Voka pleit voor meer flexibiliteit in EU-wetgeving om “economie en duurzaamheid te verzoenen”
nieuwsVolgens Voka, het Vlaams netwerk van ondernemingen, mag een tijdelijke verslechtering van één bepaalde parameter niet noodzakelijk meer taboe zijn wanneer op lange termijn een integrale milieuverbetering gerealiseerd wordt. “Door alle doelstellingen rond klimaat en leefmilieu tegelijkertijd na te streven, stropt de vergunningverlening en raakt onze economie verlamd”, stelt Voka in een nieuwe paper waarin oplossingen naar voren geschoven worden om de ‘vergunningenknoop’ te ontwarren op Europees en Vlaams niveau.
Met de Green Deal bouwde de EU een nieuw groeipad gericht op klimaatverandering, milieubescherming, biodiversiteit en de overgang naar duurzame energiebronnen. Het uiteindelijke doel is om de EU tegen 2050 klimaatneutraal te maken, met een tussentijds doel om tegen 2030 de uitstoot van broeikasgassen met minstens 55 procent te verminderen ten opzichte van 1990.
“Maar naast deze ambities, streven we in Vlaanderen ook nog industriële en economische doelen na”, stelt Voka. “Economische groei is noodzakelijk om de uitdagingen van de toekomst aan te kunnen. Groei zorgt voor de nodige middelen om te investeren in onderwijs, gezondheidszorg, infrastructuur en andere belangrijke aspecten van de samenleving. Het stelt een land ook in staat om zijn schulden te beheren en te investeren in de toekomst.”
De combinatie van alle klimaat, milieu- en economische ambities zorgt volgens Voka voor spanningen in het lappendeken dat Vlaanderen is. Zeker op vlak van het vergunningsbeleid. “We lopen vast op twee zaken”, concludeert Voka in een nieuwe paper rond de vergunningsproblematiek. “Ten eerste streven we in Vlaanderen heel wat uiteenlopende Europese doelstellingen na, die allemaal sterk wegen op de vergunningverlening. Ten tweede is de (Europese) wetgeving rond dat complex geheel aan ambities erg star.”
We zijn te streng voor onszelf. Vlaanderen moet meer dan vandaag alle flexibiliteitsopties benutten die Europa toelaat
Green Deal ambities vastklikken aan Vlaamse doelstellingen
In de paper presenteert Voka enkele oplossingen om de vergunningsknoop te ontwarren. “Het Europese wetgevingskader moet aangepast worden zodat het ook voor dichtbevolkte en sterk geïndustrialiseerde regio’s als Vlaanderen mogelijk wordt om economie en duurzaamheid te verzoenen”, zegt Hans Maertens, gedelegeerd bestuurder van Voka. “Ons economisch weefsel kan enkel gedijen in een klimaat waar vergunningen voorspelbaar en rechtszeker zijn. Een belangrijke taak is weggelegd voor onze politieke vertegenwoordigers op Europees niveau.”
Voka schuift ook een herziening van de MER-richtlijn naar voren als structurele oplossing op Europees niveau. De MER-richtlijn helpt lidstaten bij het ontwikkelen van programma’s om bepaalde problematieken zoals stikstofneerslag of waterkwaliteit op systematische wijze aan te pakken. Volgens Voka moeten deze programmatische aanpakken een integrale milieubeoordeling inhouden die een behoud of een verbetering van de netto-milieukwaliteit nastreeft. Daarbij zouden tijdelijke verslechteringen van een bepaalde milieuparameter moeten zijn toegestaan als ze uiteindelijk leiden tot een verbetering van de gehele milieukwaliteit op lange termijn.
Hebben we na het stikstofarrest nu ook een waterarrest?
9 februari 2024“We rijden onszelf vast omdat we alle doelstellingen tegelijkertijd willen halen”, duidt Frank Beckx, directeur van het kenniscentrum van Voka, aan Kanaal Z. “Er moet dossier per dossier durven gekeken worden om bepaalde projecten toch te laten doorgaan die op lange termijn minder milieubelastend zijn, ook al betekent dit een tijdelijke verslechtering van een bepaalde milieuparameter.”
Voka pleit ook voor meer flexibiliteit zodat landen de doelstellingen in een bepaalde volgorde kunnen behalen, afhankelijk van hun specifieke context en uitdagingen. Hierdoor zou een lidstaat bijvoorbeeld tijdelijk kunnen afwijken van bepaalde milieurichtlijnen om prioriteit te geven aan urgentere klimaatdoelstellingen. “Als vandaag klimaat de grootste doelstelling is die we moeten nastreven, dan moeten we alles inzetten op decarbonisatie”, aldus Beckx. “Andere milieurichtlijnen kunnen we dan in een later stadium behalen.”
Beckx benadrukt dat Voka de doelstellingen daarmee niet van tafel schuift, maar ze later wil aanpakken om projecten die op langere termijn een netto positieve impact heeft ook een kans te geven in Vlaanderen. “De aanpassingen die Voka voorstelt laten de ambities van de Green Deal niet los, maar combineren ze met economische en welvaartsdoelstellingen”, luidt het.
Benut flexibiliteit en werk natuurcompensatiebeleid uit
Maar ook voor de Vlaamse politici zijn er uitwegen voor de vergunningsimpasse van bepaalde projecten. “Europa geeft vandaag op bepaalde vlakken al flexibiliteit aan lidstaten voor de toepassing van milieu- en klimaatregels. Die benutten we in Vlaanderen veel te weinig”, stelt Voka. “Ook moet Vlaanderen werk maken van de implementatie van verschillende Europese richtlijnen, zoals de Richtlijn Hernieuwbare Energie en de Net Zero Industry Act. De implementatie van die wetgeving, kan de vergunningsverlening versnellen. Andere Europese lidstaten maakten hier wel al werk van, België loopt achter.”
Daarnaast vindt Voka dat Vlaanderen een voorspelbaar natuurcompensatiebeleid moet uitwerken. “Verschillende flexibiliteitsmechanismen vragen compenserende maatregelen”, aldus Voka. De organisatie schuift ‘habitat banking’ naar voor als een manier van natuurcompensatie. “Habitat banking is een instrument waarbij natuur wordt gecreëerd, hersteld of onderhouden die als compensatie kan dienen voor toekomstige ecologische schade”, duidt Voka. “Een initiatiefnemer kan zo ‘credits’ aankopen, ter compensatie van die ecologische schade. Een andere, parallelle optie is om strategische gronden aan te kopen nabij speciale beschermingszones en die op te nemen in een ‘compensatiegrondenbank’. De hierin verzamelde gronden kunnen ingezet worden als compensatie en moeten hiertoe stapsgewijs klaargemaakt worden.”
De echte oplossing voor het ontwarren van de vergunningenknoop ligt op Europees niveau
Levert miljarden op
Volgens Voka zijn de nieuwe Vlaamse regering en Europese Commissie nu aan zet om de vergunningenknoop te ontwarren. “Een vlotte vergunningsverlening kost geen miljoenen, maar vergt louter daadkracht, pragmatiek en de nodige verstandige hervormingen in de Europese regelgeving”, besluit Voka. “Meer nog, een vlotte vergunningsverlening kan miljarden opleveren: een rechtszeker en stimulerend economisch kader trekt investeringen aan voor Vlaanderen. We kunnen het dus niet maken om de vergunningenproblematiek niet ten gronde aan te pakken. Een transitie is pas echt mogelijk als de vergunningsobstakels zijn weggewerkt.”
Vergunning nieuwe stelplaats De Lijn in Gent geschorst
De Raad voor Vergunningsbetwistingen heeft vrijdag de vergunning voor de bouw van een nieuwe stelplaats van De Lijn in Gent geschorst. De Vlaamse openbaarvervoermaatschappij wil daar in natuurgebied een stelplaats bouwen. Het gaat om een duurzaam gebouw en natuurcompensaties zijn voorzien. Maar milieuactivisten verzetten zich hevig tegen de plannen en het perceel werd een tijd lang bezet.
De vergunning, die De Lijn in juli had verkregen, is met 'uiterste hoogdringendheid 'geschorst omwille van de zorgen over schade aan beschermde diersoorten. Een milieuvereniging en een omwonende hadden in een spoedprocedure gevraagd de bouw te stoppen vanwege de impact op bos, veengrond en dieren. Voornamelijk de mogelijke schade aan nestplaatsen van beschermde soorten worden door de Raad voor Vergunningsbetwistingen vermeld als reden om alle activiteit op het terrein met onmiddellijke ingang stop te zetten.
Mogelijk voelde De Lijn de bui al hangen. Meerdere malen benadrukte de openbaarvervoermaatschappij al de zorg waarmee ze te werk wou gaan. Zo zou worden nagegaan of er nog vleermuizen in bomen zitten en ook amfibieën zouden zorgvuldig gevangen worden. Het gebouw waar de bussen en de trams in zouden komen zou ook CO2-neutraal zijn. Maar de Raad oordeelt nu dat de vergunning niet voldoende rekening houdt met de milieueffecten.
Het oordeel is slecht nieuws voor de openbaarvervoermaatschappij, die er een nieuwe stelplaats bouwen voor 120 bussen en 40 trams, met de mogelijkheid om op termijn onderdak te geven aan 78 trams. De Lijn zegt het oordeel van de Raad voor Vergunningsbetwistingen te respecteren en wil het dossier eerst diepgaand bestuderen. "Precies omdat het zo een belangrijk dossier is en omdat het al zo een lange weg heeft afgelegd", argumenteert woordvoerder Frederik Wittock. De maatschappij wil bekijken op welke manier ze alsnog kan beginnen bouwen. "De Lijn beseft zeer goed, en ik denk in Gent trouwens ook heel veel mensen, dat als deze stelplaats er niet komt, de hele toekomst van het openbaar vervoer in het Gentse aan een zijden draadje hangt", luidt het.
Bron: Eigen berichtgeving / Belga
