de voorbije jaren capaciteit uitgebouwd, wat de honger naar Vlaamse aardappelproducten vermindert en tot een overaanbod heeft geleid.”

Steun uit politieke hoek

De actie van Waste Warriors en Warnez heeft ook de Vlaamse politiek bereikt. Vlaams minister van Landbouw Jo Brouns (cd&v) schaart zich achter het initiatief en zal zaterdag aanwezig zijn bij het verdeelpunt in het Antwerpse Felix Archief, waar inwoners hun vooraf bestelde aardappelen kunnen ophalen.

Volgens Brouns verdient de actie brede aandacht omdat ze de kwaliteit van Vlaamse landbouwproducten zichtbaar maakt. “Vlaanderen is wereldvermaard voor de productie en verwerking van aardappelen, maar veel Vlamingen zijn zich daar onvoldoende van bewust. Met mijn aanwezigheid wil ik de Vlamingen sensibiliseren rond de nood aan eerlijke prijzen voor onze landbouwers. Het vakmanschap, de energie en de kosten die geïnvesteerd worden in de productie van onze topaardappelen verdienen een faire vergoeding”, aldus de minister.

Hij wijst er ook op dat voedselverspilling extra pijnlijk is in dit licht: “Ook die aardappel die er wat grappig uitziet en misschien wat moeilijker te schillen is, is met het zweet van onze boeren geproduceerd. Laat ons daar dus ook van genieten.”

Volatiele markt

Over de huidige aardappeloverschotten benadrukt Brouns dat de markt al langer sterk schommelt: “Vorig jaar waren de prijzen uitzonderlijk hoog, dit jaar zijn ze laag. Het is dus moeilijk om te spreken van een duidelijke trend in één richting.”

Volgens de minister is het belangrijk dat landbouwers en de verwerkende industrie, bij voorkeur samen, goed nadenken over de marktvraag en hun teeltplannen daarop afstemmen. “Voor mij is het prijsniveau maar één aspect”, zegt Brouns. “Belangrijker is dat de prijsvorming op een eerlijke en transparante manier gebeurt, en dat ook kleinere spelers voldoende bescherming en marktmacht genieten in hun handelsrelaties.”