Voedselverspilling moet tegen 2025 met 270.000 ton verminderen

Aan de wereldwijde voedselverspilling hangt volgens VN-landbouworganisatie FAO een prijskaartje van maar liefst 1.000 miljard dollar. Daarnaast veroorzaakt het verlies ook zo’n 700 miljard dollar bijkomende milieukosten. De Verenigde Naties hebben de strijd tegen voedselverspilling daarom als duurzame ontwikkelingsdoelstelling (sustainable development goal of SDG) opgenomen in de Agenda 2030. Ook de Europese Unie schreef een gelijkaardige doelstelling in het actieplan voor circulaire economie.

In Vlaanderen bestaan tal van initiatieven, die gebundeld zijn in de Ketenroadmap Voedselverlies 2015-2020. Het Rekenhof nam dat kader onlangs onder de loep en kwam tot de vaststelling dat er nog heel wat verbeterpunten zijn onder meer op vlak van dataverzameling en meetbare doelstellingen.

Next level

Het rapport van het Rekenhof kwam op een goed moment, stelt minister Crevits. Samen met minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) werkte ze een nieuw actieplan rond voedselverlies en biomassa-reststromen uit dat ondertussen is goedgekeurd door de Vlaamse regering. “Als het op de aanpak van voedselverlies gaat, dan behoren we in Europees perspectief tot de top. Met het nieuwe plan willen we onze inspanningen rond voedselverlies naar een volgend niveau brengen”, aldus Crevits.

De doelstelling is om 30 procent minder voedselverlies te hebben tegen 2025. Dat vertaalt zich in een vermindering met 272.000 ton. Crevits voorziet 20 miljoen euro uit het Vlaams relanceplan voor onderzoek en innovatie om biomassa beter om te zetten tot grondstoffen voor de industrie, door de samenwerking met de landbouw en de voedingssector te versterken.

Daarnaast zijn er in het Vlaamse plan tegen voedselverspilling verschillende andere concrete acties opgenomen. Zo komt er onder meer ondersteuning voor start-ups die werken rond voedselverlies en worden samenwerkingen binnen de keten aangemoedigd. Thuiskringlopen zullen worden gestimuleerd en er komen specifieke programma's op maat van de verschillende sectoren die bedrijven ertoe aanzetten om het verlies in te perken, onder meer voor de landbouwsector.

Circulaire landbouw

Van een aantal producten zijn nog heel wat winsten te boeken via hoogwaardige valorisatie. Daarom wordt de aanpak voor de land- en tuinbouwsector geïntegreerd in het nieuwe plan. “De tuinbouw is een sector waar we hier specifiek een sectorprogramma op maat voor ontwikkelen om verder op zoek te gaan naar een circulaire oplossing voor voedselverliezen”, aldus Crevits. Zo’n sectorprogramma bevat drie luiken: een meetsysteem opzetten, bedrijven aanzetten tot meten en gericht actie ondernemen, en delen van de resultaten binnen de sector.

Minister Crevits wijst er ook nog op dat hoogwaardige valorisatie gesteund wordt via de oproep VLIF-agrovoeding en VLIF-innovatie. “Via die oproepen zetten we al enkele jaren heel specifiek in op het thema voedselverliezen. Zo hebben we bijvoorbeeld een optische wortelsorteermachine gefinancierd waarbij wortels ingedeeld worden in meerdere kwaliteitsklassen. Daardoor kun je een veel groter volume aan wortels vermarkten. Interessant om zien hoe innovatie ervoor zorgt dat je beter en meer kunt vermarkten.”

Maar ook in andere programma’s zullen acties worden uitgevoerd waar de land- en tuinbouwsector een rol in speelt. “In de kringloop ‘voedsel’ zal er naast preventie van verlies ook ingezet worden op ‘meer hoogwaardige valorisatie’. Daarin lopen voor land- en tuinbouw ook een aantal relevante actieprogramma’s”, aldus de minister.

Betere monitoring

Crevits heeft ook oren naar de kritiek van het Rekenhof. “We moeten inderdaad kunnen aantonen dat dat we goed bezig zijn, dat we vooruitgang boeken en we moeten de impact van onze acties beter begrijpen om ze te kunnen opschalen of bijsturen indien nodig”, aldus de minister.

Zo zal de monitoring van voedselverlies uitgebreid en verbeterd worden via eigen dataverzameling en sectoranalyses. Er komt ook een jaarlijkse dataverzameling voor Europa, een tweejaarlijkse Vlaamse monitor en vierjaarlijkse analyses op het niveau van de sectoren. Ook de samenwerking in Europa en met de andere gewesten zal worden opgedreven.

“Sinds 2020 moeten de lidstaten ook data over voedselafval aanleveren aan Europa”, geeft de minister nog mee. “Daartoe zullen we vanuit Vlaanderen samenwerken met de ander regio’s, waarbij we een coördinerende rol opnemen. Naast een jaarlijkse rapportage vraagt Europa ook om voor elke schakel om de vier jaar een sorteeranalyse uit te voeren van het voedselverlies in het restafval.”