Vleessector op tandvlees door gestegen kosten
De gestegen kosten voor onder meer energie hebben een grote impact op de vlees- en vleesverwerkende sector. Het gros van de bedrijven slaagt er niet in de gestegen kosten door te rekenen en zit daardoor financieel op zijn tandvlees. Dat blijkt uit een gezamenlijke rondvraag van vier belangenorganisaties in de vleessector, FEBEV, BVK, VIP en NVP, bij 59 bedrijven. 73 procent van de bedrijven geeft aan maximum zes maanden verder te kunnen werken op basis van de huidige situatie. Verdere stijgingen van de energiekosten in de winter en de automatische loonindexering begin 2023 beloven de situatie nog verder te verslechten.
Fevia, de federatie van de voedingsindustrie, trok enkele weken geleden al aan de noodklok. Door exploderende kostenstijgingen, met name voor energie, raken veel voedingsbedrijven in de problemen. Tot deze conclusie komen nu ook vier belangenorganisaties in de vlees- en vleesverwerkende sector. BVK (kalveren), VIP, NVP (beide pluimvee) en FEBEV (runderen, varkens, schapen en paarden) hielden een rondvraag onder 59 leden over heel België, van slachthuizen tot uitsnijders en vleesbereiders.
De Belgische vleessector is goed voor 3,9 miljard omzet en biedt werk aan 5.500 arbeiders. De sector staat zwaar onder druk door de gestegen kosten en vooral het feit dat deze kosten niet doorgerekend kunnen worden, zo blijkt uit de enquête. Eerder liet Ivan De Keyser van vleesverwerker Breydel al weten aan VILT dat de elektriciteitsrekening in het najaar gestegen was van 9.000 naar 55.000 euro.
'Leverancierhoppen' levert niets op
Deze stijging van de energiekosten laat zich in de gehele vleessector voelen. “We zijn een hele grote afnemer van energie. De vleesverwerking, het transport en de opslag moeten in een gekoelde omgeving gebeuren en die koudeketen slorpt enorm veel energie op net als de ontsmetting van materiaal. We kunnen proberen minder elektriciteit te verbruiken maar we kunnen onmogelijk onze frigo’s stilleggen”, vertelt Michael Gore gedelegeerd bestuurder van de Federatie van het Belgisch Vlees (FEBEV).
De grootste kostenposten bij de vleesbedrijven zijn terug te brengen tot een top 5. 31 procent van de respondenten noemt energie als belangrijkste kost, gevolgd door de kosten van grondstoffen (28%), zoals vee, ingrediënten, materiaal, reinigingsmiddelen, waterzuiveringsproducten en CO2. Op plaats drie volgt het verpakkingsmateriaal (16%) en de vierde plaats is weggelegd voor het transport, de brandstofprijzen en de wegentaks (14%). Volgens de belangenvertegenwoordigers heeft het bovendien nauwelijks zin voor de spelers in de vleessector om te “shoppen” bij verschillende leveranciers. “Goederen en diensten die de bedrijven aankopen zijn overal in prijs gestegen dus veranderen van leverancier brengt niets op”, klinkt het.
De personeelskost sluit de top vijf en wordt door 7 procent van de respondenten als belangrijkste kostenpost aangevoerd. Deze kostenpost zou zomaar enkele plaatsjes op de ranglijst van ‘grootste kosten’ kunnen opschuiven wanneer de loonindexering begin volgend jaar doorgevoerd wordt die de lonen verder doet stijgen.
Indexering lonen volgend obstakel
De indexering van de lonen met meer dan 10 procent in januari 2023 is de volgende kostenstijging op het bord van de vleessector, toch een arbeidsintensieve sector. “Onze loonkosten bedragen 12 procent van de omzet', vertelt Patrick Schifflers, verbonden aan uitsnijderij GHL in Aubel bij Luik en bij het vleesverwerkend bedrijf Vlevia in Moeskroen. In De Tijd vertelt de ondernemer, met 275 mensen in loondienst, dat de indexering hem 1,5 miljoen extra kosten zal opleveren.
Opbrengsten stijgen niet mee
Tegenover de gestegen kosten, staan de opbrengsten die veel minder hard stijgen. Maar liefst 98 procent van de respondenten in de vleessector is niet of slechts gedeeltelijk in staat deze kosten door te rekenen aan de volgende schakel in de keten, en dit zowel op het niveau van B2B als B2C. Als voornaamste argument wordt verwezen naar de concurrentie binnen de markt. "Er zijn uitsnijderijen die hun prijs niet verhogen omdat ze willen vermijden dat hun retailklant overloopt naar een concurrent die tegen 'enkele centen' goedkoper levert. Zo snijden veel bedrijven zichzelf in de vingers en vele hebben het al moeilijk”, verwoordt Gore het 'prisoner's dilemma' in de sector.
Sommige respondenten halen volgens hem ook aan dat de koopkracht van de consument beschermd moet worden om een verdere daling van de afzet te verminderen. Hiermee resoneren deze vleesverwerkers de argumenten van retailers om de prijsstijgingen te beperken. “Maar hier ligt feitelijk wel de oorzaak van de problemen. De kosten zijn op verschillende gebieden gestegen, maar kun je deze doorrekenen dan is er geen probleem”, vertelt Johan Van Bosch, secretaris van het Nationaal Verbond van Pluimveeslachthuizen en Uitsnijderijen (NVP)
De winter staat voor de deur waardoor de energiebehoefte en dus de kosten verder gaan stijgen. Dat kan nefast uitpakken voor veel bedrijven
Vleesverwerkers zitten op hun tandvlees
Gestegen kosten en opbrengsten die niet volgen, hebben tot gevolg dat er aan de marges ingeboet wordt. Uit de rondvraag van de vleesverwerkers blijkt zelfs dat 73 procent van de bedrijven maar maximum zes maanden verder kan werken op basis van de huidige situatie. ”Dat betekent dat ze ofwel in liquiditeitsproblemen komen en/of moeilijkheden krijgen aan hun bankconvenanten te voldoen”, aldus Gore die daarom namens de vleessector er in eerste instantie voor pleit om de automatische loonindexering voor begin volgend jaar te herbekijken. “Daarnaast roepen we afnemers in de hele keten op om met elkaar in dialoog te treden over de oplopende kosten om zo de leefbaarheid van de keten te waarborgen. De winter staat voor de deur waardoor de energiebehoefte en dus de kosten verder gaan stijgen. Dat kan nefast uitpakken voor veel bedrijven."
Bij Breydel is de situatie enkele maanden na het interview nauwelijks verbeterd. "Sinds de zomer draaien we operationeel verlies", vertelt zaakvoerder Ivan De Keyser die beaamt dat het zeer moeilijk is om de kosten door te rekenen. In zijn geval doen vooral de gestegen energiekosten veel pijn. "In de zomer hebben we - zo blijkt nu - te hoge gasprijzen vastgeklikt." De Keyser pleit voor een mogelijkheid om energiecontracten open te breken. Ook ziet hij graag dat er een energieplafond ingevoerd wordt.
Bron: De Tijd / Eigen Berichtgeving
